Madame Butterfly
| |||
 Plakat A. Hohensteina | |||
| Rodzaj | opera werystyczna | ||
| Muzyka | Giacomo Puccini | ||
| Libretto | Luigi Illica i Giuseppe Giacosa | ||
| Liczba aktów | 3 (pierwotnie 2) | ||
| Język oryginału | włoski | ||
| Źródło literackie | powieść Johna Luthera Longa i dramat Davida Belasco | ||
| Czas trwania | ok. 180 min | ||
| Prapremiera | 17 lutego 1904, teatr La Scala w Mediolanie | ||
| Premiera polska | 3 grudnia 1908, Teatr Wielki w Warszawie | ||
| |||
Madame Butterfly (Madama Butterfly) – opera werystyczna Giacoma Pucciniego z 1904 w trzech aktach (pierwotnie w dwóch).
Osoby[edytuj | edytuj kod]
Główne
- Madame Butterfly (Cio-cio-san) – sopran
- B.F. Pinkerton – tenor
- Sharpless, konsul amerykański w Nagasaki – baryton
Drugoplanowe
- Suzuki, służąca Cio-cio-san – mezzosopran
- Kate Pinkerton – mezzosopran
- Goro, japoński swat – tenor
- Książę Yamadori – tenor
- Bonzo, wuj Cio-cio-san – bas
- Komisarz – bas
- Urzędnik cesarski – baryton
- Matka Cio-cio-san – mezzosopran
- Ciotka Cio-cio-san – mezzosopran
- Kuzynka Cio-cio-san – sopran
- Yakuside – bas
- Dziecko Cio-cio-san – rola nieśpiewana
- Krewni Cio-cio-san i marynarze
Treść[edytuj | edytuj kod]
Czas i miejsce akcji: Nagasaki, przełom XIX i XX wieku.
W porcie w Nagasaki cumuje okręt marynarki Stanów Zjednoczonych „Abraham Lincoln”. Młody oficer – Benjamin Franklin Pinkerton – szuka rozrywki. Nawiązuje romans z piętnastoletnią gejszą Cio-cio-san (niekiedy Cho-cho-san), zwaną po angielsku Butterfly, (jap. chōchō) czyli motyl. W języku japońskim: Chōchō-fujin (jap. 蝶々夫人 Madama Butterfly; マダマ・バタフライ).
Pinkerton postanawia z pomocą Goro zorganizować, w wynajętym domku na wzgórzu, pozorny ślub "na 999 lat", według japońskiego zwyczaju. Nie słucha ostrzeżeń amerykańskiego konsula Sharplessa, który twierdzi, że dziewczyna jest w nim naprawdę zakochana, podczas gdy Pinkerton związek z Japonką traktuje nie do końca poważnie.
Rzeczywiście, młoda narzeczona, przygotowując się do ślubu z Amerykaninem, przyjmuje w misji chrzest. Jej wuj Bonzo, który odkrył tę zdradę japońskiej tradycji, przybywa na miejsce ceremonii i wyklina wiarołomną. Burzy to przebieg ceremonii. Zaproszeni goście opuszczają nowożeńców. Młodzi mimo to spędzają upojną noc[a].
Gdy Pinkerton wypływa z powrotem do Ameryki, obiecuje swej japońskiej żonie, że wróci, gdy rudziki uwiją nowe gniazda. Cio-cio-san, wraz z wierną służebnicą Suzuki, przez trzy lata wyczekuje jego przybycia (aria Un bel dì vedremo). Cierpi coraz większy niedostatek. Suzuki i Sharpless próbują uświadomić dziewczynie jej położenie. Sharpless radzi jej przyjąć awanse bogatego księcia Yamadori. Cio-cio-san nie wierzy słowom konsula. Oznajmia mu, że istnieje dodatkowa więź łącząca ją z Pinkertonem – ich syn.
Niedługo po spotkaniu Butterfly z Sharplessem, „Abraham Lincoln” znowu zawija do Nagasaki. Madame Pinkerton, jak sama siebie nazywa, wraz z Suzuki przystraja cały dom kwiatami (Scuoti quelle fronda). Oczekiwanie przedłuża się i znużona dziewczyna zasypia. Pinkerton pojawia się w końcu z Sharplessem i młodą Amerykanką, co budzi uzasadniony niepokój Suzuki. To nowa, "prawdziwa" żona oficera. Butterfly także uświadamia sobie prawdę i sięga po ojcowski sztylet z inskrypcją Niech z honorem umiera ten, komu los nie pozwolił żyć z honorem. Przed jej śmiercią do izby wbiega dziecko, nieświadome, że może tylko pożegnać się z matką. Pinkerton, który po chwili wpada do pokoju z jej imieniem na ustach, jest już tylko świadkiem ostatniego tchnienia kobiety, która dla niego poświęciła życie. Odbiera jej milczącą zgodę na zabranie ich synka do Ameryki.
Historia utworu[edytuj | edytuj kod]
Premiera pierwszej wersji opery miała miejsce 17 lutego 1904 roku w mediolańskiej La Scali. Madame Butterfly składała się wtedy z dwóch aktów i została bardzo chłodno przyjęta. Puccini wprowadził w utworze szereg istotnych zmian, m.in. dzieląc nieproporcjonalnie długi akt na dwa, i w tej wersji cztery miesiące później wystawiono Madame Butterfly ponownie w Brescii. Ponieważ za jedną z przyczyn niepowodzenia prapremiery uznawano nietrafną obsadę, do partii Cio-Cio-San zaangażowano specjalnie w tym celu sprowadzoną Salomeę Kruszelnicką. Tym razem dzieło odniosło olbrzymi sukces, przenosząc się na deski Metropolitan Opera w 1907 roku. W La Scali wystawiono Madame Butterfly ponownie dopiero po śmierci Pucciniego, ponieważ – dotknięty niepowodzeniem prawykonania – za życia nie wyrażał zgody, aby tam ją wystawiano.
Obecnie we Włoszech wystawia się najczęściej wersję dwuaktową, w Stanach Zjednoczonych bardziej popularna jest wersja trzyaktowa.
Pierwowzorem postaci Cio-cio-san była Japonka Tsuru, żona szkockiego kupca z Nagasaki Thomasa Blake'a Glovera, chociaż życie Tsuru nie było tak tragiczne jak w wersji operowej; mąż jej nigdy nie porzucił i miała z nim dwoje dzieci[1].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według Józefa Kańskiego, duet Bimba degli occhi jest jednym z najpiękniejszych duetów opery.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Miss Saigon – musical wykorzystujący wątki Madame Butterfly
- M. Butterfly – film z 1993
- Madame Butterfly (film) – film/musical z 1995
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nicholas Bornoff, Japonia. Przewodnik National Geographic, National Geographic Society, 2000, s.337, ISBN 83-89019-53-1
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Kański: Przewodnik operowy. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne S. A., 2008. ISBN 978-83-224-0721-9.
- Kolekcja La Scala – Najsławniejsze opery świata. Polskie Media Amer.Com, Oxford Educational Sp. z o.o., 2006–2008. ISBN 978-83-252-0161-6.
| |||||||||||||||||
