50°27′50″N 16°50′48″E/50,463889 16,846667Mąkolno (województwo dolnośląskie)
| Artykuł |
50°27′50″N 16°50′48″E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
50°27'50"N, 16°50'48"E, 50°26'51.61"N, 16°50'15.29"E |
| - błąd |
39 m |
| Odległość |
3 m |
| wieś | |
 Kościół pw św.Marii Magdaleny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
280-410[1] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
555[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-250[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DZA |
| SIMC |
0857025 |
Położenie na mapie gminy Złoty Stok  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
| 50°27′50″N 16°50′48″E/50,463889 16,846667
| |
_-_ruins_of_black_podwer_factory_1.JPG)
Mąkolno (niem. Maifritzdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Złoty Stok.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Mąkolno to wieś łańcuchowa o długości 4 km leżąca na północnym krańcu Gór Złotych, nad rzeką Mąkolnicą, na wysokości około 280-410 m n.p.m.[1] Miejscowość od wschodu graniczy z Przedgórzem Paczkowskim wchodzącym w skład Przedgórza Sudeckiego[1].
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mąkolno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyło 555 mieszkańców. Jest drugą co do wielkości miejscowością gminy Złoty Stok[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Mąkolno powstało najprawdopodobniej w pierwszej połowie XIII wieku, pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1260 roku[1]. W 1625 roku powstał tu pierwszy młyn prochowy, w 1722 roku wzniesiono kościół[1]. W 1747 roku była to już duża wieś z kościołem, dworem, 3 młynami wodnymi i 6 młynami prochowymi[1]. W 1825 roku w miejscowości było 136 budynków, między innymi: kościół parafialny i szkoła katolicka, szpital, tartak, młyn wodny i duża fabryka prochu[1]. W 1840 liczba budynków wzrosła do 140, ponadto we wsi pojawiła się karczma oraz browar[1]. W 1895 roku w miejscowości powstała kopalnia, która działała do 1945 roku[1]. Po 1945 roku Mąkolno pozostało wsią rolniczo-przemysłową[1]. W 1978 roku było tu 106 gospodarstw rolnych, w 1988 roku ich liczba zmalała do 65[1]. We wsi działa Aśram Śri Herkhandi Sewa Dham.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[4]:
- kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny, barokowy z XVIII w. (1729-1732)[5]
Inne zabytki[1]:
- fabryka prochu; od 1692 roku produkuje się tu czarny proch. Jest ona najstarszą czynną fabryką prochu czarnego na świecie[6][7]. 17.05.2017 w fabryce nastąpił wybuch, który zabił 2 osoby i 15 ranił[8]. Przy głównej drodze znajdują się ruiny dawnych budynków fabrycznych: zakładu nr 3, suszarni i polerowni prochu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 149-154. ISBN 83-85773-01-0.
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 779 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 251. [dostęp 2012-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 112
- ↑ Eugeniusz Salwach: Najstarsza czynna fabryka prochu czarnego na świecie. zlotystok.salwach.pl. [dostęp 2011-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 lutego 2013)]. (pol.).
- ↑ Eksplozja w zakładzie prochu w Mąkolnie. Dwie osoby nie żyją, 17 zostało rannych. - wyborcza.pl (17.05.17)
- ↑ Eksplozja w oku kamery. Tak wyglądał wybuch w fabryce prochu, 17 maja 2017
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-01-0.
