Mátyás Szűrös
Data i miejsce urodzenia |
11 września 1933 |
---|---|
Prezydent Węgier | |
Okres |
od 23 października 1989 |
Przynależność polityczna | |
Następca |
Mátyás Szűrös (wym. [ˈmaːcaːʃ ˈsyːrøʃ]; ur. 11 września 1933 w Püspökladány[1]) – węgierski polityk, dyplomata i działacz komunistyczny, deputowany, w latach 1989–1990 przewodniczący węgierskiego parlamentu, a także tymczasowy prezydent Węgier.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1959 ukończył studia w Moskiewskim Państwowym Instytucie Stosunków Międzynarodowych. Doktoryzował się z ekonomii 1964 na Uniwersytecie Nauk Ekonomicznych im. Karola Marksa[2]. Od 1952 należał do Węgierskiej Partii Pracujących (MDP), a następnie od 1956 do 1989 do utworzonej w wyniku jej reorganizacji Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (MSZMP). Od 1959 pracował w resorcie spraw zagranicznych, był m.in. trzecim sekretarzem ambasady w Berlinie (1962–1965). Później był etatowym działaczem partyjnym, został zatrudniony w wydziale spraw zagranicznych komitetu centralnego partii komunistycznej, w latach 1974–1975 zajmował stanowisko zastępcy kierownika wydziału. Pełnił funkcję ambasadora Węgier w NRD (1975–1978) i ZSRR (1978–1982)[1][2]. Od 1978 do 1989 członek komitetu centralnego MSZMP, po powrocie z Moskwy stanął na czele jego wydziału spraw zagranicznych[1].
W 1985 został posłem do węgierskiego parlamentu[1]. W marcu 1989 powołany na jego przewodniczącego[3]. Doszło wkrótce do rozmów z opozycją, a w ich następnie do przemian politycznych. Po rozwiązaniu partii komunistycznej Mátyás Szűrös wstąpił do Węgierskiej Partii Socjalistycznej (MSZP)[1]. 23 października 1989 państwo przyjęło nazwę Republika Węgierska, a Mátyás Szűrös został tymczasowym prezydentem[2][4]. Obowiązki te wykonywał do 2 maja 1990[4], wówczas zakończył też pełnienie funkcji przewodniczącego parlamentu[3].
W latach 1990–2002 z ramienia postkomunistów przez trzy kadencje sprawował mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego[2], od 1990 do 1994 zajmując stanowisko jego wiceprzewodniczącego[1]. Zrezygnował z członkostwa w MSZP, w latach 2003–2005 stał na czele pozaparlamentarnej socjaldemokratycznej partii SZDP[5].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Żonaty z prawniczką Andreą Takács; ojciec trójki dzieci[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f The Roundtable Talks of 1989: The Genesis of Hungarian Democracy: Analysis and Documents. András Bozóki (red.). Budapeszt: CEU Press, 2002, s. 406. (ang.).
- ↑ a b c d e Dr. Szűrös Mátyás. valasztas.hu, 26 kwietnia 2004. [dostęp 2022-02-12]. (węg.).
- ↑ a b Rulers: Hungary: Ministries, etc.. rulers.org. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ a b Leaders of Hungary. zarate.eu. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Szűrös Mátyás lemondott az SZDP általános elnöki tisztéről. origo.hu, 1 kwietnia 2005. [dostęp 2022-02-12]. (węg.).