Ludwik Starski
Imię i nazwisko |
Ludwik Kałuszyner |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
1 marca 1903 |
Data i miejsce śmierci |
29 lutego 1984 |
Odznaczenia | |
Ludwik Starski, właśc. Ludwik Kałuszyner (ur. 1 marca 1903 w Łodzi, zm. 29 lutego 1984 w Warszawie) – polski scenarzysta, autor tekstów piosenek, pisarz.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w polskiej rodzinie żydowskiego pochodzenia[1]. Jego rodzicami byli Chaim Icyk (Ignacy[2]) Kałuszyner, który zginął podczas II wojny światowej, i Chaja (Helena) z domu Szpiro (zm. 1914)[3][4]. Był bratem Adama Ochockiego, dziennikarza i satyryka.
Przed wojną był sekretarzem redakcji „Expressu Wieczornego Ilustrowanego”. Pod pseudonimem Julian Starski publikował powieści kryminalne w odcinkach: Szczury Łodzi, Tajemnice łódzkiego cmentarza, Demon „czarnej willi”[3].
Napisał m.in. teksty piosenek dla kabaretów Qui Pro Quo, Gong, Morskie Oko, Perskie Oko, oraz filmów Zakazane piosenki, Skarb, Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy, Nikodem Dyzma.
W 1932,1934 był sekretarzem Stowarzyszenia Autorów ZAIKS. W 1936 był we władzach ZAIKSu w sekcji utworów literackich mniejszych[5]. W 1937 był przedmiotem ataków czasopisma narodowo radykalnego ABC: nowiny codzienne w artykule ZAIKS dla Polaków czy ZAIKS dla Żydów?[6]. W roku 1938 wygrał proces o plagiat z Dawidem Micmacherem[7].
Podczas okupacji niemieckiej przez dwa lata ukrywał się w Warszawie. Po upadku powstania warszawskiego wraz z żoną i półtorarocznym synem, przeszli przez obóz w Pruszkowie i schronili się w Skawinie pod Krakowem[3].
W latach 1948–1949 kierował zespołem filmowym „Warszawa”, a od 1955 do 1963 zespołem filmowym „Iluzjon”.
Po 1930 przeszedł na katolicyzm i w 1931 ożenił się z Marią Bargielską (1909–1986)[8], tancerką Teatru Wielkiego w Warszawie, występującą także w kabarecie Qui Pro Quo[3]. Ich synem jest scenograf Allan Starski.
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C39-3-2)[8].
Piosenki
[edytuj | edytuj kod]- „Ach, jak przyjemnie” (muz. Henryk Wars)
- „Andriusza” (muz. Zygmunt Białostocki)
- „Całuję rączki” (muz. Wiktor Krupiński)
- „Czy tak, czy nie?” (muz. Władysław Szpilman)
- „Czy wiesz, kochanie...” (muz. Albert Harris)
- „Dajcie mi żyć” (muz. Henryk Wars)
- „Dlaczego nie chcesz spać” (muz. Henryk Wars)
- „Gdy orkiestra tango gra” (muz. Zygmunt Białostocki)
- „Gdy się zakochasz we mnie” (muz. Mieczysław Wróblewski)
- „Gdybyś chciała” (muz. Harry M. Woods, James Campbell, Reginald Connelly)
- „Jak przygoda, to tylko w Warszawie” (muz. Tadeusz Sygietyński)
- „Już nie zapomnisz mnie” (muz. Henryk Wars)
- „Karuzela” (muz. Witold Krzemiński, wyk. Maria Koterbska)
- „Liliowa noc” (muz. Józef Haftman)
- „Marfusza” (muz. Mark Marianowski)
- „Moja królewna” (muz. Henryk Wars)
- „Na cześć młodości” (muz. Henryk Wars)
- „Naucz mnie kochać” (muz. Zygmunt Wiehler)
- „Naucz mnie tańczyć” (muz. Władysław Szpilman)
- „Nikodem” (muz. Henryk Wars)
- „Nikt, tylko Ty” (muz. Zygmunt Wiehler)
- „Panie Janie” (muz. Henryk Wars)
- „Panna Anna” (muz. Leslie Sarony)
- „Przyjdzie dzień” (muz. Henryk Wars)
- „Rumba nocą” (muz. Jerzy Harald)
- „Spójrz na mnie” (muz. Adam Morbitzer)
- „To dziwna rzecz” (muz. Henryk Wars)
- „To idzie młodość” (muz. Tadeusz Sygietyński)
- „To miłość kończy się dziś” (muz. Jakub Kagan)
- „W Bombaju, oho!” (muz. Henryk Wars)
- „W małym kinie” (muz. Władysław Szpilman)
- „Warszawa, ja i ty” (muz. Jerzy Harald, wyk. Adam Wysocki, Irena Santor
- „Warszawo ma” (muz. Aleksander Olszaniecki)
- „Zakochane oczy” (muz. Zygmunt Białostocki)
Źródło:[9].
