Przejdź do zawartości

Magdalena Abakanowicz

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Magdalena Abakanowicz
Magdalena Abakanowicz-Kosmowska[1]
Ilustracja
Magdalena Abakanowicz (2010)
Data i miejsce urodzenia

20 czerwca 1930
Falenty

Data i miejsce śmierci

20 kwietnia 2017
Warszawa

Zawód, zajęcie

rzeźbiarka,
autorka instalacji

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Krzyż Wielkiego Oficera Orderu Zasługi RFN Order „Pour le Mérite” za Naukę i Sztukę Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Oficer Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Order Zasługi Republiki Włoskiej V Klasy (1951-2001)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Magdalena Abakanowicz w latach 60.
Magdalena Abakanowicz w pracowni (2010)
5 figur - zespół rzeźb Magdaleny Abakanowicz, ul. Franklina Roosevelta 22 w Poznaniu, w pobliżu ronda Kaponiera
Forma przestrzenna Magdaleny Abakanowicz zrealizowana podczas I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965)

Marta Magdalena Abakanowicz-Kosmowska (ur. 20 czerwca 1930 w Falentach, zm. 20 kwietnia 2017 w Warszawie) – polska rzeźbiarka, twórczyni tkaniny artystycznej, profesor sztuk pięknych (1979), w latach 1965–1990 prowadząca zajęcia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, profesor wizytująca na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (1984)[2]; jej monumentalne tkaniny - kompozycje przestrzenne zyskały nazwę abakanów.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Nierozpoznani na cytadeli w Poznaniu (całość instalacji)

Urodziła się 20 czerwca 1930 w Falentach[3][4] jako Marta Magdalena Abakanowicz[3], córka pochodzącego z tatarskiej rodziny Konstantego Abakanowicza i Heleny Domaszewskiej[5], polskiej szlachcianki, bratanica Piotra Abakanowicza, podpułkownika pilota WP, jednego z przywódców Narodowych Sił Zbrojnych[6]. Przez ponad dwa lata po urodzeniu mieszkała razem z rodzicami w oficynie dawnego folwarku przy al. Hrabskiej[7]. Dzieciństwo spędziła w Krępie k. Sobolewa[8], tam także zastała ją wojna. W lipcu 1944 Abakanowiczowie opuścili majątek w obawie przed Armią Czerwoną i w przededniu Powstania Warszawskiego znaleźli się w stolicy[9].

Później związana z Trójmiastem; absolwentka Liceum Plastycznego w Gdyni[10]. W młodości lekkoatletka, zawodniczka Bałtyku Gdynia (1946), Wybrzeża Gdańsk – HKS Tczew (1947–1948) oraz Gedanii Gdańsk. Trzykrotna medalistka mistrzostw kraju w biegach sztafetowych – złoto w 1947 w sztafecie 100-100-200-500 metrów; srebrne medale w 1947 w sztafecie 200-100-80-60 metrów oraz w 1948 w sztafecie 4 × 200 metrów. Dwukrotna brązowa medalistka zimowych mistrzostw Polski (1948): w biegu na 50 metrów przez płotki oraz w sztafecie 4 × 50 metrów[3].

W 1955 roku[4] ukończyła warszawską Akademię Sztuk Pięknych[3] (studia w latach 1950–1955[4]), a później także sopocką PWSSP. W roku 1956 wyszła za mąż za Jana Kosmowskiego[11].

Specjalizowała się w tworzeniu dużych, figuralnych kompozycji przestrzennych w oparciu o tkaninę (zwanych od jej nazwiska abakanami), z wykorzystaniem również innych materiałów, jak kamień, drewno i brąz. W 1965 brała udział w I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, gdzie zrealizowała formę przestrzenną o wysokości 7 metrów, przy współpracy z J. Podwalnym, J. Sznajderem. Rzeźba znajduje się przy ul. Przymurze oraz Przy Bramie Targowej w Elblągu[12].

Od 1979 była profesorem Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu[13], gdzie prowadziła zajęcia w latach 1965–1990[14]. Od 2006 była członkinią Rady Programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej. Należała do Stowarzyszenia Autorów ZAiKS[4].

