Ludmiła Roszko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ludmiła Roszko
Data i miejsce urodzenia

15 czerwca 1913
Nowoswitliwce

Data i miejsce śmierci

19 grudnia 2000
Toruń

docent nauk przyrodniczych
Specjalność: geomorfologia
Alma Mater

Uniwersytet Wileński

Doktorat

1951

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Ludmiła Roszko (ur. 15 czerwca 1913 Nowoswitliwce, (we wschodniej Ukrainie)[1], zm. 19 grudnia 2000 w Toruniu) – polska geomorfolog.

Jej ojcem był Wasilij Porfirowicz Rożkow (Василий Порфирьевич Рожков), urodzony w 1877 roku, pochodzący z okolic Ługańska, Rosjanin wyznania prawosławnego, mieszczanin chłopskiego pochodzenia, absolwent prawosławnego seminarium duchownego, a następnie Wydziału Fizyki i Matematyki Uniwersytetu w Juriewie. Pracując w smoleńskim żeńskim gimnazjum jako nauczyciel matematyki uczył także Jadwigę Domańską, pochodzącą z polskiej patriotycznej rodziny o korzeniach arystokratycznych, katoliczkę[2]. Przez kilka lat mieszkali w Muromiu, gdzie jej ojciec był nauczycielem. Rewolucja 1917 roku spowodowała, iż jej ojciec (będąc jednym z przywódców powstania białogwardzistów w mieście) musiał uciekać, matkę zaś wypędzono z majątku. Wraz z dwiema córkami: Ludmiłą i Walerią przedostała się do Wilna, gdzie zamieszkała u swego brata[3].

Ludmiła uczęszczała do Gimnazjum Sióstr Nazaretanek w Wilnie, ukończyła je w 1933 roku, po czym podjęła studia w zakresie geografii na Uniwersytecie Stefana Batorego. Ukończyła je w 1939 roku, pod kierunkiem Mieczysława Limanowskiego. W czasie II wojny światowej pracowała jako nauczycielka w litewskim VI Państwowym Gimnazjum Wileńskim dla Dziewcząt, a w latach 1941-44 zaangażowała się w tajne nauczanie. W tym czasie była jedną z sześciu studentek, które pod opieką ks. Michała Sopoćki, przygotowywały założenie zgromadzenia zakonnego. Od 1944 do 1945 roku pracowała w Litewskim Instytucie Geologicznym w Wilnie. [4].

Po wojnie przyjechała, wraz z grupą pracowników i wykładowców USB, do Torunia, gdzie 1 października 1945 roku została zatrudniona na stanowisku asystenta w Katedrze Geografii Fizycznej, tworzonego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. W 1951 roku uzyskała stopień doktora nauk geograficznych. Tematem jej rozprawy były Moreny czołowe zachodniego Pojezierza Mazurskiego, a promotorem Rajmund Galon. W 1955 Centralna Komisja Kwalifikacyjna nadała jej tytuł docenta na podstawie całokształtu dorobku.

W 1948 roku, po spotkaniu z ks. Michałem Sopoćką w Myśliborzu, pierwotna wspólnota, zwana "Wileńską Szóstką" podzieliła się. Dwie z nich (Jadwiga Osińska i Izabela Naborowska) stały się matkami organizatorkami Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego[5]. Roszkówna założyła zaś (wraz z Zofią Komorowską) świecką wspólnotę życia konsekrowanego: Instytut Miłosierdzia Bożego[6], którą przez wiele lat kierowała. Dnia 24 września 1949 roku złożyła prywatne śluby wieczyste w kaplicy OO. Jezuitów w Toruniu[7]. Latem 2013 roku stała się oficjalnie współzałożycielką tej wspólnoty.

Skazana przez Sąd Najwyższy (rozprawa odbyła się 22 stycznia 1962 roku) za kierowanie organizacją kościelną, która miała charakter tajny wobec władzy ludowej na 2 lata więzienia (w zawieszeniu)[8]. Wyrok ten oznaczał koniec kariery zawodowej, dalszą inwigilację i kolejne prześladowanie: zawieszenie wykładów, odmowa służbowego mieszkania, ograniczenie wyjazdów zagranicznych, brak asystentów, pracę operacyjną mającą na celu obniżenie pozycji naukowej na UMK wśród współpracowników.

Trzy wnioski o nadanie tytułu profesora, składane przez Instytut Geografii i Radę Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UMK zostały odrzucone z przyczyn politycznych[9]. Z tych samych względów była zawieszona w pełnieniu obowiązków dydaktycznych w latach 1960-1963, a także nie mogła przez dłuższy czas pełnić funkcji kierowniczych.

Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1975) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985)[10].

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Oz Chełmżyński (1951)
  • Moreny czołowe zachodniego Pojezierza Mazurskiego (1955)
  • Zagadnienie zasięgu stadium pomorskiego nad dolną Wisłą (1956)
  • Mieczysław Limanowski (1876-1948) (1975)
  • Zakład Geografii Fizycznej Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1984)
  • Rozwój badań z zakresu geografii osadnictwa i ludności w ośrodku wileńskim w okresie międzywojennym (1993)
  • Notatki (2009, ISBN 978-83-61311-58-4)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ por. Л. В. Рожкова, Akt urodzenia, w: Archiwum Państwowe Obwodu Ługańskiego na Ukrainie – Державний Aрхів Луганської Oбласті, Ф.126, Оп. 17, cпp. 44, apк. 47 зв; M. Damazyn, Profesor Ludka, Toruń 2013, s. 20. ISBN 978-83-929882-4-3
  2. ↑ por. M. Damazyn, Zarys biografii i życia duchowego Ludmiły Roszko, w: Ludmiła Roszko (1913-2000). Wybitny geograf i współzałożycielka Instytutu Miłosierdzia Bożego w setną rocznicę urodzin, wyd. nauk. UMK, Toruń 2013, s. 95. ISBN 978-83-231-3113-7
  3. ↑ por. tamże.
  4. ↑ Geneza i historia Instytutu Miłosierdzia Bożego. Instytut Miłosierdzia Bożego. [dostęp 2013-10-19].
  5. ↑ por. W. Rozynkowski, Instytut Miłosierdzia Bożego, w: tamże, s. 136.
  6. ↑ por. http://instytutmb.com
  7. ↑ por. M. Damazyn, Zarys biografii i życia duchowego Ludmiły Roszko, w: tamże, s. 109.
  8. ↑ Por. W. Polak, Działania Służby Bezpieczeństwa przeciwko Instytutowi Miłosierdzia Bożego. Sprawa Ludmiły Roszko i Janiny Martusewicz w 1960 roku, w: W. Polak, W. Rodzynkowski, J. Szyling, red., Diecezja Chełmińska w czasach komunizmu (1945–1990), t. 1, [b. m. w.] 2008, s. 155-188. ISBN 978-83-7380-579-8
  9. ↑ Władysław Niewiarowski, Jan Falkowski. Doc. dr Ludmiła Roszko. Pożegnanie. „Głos Uczelni”. 1(179), styczeń 2001. UMK. ISSN 1230-9710. 
  10. ↑ Informacje z wystawy poświęconej Ludmile Roszko w Bibliotece Głównej UMK.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Michał Damazyn, Profesor Ludka. Życie i wiara, Toruń: Magenta, 2013, ISBN 978-83-929882-4-3, OCLC 891278778.
  • Michał Damazyn: Zarys biografii i życia duchowego Ludmiły Roszko, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013, s. 93-117. ISBN 788-83-231-3113-7.
  • Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 585-586, ISBN 83-231-1988-0.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ludmiła_Roszko&oldid=73407404”