Filmografia (wybór)
[edytuj | edytuj kod]- 1934 Pieśniarz Warszawy
- 1936 Będzie lepiej
- 1936 Dwa dni w raju
- 1936 Jadzia
- 1937 Piętro wyżej
- 1938 Moi rodzice rozwodzą się
- 1938 Paweł i Gaweł (film)
- 1938 Robert i Bertrand
- 1938 Szczęśliwa trzynastka
- 1938 Zapomniana melodia
- 1939 Ja tu rządzę
- 1939 O czym się nie mówi...
- 1939 Sportowiec mimo woli
- 1946 W chłopskie ręce
- 1946 Zakazane piosenki
- 1948 Skarb
- 1948 Ulica Graniczna
- 1950 Pierwszy start
- 1953 Przygoda na Mariensztacie
- 1956 Nikodem Dyzma
- 1962 Klub kawalerów
- 1966 Mocne uderzenie
- 1978 Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 lipca 1954)[2]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (8 stycznia 1955)[10]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej w Sekcji Filmu za działalność w zakresie scenariuszy filmowych w minionym 10-leciu (1955)[11]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ A. Patek, Ludwik Starski, Polski Słownik Biograficzny, t. 42, 2003–2004, s. 369.
- ↑ a b M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1243 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie kinematografii”.
- ↑ a b c d 29 lutego. Rocznica śmierci Ludwika Starskiego [online], Żydowski Instytut Historyczny [dostęp 2024-07-10] (pol.).
- ↑ Ludwik «Starski» Kałuszyner M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-07-10].
- ↑ Kurjer Wileński R.13, nr 23 (24 stycznia 1936). Dostęp https://polona.pl/item/12680685/4/
- ↑ ABC : nowiny codzienne. R.12, nr 362 (14 listopada 1937) + dod. https://polona.pl/item/25592257/3/
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2017-12-03] .
- ↑ a b Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2024-07-10] .
- ↑ Ludwik Starski - Stare melodie [online], Stare Melodie - przecudny zgrzyt ze starych płyt [dostęp 2024-07-10] (pol.).
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 37, poz. 361 - Uchwała Rady Państwa z dnia 8 stycznia 1955 r. nr 0/34 - na wniosek Prezesa Centralnego Urzędu Kinematografii.
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-10].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ludwik Starski w bazie filmpolski.pl
- Ludwik Starski w Internetowym Polskim Słowniku Biograficznym. ipsb.nina.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-16)].
- Ludzie urodzeni w Łodzi
- Ocalali z Zagłady Żydów
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Pisarze związani z Łodzią
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polacy pochodzenia żydowskiego
- Polscy scenarzyści XX wieku
- Polscy tekściarze
- Urodzeni w 1903
- Więźniowie Dulagu 121 Pruszków
- Zmarli w 1984