W 2002, wraz z 25 innymi osobami, była sygnatariuszką listu w obronie abpa Juliusza Paetza, podejrzewanego o seksualne molestowanie kleryków[15].

Mieszkała i tworzyła w Warszawie, przy alei Stanów Zjednoczonych 16/53[4], a następnie przy ul. Bzowej 1[16]. W ostatnich latach życia ciężko chorowała[17]. Zmarła 20 kwietnia 2017 w Warszawie[18], pochowana 27 kwietnia 2017 na cmentarzu Wojskowym na Powązkach[19] (kwatera 15B-4-30)[20].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
Princeton University Art Museum (McCormick Hall)
(na pierwszym planie: Duże figury)
Magdalena Abakanowicz, Klatka i plecy, 1978, Muzeum Sztuki w Łodzi
Space of Unknown Growth/Przestrzeń nieznanego rozwoju (park Europy k. Wilna)
Mutanty na dziedzińcu pałacu Potockich w Warszawie
Neun Figuren Raum (1990; Duisburg)
Instalacja Rozdroże 2010 w parku Traugutta w Warszawie
Grób Magdaleny Abakanowicz na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Magdalena Abakanowicz realizowała się twórczo w różnych technikach: techniką tkacką posłużyła się, tworząc tzw. abakany, z kolei praca Nierozpoznani, wykonana z okazji 750-lecia lokacji Poznania jest odlewem z żeliwa[21]. W 1965 nagrodzona została złotym medalem na Biennale w São Paulo, co było początkiem jej światowej kariery[22].

Przykłady prac artystki według technik i tematyki to m.in.

Abakany

  • Czerwony Abakan 1969, 1969, tkany z sizalu na metalowym usztywnieniu, Collection of the Museum Bellerive w Zurychu
  • Czarny Environment, 1970–1978, 15 elementów tkanych z sizalu na metalowym usztywnieniu każdy, kolekcja artystki
  • Pomarańczowy abakan, 1971, tkany z sizalu na metalowym usztywnieniu, kolekcja artystki
Tłumy
  • 95 figur z tłumu 1095 figur, 2000, brąz
  • Duże figury, 2004, 20 figur z brązu, wystawa stała na Uniwersytecie Princeton
Inne
  • 80 par pleców, 1976–1980, konopie i żywica, Museum of Modern Art w Pusan (Korea Południowa)
  • 5 Figur, 2005, brąz, Poznań, Zamek Cesarski, Dziedziniec Różany
  • Rozdroże 2010, rzeźby w parku Traugutta w Warszawie wykonane z płatów nierdzewnej stali[23].

Tkanina artystyczna

[edytuj | edytuj kod]

W latach 60. Magdalena Abakanowicz stworzyła cykl dużych prac wykonanych technikami tkackimi, np. z powrozów[24]. Formy rzeźbiarskie konstruowane z tak niekonwencjonalnego materiału zrewolucjonizowały spojrzenie na tkaninę artystyczną. Zrywały one z dotychczasową płaszczyznowością tkanin przeznaczonych do dekoracji wnętrza[25]. Spełniały też funkcję praktyczną jako próba dostosowania monumentalnej rzeźby do skromnych warunków lokalowych: takie prace można było łatwiej magazynować. W 1962 roku na Międzynarodowym Biennale Tkaniny w Lozannie zaprezentowała pracę „Kompozycja białych form”, której faktura składała się nie tylko z wełny, lnu i nici, ale także sizalu. W 1965 tkanina nagrodzona Biennale w São Paulo, została nazwana od nazwiska twórczyni „abakanem” i odtąd przestrzenne prace artystki wykonane w tej technice miały już być tak nazywane[22].

