Przejdź do zawartości

Ludomił German

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ludomił German
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 września 1851
Dobczyce

Data i miejsce śmierci

21 stycznia 1920
Lwów

Poseł do austriackiej Rady Państwa

kadencja XI i XII

Okres

od 17 lutego 1907
do 28 października 1918

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Demokratyczne

poseł na Sejm Krajowy (Galicja)

kadencja IX i X

Okres

od 15 września 1908
do 14 marca 1914

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Demokratyczne

Ludomił German (ur. 16 września 1851 w Dobczycach, zm. 21 stycznia 1920 we Lwowie) – polski dramatopisarz, krytyk literacki, polityk demokratyczny, poseł na Sejm Krajowy Galicji i do austriackiej Rady Państwa.

Życie osobiste

[edytuj | edytuj kod]

Syn Karola i Joanny z Sobolewskich. Był synem dzierżawcy majątków ziemskich. Ukończył gimnazjum św. Anny oraz germanistykę i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, na którym uzyskał doktorat z filozofii. Od 1877 pracował jako nauczyciel najpierw w gimnazjum w Jarosławiu (1877-1880) szkole realnej w Krakowie (1881-1888) w tej ostatniej został zastępcą dyrektora. Od 1889 referent Rady Szkolnej Krajowej we Lwowie a następnie jej członek i inspektor szkolny[1]. Inicjator założenia w 1903, a następnie przewodniczący komisji urządzającej i zarządu Polskiego Muzeum Szkolnego we Lwowie[2][3]. W latach 1905–1908 prezes Towarzystwa Literackiego im. Mickiewicza. Od 1906 jako radca dworu na emeryturze. Zaangażował się politycznie przeciwko dominacji konserwatystów w Galicji. Początkowo był w Stronnictwie Demokratyczno-Narodowym ale zrażony ich antysemityzmem w 1907 przeszedł do Polskiego Stronnictwa Demokratycznego.

Z jej ramienia został posłem do Sejmu Krajowego Galicji IX i X kadencji z okręgu jarosławskiego. Był także posłem do austriackiej Rady Państwa XI (17 lutego 1907 – 30 marca 1911) i XII kadencji (17 lipca 1911 – 28 października 1918), wybranym z listy PSD w okręgu wyborczym nr 20 (Nowy Sącz-Nowy Targ)[4]. Był członkiem grupy demokratycznej Koła Polskiego w Wiedniu. Był również przewodniczącym komisji szkolnej Koła Polskiego. W Kole Polskim, zwłaszcza w tzw. bloku namiestnikowskim, liczono się poważnie z jego zdaniem. Dobry mówca, znakomicie władający językiem niemieckim, zabierał głos w kwestiach oświatowych występując w obronie szkolnictwa galicyjskiego oraz w dyskusjach budżetowych parlamentu. W parlamencie austriackim pełnił też w latach 1911-1918 funkcje wiceprezydenta Izby Poselskiej[5].

W 1914 roku jako przedstawiciel demokratów był członkiem Naczelnego Komitetu Narodowego[6] Aktywnie uczestniczył w pracach NKN - był m.in. przewodniczącym delegacji do spraw Królestwa Polskiego. Jeden z rzeczników rozwiązania sprawy polskiej o Austro-Węgry, obrońca koncepcji trialistycznej, W 1918 starał się z powodzeniem u cesarza Karola I o ułaskawienie skazanych na śmierć w procesie w Marmarosz Sziget. Odmówił zarazem przyjęcia w tym czasie tytułu tajnego radcy[5].

Mimo rozległej działalności publicznej i zawodowej zajmował się także twórczością literacką. Był m.in. autorem dwóch dramatów: HKT Dramat w czterech aktach przez Anonima (1899), Gdzie szczęście (1899), noweli Na zjeździe (1881). Był także autorem libretta do opery Władysława Żeleńskiego Goplana. oraz przekładu na język polski Pieśń o Nibelungach (Niedola Nibelungów, Warszawa 1884)[7].

23 lipca 1904 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Nowego Targu[8], a także honorowe obywatelstwo Jasła[9].

Ożenił się z Emilą z domu Dietzius, z którą miał trzech synów: lekarza Adolfa (1880-1904), pisarza Juliusza (1880-1956) i Adama (1886-1904). Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Wiktor Hahn, German Ludomił (1851-1920), Polski Słownik Biograficzny, t. 7, Kraków 1948-1958, s. 396
  2. XXIX. Sprawozdanie Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych we Lwowie za czas od 1.kwietnia 1912 do 31. marca 1913. 1913, s. 110.
  3. Polskie Muzeum Szkolne we Lwowie. „Nowości Illustrowane”. Nr 45, s. 3-4, 8 listopada 1913. 
  4. Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 300, 303, 307, 311, 425, 430, 433, 438-440.
  5. a b Wiktor Hahn, German Ludomił (1851-1920) ..., s. 397
  6. Konstanty Srokowski, N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923, s. 146-147.
  7. Jacek St. Buras, Bibliographie deutscher Literatur in polnischer Übersetzung: vom 16. Jahrhundert bis 1994, Otto Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 1996, s. 712.
  8. Honorowi Obywatele Miasta Nowego Targu. nowytarg.pl. [dostęp 2015-03-08].
  9. Honorowi Obywatele Miasta. jaslo.pl, 2014-07-04. [dostęp 2016-07-10].
  10. Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 334. ISBN 83-04-02817-4.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]