Makia (roślina)
 Makia amurska | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
makia | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Maackia Maximowicz et Ruprecht Bull. Cl. Phys.-Math. Acad. Imp. Sci. Saint-Pétersbourg ser. 2. 15: 143. 27 Nov 1856 | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
M. amurensis Maximowicz et Ruprecht[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Makia[5] (Maackia Raf.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae). Obejmuje 9 gatunków[4]. Zasięg rodzaju obejmuje południową część Rosyjskiego Dalekiego Wschodu, Półwysep Koreański, Japonię i wschodnie Chiny[6][4] (w Chinach obecnych jest siedem gatunków[7]). Są to drzewa i krzewy rosnące w lasach liściastych strefy umiarkowanej oraz strefy ciepłej i subtropikalnej, często w lasach świetlistych, zarówno w niższych położeniach, jak i na obszarach górskich[6].
Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne[8], a zwłaszcza makia amurska M. amurensis, która bywa sadzona w Ameryce Północnej i Europie, także w Polsce[5], aczkolwiek zwykle tylko w kolekcjach dendrologicznych[9]. Gatunek ten wykorzystywany jest w Azji jako źródło cenionego drewna używanego w meblarstwie i do wyrobu elementów wykończeniowych w budownictwie, drobnych wyrobów drewnianych i narzędzi. Jest sadzony w celu przeciwdziałania erozji, jako roślina miododajna i na paszę[6].
Nazwa rodzajowa upamiętnia Richarda Maaka (1825–1886), niemieckiego badacza Syberii[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Krzewy i drzewa do 20 m wysokości[9][7].
- Liście
- Sezonowe, skrętoległe, bez przylistków. Blaszka nieparzysto pierzasto złożona. Listków jest 5–17 i osadzone są one mniej lub bardziej naprzeciwlegle na osi liścia, która u nasady nie jest zgrubiała i nie osłania pąków. Blaszki listków są całobrzegie[9][7].
- Kwiaty
- Zebrane w gęste grona, czasem rozgałęzione, wzniesione, wyrastające na końcach pędów, z odpadającymi przysadkami. Kwiaty motylkowe, ale z płatkami łódeczki tylko częściowo zrośniętymi, białymi. Kielich u nasady rurkowaty, z 5 nierównymi ząbkami. Pręcików 10, o nitkach zrastających się tylko u nasady. Słupek pojedynczy, z jednego owocolistka, z górną, gęsto owłosioną zalążnią zawierającą 1–5 zalążków[9][7], z lekko wygiętą szyjką słupka zwieńczoną drobnym znamieniem[7].
- Owoce
- Strąki spłaszczone, jajowate do silnie wydłużonych i równowąskich, proste lub skręcone, czasem też oskrzydlone. Nasiona eliptyczne, spłaszczone[7].
- Rodzaje podobne
- Strączyn Cladrastis ma pąki schowane przez nabrzmiałą nasadę liścia i listki na osi liścia ułożone skrętolegle. Salweenia ma wąskie listki (do 4 mm). Ormosia u części gatunków owoce zdrewniałe i walcowate, nasiona ponad 1 cm średnicy, listków mniej – zwykle od 3 do 11[7].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
Jeden z rodzajów plemienia Sophoreae z podrodziny bobowatych właściwych (Faboideae) z rodziny bobowatych (Fabaceae)[2][10]. Rodzaj wskazywany jest jako blisko spokrewniony z rodzajem szupin Sophora[6].
- Wykaz gatunków[4]
- Maackia amurensis Rupr. – makia amurska
- Maackia australis (Dunn) Takeda
- Maackia chekiangensis S.S.Chien
- Maackia floribunda (Miq.) Takeda
- Maackia hupehensis Takeda
- Maackia hwashanensis W.T.Wang ex C.W.Chang
- Maackia taiwanensis Hoshi & H.Ohashi
- Maackia tashiroi Makino
- Maackia tenuifolia (Hemsl.) Hand.-Mazz.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-01-11] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-01-11] (ang.).
- ↑ Maackia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-01-11].
- ↑ a b c d Maackia Rupr.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-11].
- ↑ a b Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz, Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 369, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599.
- ↑ a b c d e G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 242. ISBN 978-1-900347-80-8.
- ↑ a b c d e f g Bojian Bao & Michael A. Vincent: Maackia Ruprecht. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-01-11].
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 548, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 282. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ Genus Maackia Maxim. & Rupr.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-01-11]. (ang.).