Wystawy

[edytuj | edytuj kod]

Źródło:[26]

Wystawy indywidualne (wybór)

[edytuj | edytuj kod]
  • 1960: Wystawa prac Magdaleny Abakanowicz-Kosmowskiej. Galeria Kordegarda, Warszawa
  • 1962: Tapisseries. Magdalena Abakanowicz. Galerie Dautzenberg, Paryż
  • 1963: Magdalena Abakanowicz – Gobelin. Galeria Sztuki Nowoczesnej, Warszawa
  • 1965: Wystawa Gobelinów – Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
  • 1967: Wystawa tkanin – Galeria Współczesna, Warszawa; Kunstindustriemuseet, Oslo; Stavanger Kunstforening, Stavanger; Trondhejm Kunstforening, Trondheim; Vestlandske Kunstindustimuseum, Bergen; Galerie Alice Pauli, Lozanna
  • 1968: 2-en 3-dimensionale weefsels. Stedelijk von Abbe Muzeum Eindhoven; Museum voor Stad en Lande, Groningen; Helmhaus, Zurych
  • 1969: Tapisserien und raumliche. Texturen. Stadtische Kunsthalle Mannheim, Mannheim
  • 1970: En konfrontation. Nationalmuseum, Sztokholm
  • 1971: The fabric of forms of Magdalena Abakanowicz, Pasadena Museum of Art, Pasadena
  • 1972: Environments. Aberdeen Art Gallery, Aberdeen
  • 1973: Rope structures, Arnolfini Museum, Bristol
  • 1975: Organic Structures and Human Forms, Whitechapel Art Gallery, Londyn
  • 1976: Organic structures and soft forms, Art Gallery of New South Wales Sydney; National Gallery of Victoria, Melbourne
  • 1978: Magdalena Abakanowicz. Tkanina. Ośrodek Propagandowy Sztuki, Łódź
  • 1978/79: Magdalena Abakanowicz. Salon Sztuki Współczesnej BWA, Bydgoszcz
  • 1982: Abakanowicz. Alterations. Musee d Art Moderne de la Ville Paris, Paryż; Glenbow-Alberta Institute, Calgary
  • 1983/84: Magdalena Abakanowicz. Retrospective. Museum of Contemporary Art, Chicago; Visual Arts Center of Alaska; Portland Art Museum, Portland; National Academy of Science, Waszyngton
  • 1985/86: Magdalena Abakanowicz – About Men, Sculpture. Xavier Fourcade Inc., Nowy Jork; Virginia Museum of Fine Arts Richmond; Galeria Sztuki Plastycznej KUL, Lublin
  • 1987: Abakany i Alteracje Magdaleny Abakanowicz. BWA i Muzeum „Stilon”, Gorzów Wielkopolski; Rathaus und Galerie im Ganserhaus, Wasserburg
  • 1988: War Games and Inkarnations. Galerie Turske & Turske, Zurych
  • 1990: Magdalena Abakanowicz. Gemeentmuseum Arnhem, Arnhem
  • 1991: Magdalena Abakanowicz. Muzeum Sztuki, Łódź; Muzeum Narodowe, Warszawa; Museum of Contempoary Art, Hiroszima
  • 1992/94: Magdalena Abakanowicz. Abington Art Center – Sculpture Garden, Filadelfia
  • 1994/95: Magdalena Abakanowicz. Galeria Marlborough, Madryt; Museo Fundacion Pilar y Joan Miro, Barcelona; CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa; Sotheby's, Sztokholm
  • 1996/1997: Hand – like Trees. Doris Freedman Plaza, Nowy Jork
  • 1997: Mutants. Marlborough Gallery, Nowy Jork
  • 1998: Abakanowicz. Starmach Gallery, Kraków
