Madu
Madu, maru, singauta – rodzaj kombinowanej broni, łączącej cechy sztyletu i tarczy. Była ona charakterystyczna dla Indii, wykonywano ją pierwotnie z rogów antylopy.
Tę typową dla Indii[1] broń wykonywano przez połączenie rogów antylopy indyjskiej w ten sposób, by ich końce sterczały w przeciwnych kierunkach. Rogi z reguły częściowo się na siebie nakładały, ale mogły być też przytwierdzone do wspólnej rękojeści[2]. Na rękojeść nakładano niewielką (15–23 cm), metalową lub skórzaną tarczę. Długość broni, liczona od końców rogów, wynosiła między 80 a 120 cm[3] (na ogół przekraczała 90 cm[4]). Końce rogów z reguły wzmacniano stalowymi nakładkami[4][2], czasami zostawiano w formie naturalnej – lub przeciwnie, całą broń wykonywano z metalu[5]. Zdarzało się, że rogi uzupełniano trzecim ostrzem, w postaci sztyletu umocowanego prostopadle do linii rogów[6]. Jeśli broń była zdobiona, ornamenty umieszczano na tarczy lub na metalowych okuciach rogów[4].
W pełni metalowe madu mogły mieć formę naśladującą rogi antylop lub prostą. Jeśli „rogi” zastępowano głowniami typu nożowego wówczas powstawała pokrewna broń zwana haladie. Inną pokrewną bronią było sainti w postaci pręta z grotem na jednym końcu i rękojeścią w środku, na której osłonie umieszczono wystające ostrze[3].
Madu popularne było w Maharasztrze i Radżastanie[3]. Używane było przez Marathów, a także przez ludy plemienne jak Bhilowie[a][4]. Innymi jej użytkownikami byli jogini i fakirowie, którym religia zakazywała noszenia zwykłej broni[5][2]. Czasem wojownicy walczący mieczem trzymali w drugiej ręce madu, używając jej do parowania[2], jako małej tarczy pięściowej[1].
W rozdziale VIII powieści Kim Rudyarda Kiplinga fakir używa madu (opisanej jako „złączone rogi antylopy, jedyną ziemską broń fakira”) do walki z policjantem[7].
-
Madu o zdobionej tarczy i rogach bez wzmocnienia -
Manekin żołnierza w zbroi typu czar-aina, z w pełni metalowym madu w ręce -
_with_double_dagger,_India,_steel,_tin,_copper,_antelope_horn_-_Peabody_Museum,_Harvard_University_-_DSC06006.jpg)
,_kulah_khud_and_madu.jpg)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bhilowie są jednym z zarejestrowanych plemion w Indiach
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zdzisław Żygulski: Broń wschodnia. Turcja, Persja, Indie, Japonia. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, s. 103, 113. ISBN 83-03-01484-6.
- ↑ a b c d Madu. W: George Stone: A glossary of the construction, decoration, and use of arms and armor in all countries and in all times: together with some closely related subjects. New York: Jack Brussel, 1961, s. 423.
- ↑ a b c Konstantin Nosov: Tradit︠s︡ionnoe oruzhie Indii. Moskva: 2011, s. 337–338. ISBN 978-5-699-43699-6.
- ↑ a b c d E. Jaiwant Paul: Arms and armour: traditional weapons of India. Delhi: Roli, 2005, s. 100. ISBN 81-7436-340-8.
- ↑ a b Richard Francis Burton: The book of the sword. London: Chatto and Windus, 1884, s. 11–12.
- ↑ Wilbraham Egerton: A description of Indian and oriental armour. London: W.H. Allen & Co., Ltd., 1896, s. 132 oraz ilustracja nr 694.
- ↑ Cytat: „Kim meant the conjoined black buck horns, which are a faquir’s sole temporal weapon”Rudyard Kipling: Kim. New York: Doubleday, 1912.