  • 1999: Abakanowicz on the Roof, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
  • 1999: Wild flowers (drawnings) Marlborough Gallery, Nowy Jork
  • 2000: Black crowd – Pour le merite. Skulpturengarten, Dortmund
  • 2000: 95 Figures from the Crowd of 1095 Figures Marlborough Gallery, Nowy Jork
  • 2000: Working proces. The Gori Collection, Santomato di Pistoia, Włochy
  • 2001: About Human Condition. Grant Selwyn Fine Art, Beverly Hills, Musee d Art Moderne et d Art Contemporain Liège, Wiliam Benton Museum of Art Connecticut
  • 2002: Magdalena Abakanowicz. Muzeum Narodowe w Poznaniu
  • 2002: Space of stone. Grounds for Sculpture. Hamilton, Nowy Jork
  • 2003: Dancing figures. Marlborough Fine Art Londyn, Beck & Eggeling International Fine Art, Düsseldorf
  • 2003: The long wait. MacLaren Fine Art, Barrie
  • 2003: About imagination. Frederik Meijer Gardens and Sculpture Park. Grand Rapids
  • 2004: Mutation & Crystalization. Pei Ling Chan Gallery, Savannah College of Art and Design, Savannah
  • 2004: Hurma. Chapelle Saint-Louis de la Salpetriere, Paryż
  • 2004: Sculpture. Danubiana Meulensteen Art Museum, Bratysława, Museum Franz Gertsch Burgdorf
  • 2004: Melchior, Jonas and the eight white faces. Taguchi Fine Art, Tokio
  • 2005: Space to Experience. Museum of Art, Fort Lauderdale
  • 2005: La Foule V. Galerie Saint-Severin, Paryż
  • 2005: Im Dialog VI. Stadtkirche Darmstadt, Darmstadt
  • 2005: Works on paper. Marlborough Gallery, Nowy Jork
  • 2006: Sculptures et Dessins. Marlborough Monaco, Monako
  • 2006: Vision beyond words. Trondhjem Kunstmuseum, Trondheim
  • 2007: Coexsistence – Dream, Gruby and Kozioł. Taguchi Fine Art, Tokio
  • 2008: Where are the areas of calm? Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madryt
  • 2008: Cysterna Warszawa
  • 2009: Space to Experience. Fondazione Arnoldo Pomodoro Mediolan, Bad Homburg
  • 2010: Magdalena Abakanowicz, Muzeum Narodowe Kraków, Warszawa
  • 2011: Magdalena Abakanowicz – Life and Work. Muzeum Moderniho Umeni, Ołomuniec
  • 2012: Magdalena Abakanowicz – Potnia Theron. Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie
  • 2012: Magdalena Abakanowicz – The Human Adventure. Akbank Sanat, Stambuł
  • 2013: Magdalena Abakanowicz – Opus et Fabulas. Miejska Galeria Sztuki, Łódź
  • 2014/15: New York Avenue Sculpture Project – Magdalena Abakanowicz. National Museum of Women in the Arts, Waszyngton
  • 2015: Crowd and Individual. Wenecja, Düsseldorf
  • 2016: Abakanowicz//Pijarowski – The art dimensions. Galeria Kuratorium, Warszawa[27]
  • 2022/23: Magdalena Abakanowicz – Every Tangle of Thread and Rope. Tate Modern, Londyn[28]2023: Abakanowicz - Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży https://www.4lomza.pl/index.php?wiad=65262

Realizacje stałe w przestrzeni publicznej

[edytuj | edytuj kod]
  • 1965: Standing Shape – (stal), Elbląg, (utworzono w 1965)
  • 1983-89: Sarcophagi in Glass Houses, 4 formy, stal, drewno, szkło, Storm King Art Center Nowy Jork
  • 1985: Katarsis – 33 figury – (brąz), The Gori Collection, Santomato di Pistoia, Włochy (utworzono w 1985)
  • 1987: Negev – 7 figur – (kręgi z kamienia), Israel Museum Jerozolima (utworzono w 1987)
  • 1988: Space of Dragon – 10 metaforycznych figur zwierzęcych (brąz), Seoul Olympic Museum of Art, Seul (utworzono w 1985)
  • 1990: Space of Nine Figures – 9 figur (brąz), Immanuel Kant-Park, Wilhelm Lehmbruck – Museum Duisburg (utworzono w 1990)
  • 1991: Sagacious Heads I-IV – 4 figury (brąz), John Kluge Collection Charlottesville (utworzono 1988/89)
  • 1992: Sagacious Head V and Standing Figure – (brąz), Nagoya City Art Museum Nagoja (utworzono w 1989)
  • 1992: Sagacious Heads VI – VII – (brąz), Walker Art Center Minneapolis (utworzono 1989/90)
  • 1992: Two Figures on a Beam – (brąz), Marty & Tony Oppenheimer-Park, Nerman Museum of Contemporary Art, Kansas
  • 1993: Arami, Bason, Cecora, Dion and Enama (z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), Runnymede Sculpture Farm Woodside (utworzono 1992/93)
  • 1993: Space of Becalmed Beings – 40 figur (brąz), Hiroshima City Museum of Contemporary Art, Hiroszima (utworzono 1992/93)
  • 1993: One of the Crowd – (brąz), Hakone Open-Air Museum, Hakone, (utworzono w 1993 r.)
  • 1994: Magnus (rzeźba z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), The Gori Collection, Santomato di Pistoia, Włochy (utworzono w 1994)
  • 1994: Manus (rzeźba z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), Western Washington University, Bellingham (utworzono w 1994)
  • 1994: Sarophagi in Glass Houses – 4 rzeźby (drewno, metal, szkło), Storm King Art Center, Mountainville, Nowy Jork (utworzono 1983/89)
  • 1995: Bronze Crowd – 36 figur (brąz), Nasher Sculpture Center Dallas, (utworzono 1990/91)
  • 1997: Cecyna (rzeźba z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), Grounds for Sculpture, Hamilton, Nowy Jork (utworzono w 1994)
  • 1997/98 – Space of Unknown – 22 figury (beton), Europos Parkas, Open-Air Museum of the Center of Europe, Wilno (utworzono 1997/98)
  • 1998: Fish (brąz), Oriente Train Station, Lizbona, (utworzono 1997/98)
  • 1999: Figura Prima (rzeźba z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), University of Cincinnati, Cincinnati, (utworzono 1995)
  • 1999: Puellae (Girls) – 30 figur (brąz), Sculpture Garden, National Gallery of Art, Waszyngton (utworzono 1992)
  • 1999: Standing Figures – 30 figur (brąz), Nelson-Atkins Museum, Kansas (utworzono 1994/99)
  • 2000: Figura Rompa (rzeźba z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), Biarritz (utworzono w 1995)
  • 2000: Figura Ultima (rzeźba z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), Museum Wurth, Künzelsau (utworzono w 1995)
  • 2000: Figure on a Beam with Wheels (brąz), Toledo Art Museum, Toledo
  • 2000: Figure on a Trunk (brąz), Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork (utworzono 1998/2000)
  • 2000: Figure on a Trunk (brąz), Frederik Meijer Gardens & Sculpture Park, Grand Rapids (utworzono w 2000)
  • 2000: Figure on a Trunk with Wheels 2 figury (brąz), The Gori Collection, Santomato di Pistoia, Włochy (utworzono 1998/2000)
  • 2000: Manus Ultimus (rzeźba z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), Jardin des Tuileres, Paryż, (utworzono 1998/99)
  • 2001: Birds of Knowledge of Good and Evil – 6 figur (aluminium), Milwaukee, (utworzono w 2001)
  • 2001: Mutant (stal nierdzewna), Neanderthal Museum, Mettmann, (utworzono w 2001)
  • 2002: Anaka, Brea, Desda and Figura Seconda – 4 figury (rzeźby z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), Brea (utworzono 1994/95)
  • 2002: Unrecognized – Nierozpoznani – 112 figur (żeliwo), Cytadela, Poznań (utworzono 2001/02)
  • 2003: Open Air Aquarium – 30 figur (stal nierdzewna), Filadelfia (utworzono w 2002)
  • 2003: Space of Stone – 22 figury (granit), Grounds for Sculpture, Hamilton, Nowy Jork (utworzono 2001/02)
  • 2004: Big Figures – 20 figur (brąz), Uniwersytet Princeton, (utworzono 2001/04)
  • 2004: Figura Ultima (rzeźba z cyklu „Hand-like Trees”) (brąz), Skulpturenpark Schloss Gottorf, Schleswig (utworzono 2003/04)
  • 2004: Walking Figures – 10 figur (żeliwo), Gerisch Skulpturenpark, Neumünster (utworzono w 2004)
  • 2005: Brothers – 2 figury (żeliwo), Danubiana Meulensteen Art Museum, Bratysława (utworzono w 2005)
  • 2005: Five Running (brąz), Sculpture Garden, Phoenix Art Museum, Phoenix (utworzono w 2005)
  • 2006: 20 Walking Figures (żeliwo), Vancouver, (utworzono w 2006)
  • 2006: Agora – 106 figur (żeliwo), Grant Park, Chicago, (utworzono 2005/06)
  • 2007: King Arthur's Court – 11 figur (stal nierdzewna), Muzeum Narodowe, Wrocław (utworzono 2005/07)
  • 2007: Five Figures – 5 Figur (żeliwo), zlokalizowany na terenie Dziedzińca Różanego Zamku Cesarskiego w Poznaniu (utworzono w 2005)
  • 2010: King Arthur's Court – 4 figury (stal nierdzewna), Warszawa (utworzono 2005/07)
  • 2010: Ten Seated Figures – 10 figur (żeliwo), Yorkshire Sculpture Park, Wakefield (utworzono w 2010)
  • 2010: Ten Seated Figures – 10 figur (żeliwo), Sculpture Park, Szanghaj
  • 2011: Group of Ten – 10 figur (brąz), Davidson College Art Galleries, Davidson (utworzono w 2011)
Tablica upamiętniająca Magdalenę Abakanowicz na bocznej ścianie bloku mieszkalnego przy al. Stanów Zjednoczonych 16 w Warszawie

Wirtualna rzeczywistość

[edytuj | edytuj kod]

W 2016 powstała aplikacja w technologii „Stright Eye” zaimplementowanej w wirtualnej rzeczywistości, pokazująca pracownię prof. Abakanowicz oraz jej wybrane prace. Rozwiązanie to miało swoją premierę w Galerii Kuratorium w Warszawie w trakcie wystawy: Abakanowicz//Pijarowski – The Art Dimensions (Prologue – Warsaw), w 2017 zostało zaprezentowane w Nowym Jorku, planowane są pokazy w innych stolicach świata[29].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
  • 1965: Grand Prix 8. Biennale Sztuki, São Paulo
  • 1972: Nagroda Państwowa I stopnia
  • 1979: Gottfried von Herder, Wiedeń
  • 1982: Nagroda Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego, Nowy Jork
  • 1993: Centrum Rzeźby, Nowy Jork
  • 1997: Leonardo da Vinci, Meksyk
  • 2000: Visionaries l, American Craft Museum, Nowy Jork
  • 2010: Nagroda ZAiKS-u w dziedzinie sztuk wizualnych[37]

Doktoraty honorowe

[edytuj | edytuj kod]
  • 1974: Royal College of Art, London
  • 1992: Providence (USA)
  • 1997: Akademia Sztuk Pięknych (Łódź)
  • 2000: Pratt Institute, New York
  • 2001: Massachusetts College of Art, Boston
  • 2002: School of the Art Institute, Chicago
  • 2002: Akademia Sztuk Pięknych, Poznań
  • Rhode Island School of Design

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]
  • W piątek, 24 września 2021 roku odbyła się w Gdyni-Orłowie uroczystość nadania Państwowemu Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni imienia Magdaleny Abakanowicz. Uroczystemu aktowi nadania szkole patronki towarzyszył wernisaż prac artystki[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Warszawski Kalendarz Ilustrowany, Stolica 1964
  2. ↑ Magdalena Abakanowicz born 1930 | Tate. tate.org.uk. [dostęp 2016-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-29)]. (ang.).
  3. ↑ a b c d Henryk Kurzyński i Komisja Statystyczna PZLA: Polska lekkoatletyka 1945-1960. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, październik 2014, s. 194. ISBN 978-83-64544-06-4.
  4. ↑ a b c d e Słownik artystów plastyków. Artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945–1970. Słownik biograficzny. Maria Serafińska (kierownik redakcji). Warszawa: Okręg Warszawski ZPAP, 1972, s. 15.
  5. ↑ Magdalena Abakanowicz, Wielka Genealogia Minakowskiego. [dostęp 2013-12-01].
  6. ↑ Paweł Kowal, Abakanowicz. Trauma i sława, Agora, Warszawa 2023, s. 34–35 i inne.
  7. ↑ Małgorzata Zubik. Dom Abakanowicz popada w ruinę. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 13 maja 2022. 
  8. ↑ Paweł Kowal, Abakanowicz. Trauma i sława, Agora, Warszawa 2023, s. 53–60.
  9. ↑ Paweł Kowal, Abakanowicz. Trauma i sława, Agora, Warszawa 2023, s. 71–77.
  10. ↑ a b Magdalena Abakanowicz. Absolwentka [online], Oficjalny serwis internetowy miasta Gdynia [dostęp 2022-01-30] (pol.).
  11. ↑ Magdalena Abakanowicz, zazyjkultury.pl [dostęp 2021-08-18].
  12. ↑ Centrum Sztuki Galeria EL, Otwarta Galeria. Formy przestrzenne w Elblągu. Przewodnik, Elbląg 2015, s. 66–69.
  13. ↑ Magdalena Abakanowicz, La Seur - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki [online], zacheta.art.pl [dostęp 2024-06-09] (pol.).
  14. ↑ Magdalena Abakanowicz | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2024-06-09] (pol.).
  15. ↑ List otwarty w obronie dobrego imienia abp. Paetza. Wyborcza.pl, 2002-02-28. [dostęp 2022-03-15].
  16. ↑ Paweł Kowal, Abakanowicz. Trauma i sława, Agora, Warszawa 2023, s. 365–375.
  17. ↑ Piotr Sarzyński. Pochód abakanów. „Polityka”, s. 86, 1 stycznia 2020. 
  18. ↑ William Grimes: Magdalena Abakanowicz, Sculptor of Brooding Forms, Dies at 86. nytimes.com, 2017-04-21. [dostęp 2017-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-21)]. (ang.).
  19. ↑ Pożegnanie Magdaleny Abakanowicz. Okręg. [dostęp 2017-07-27].
  20. ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  21. ↑ Dzieła Magdaleny Abakanowicz, które warto znać [online], Culture.pl [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  22. ↑ a b "W przestrzeni Magdaleny Abakanowicz. Tkanina i rzeźba" - wystawa w Rydze [online], Niepodległa - stulecie odzyskania niepodległości [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  23. ↑ Rzeźby Magdaleny Abakanowicz Rozdroże „2010”. wiadomosci.polska.pl, 2010-11-13. [dostęp 2010-11-24].
  24. ↑ Magdalena Abakanowicz, Magdalena Abakanowicz, New York: Abbeville Press, 1982, ISBN 0-89659-323-1 (ang.).
  25. ↑ „Metamorfizm” Magdaleny Abakanowicz w Centralnym Muzeum Włókiennictwa [online], SZUM, 21 czerwca 2018 [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  26. ↑ Ute Eggeling, Michael Beck: Magdalena Abakanowicz. Crowd and Individual.. Düsseldorf: Beck and Eggeling Kunstverlag GbR, 2015. ISBN 3-930919-99-0.
  27. ↑ The art dimensions – Abakanowicz//Pijarowski [online], Artinfo [dostęp 2022-12-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-16] (pol.).
  28. ↑ Bartłomiej Niedziński, Kuratorka z londyńskiej galerii o wystawie dzieł Magdaleny Abakanowicz: widzowie są nimi oszołomieni [online], Polska Agencja Prasowa, 18 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-18] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-18] (pol.).
  29. ↑ Wystawa Abakanowicz/Pijarowski – the art dimensions – w Galerii Kuratorium. kulturalna.warszawa.pl. [dostęp 2017-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-06)].
  30. ↑ a b c d Janusz Kapuścik (red.): Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. T. V: Suplement A–Ż. Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2006, s. 23. ISBN 83-916278-4-5.
  31. ↑ Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 17
  32. ↑ Wręczono złote medale „Gloria Artis”. e-teatr.pl, 2005-09-10. [dostęp 2012-12-03].
  33. ↑ Odznaczenia dla polskich twórców kultury /w/ "Życie Warszawy", nr 230, 2 października 1987, s. 2.
  34. ↑ a b Laureaci Nagród ZAiKS-u [online], zaiks.org.pl [dostęp 2025-03-14].
  35. ↑ Monika Małkowska: Niemiecki order dla Abakanowicz. Rzeczpospolita, 2010-03-14. [dostęp 2010-03-14].
  36. ↑ AT: Abakany na Manhattanie. [w:] Nowy Dziennik Polish Daily News [on-line]. Outwater Media Group LLC, 15 czerwca 2012. [dostęp 2015-08-21].
  37. ↑ Laureaci Nagród ZAiKS-u [online], zaiks.org.pl [dostęp 2025-03-14].
  38. ↑ MAGDALENA ABAKANOWICZ patronką UAP — UAP Poznań. uap.edu.pl. [dostęp 2022-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-25)].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Magdalena_Abakanowicz&oldid=76366259”