Maków Podhalański (gmina)
gmina miejsko-wiejska | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
TERC |
1215063 | ||||
Siedziba | |||||
Burmistrz |
Paweł Sala | ||||
Powierzchnia |
108,94 km² | ||||
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość |
150,2 os./km² | ||||
Nr kierunkowy |
33 | ||||
Tablice rejestracyjne |
KSU | ||||
Adres urzędu: ul. Szpitalna 334-220 Maków Podhalański | |||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie powiatu | |||||
49°43′50″N 19°40′51″E/49,730556 19,680833 | |||||
Strona internetowa | |||||
Biuletyn Informacji Publicznej |
Maków Podhalański (do 1954 gmina Maków) – gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bielskim. W skład gminy wchodzi miasto Maków Podhalański (siedziba gminy) oraz 6 wsi: Grzechynia, Białka, Juszczyn, Kojszówka, Wieprzec i Żarnówka.
Według danych z 30 czerwca 2004[2] gminę zamieszkiwało 15 812 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku[3] gminę zamieszkiwało 16 219 osób.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Gmina Maków Podhalański położona jest na pograniczu Beskidu Żywieckiego i Makowskiego, w dolinie rzeki Skawy i jej dopływów.
Struktura powierzchni
[edytuj | edytuj kod]Według danych z roku 2002[4] gmina Maków Podhalański ma obszar 108,94 km², w tym:
- użytki rolne: 45%
- użytki leśne: 47%
Gmina stanowi 15,89% powierzchni powiatu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początki osadnictwa na obszarze gminy sięgają najprawdopodobniej 2. połowy XIV wieku. Pierwsze pewne wzmianki pochodzą z początku XV wieku – w dokumencie z 1410 wymieniony jest wraz z kilkunastoma okolicznymi wsiami Maków, Juszczyn i Kojszówka. Z 1562 pochodzi pierwsza wzmianka o wsi Biała (dzisiejszej Białce), najmłodszą wsią jest Wieprzec.
W Makowie dość szybko powstała parafia, która zasięgiem objęła znaczny obszar. Od początku wsie dzisiejszej gminy wchodziły w skład starostwa lanckorońskiego. Również później były połączone wspólnym losem. Cały ten obszar znany był z wyrobów z drewna – rzemieślnicy z Makowa mieli m.in. obowiązek dostarczania do żup solnych w Wieliczce beczek na sól i stempli do kopalni. Obok rzemiosła podstawą lokalnej ekonomii było rolnictwo. Wsie te tworzyły jeden zespół dóbr ziemskich z siedzibą w Makowie, będącym najlepiej rozwijającą się wsią w tym obszarze. Dzięki temu w 1. połowie XIX wieku wieś otrzymała prawa miejskie, a na początku XX wieku była przez kilka lat siedzibą powiatu.
Gmina Maków Podhalański w swoim obecnym kształcie powstała w 1973 po rozwiązaniu gromad.
10 lipca 2005 odbyły się w gminie konsultacje społeczne w sprawie podziału gminy na trzy mniejsze jednostki: gminę miejską Maków Podhalański, gminę wiejską Maków Podhalański (wsie: Grzechynia, Kojszówka, Juszczyn, Wieprzec i Żarnówka) oraz gminę wiejską Białka. Żądania podziału gminy wynikały z nieporozumień na temat podziału finansów gminy. W konsultacjach udział wzięło 11,7% uprawnionych do głosowania, z czego 59,7% opowiedziało się za podziałem[5]. Ostatecznie nie doszło do podziału gminy.
W 2013 na terenie gminy oddano do użytku prywatne lądowisko Blachdom Plus Maków Podhalański.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Dane z 30 czerwca 2004[2]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 15 812 | 100 | 7959 | 50,3 | 7853 | 49,7 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
145,1 | 73,1 | 72,1 |
- Piramida wieku mieszkańców gminy Maków Podhalański w 2014 roku[1].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Gmina ma dość dobre warunki do rozwoju turystyki, ale pozostaje jednak w tyle za sąsiednią gminą Zawoja. Najwięcej obiektów turystycznych znajduje się w Makowie Podhalańskim, który swój rozwój zawdzięcza dobrym warunkom klimatycznym. Jego walory odkryte zostały na początku XX wieku, a szczególny rozkwit przypadł na okres dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to powstały liczne wille i pensjonaty.
Obszar gminy stanowi bazę wypadową dla turystów wyruszających w Beskid Żywiecki i Makowski.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Maków Podhalański
- późnoklasycystyczny kościół z początku XIX wieku z obrazem Matki Boskiej Makowskiej (koronowany w 1979)
- pozostałości huty „Maurycy” z XIX wieku
- pozostałe miejscowości
- kaplice i figury przydrożne
Znane osoby pochodzące z gminy
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Chowaniec – hokeista
- Tomasz Hajto – piłkarz
- Kazimierz Jancarz – Ksiądz
- Grzegorz Guzik – biathlonista, dwukrotny olimpijczyk
- Jan Pęczek – aktor
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Miasto Maków Podhalański
- Lista gmin w Polsce
- Herb Makowa Podhalańskiego
- Dekanat Maków Podhalański
- Dekanaty Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce
- Sanktuaria maryjne
- Powiat suski
- Skawa (rzeka)
- Maków Podhalański (stacja kolejowa)
- Beskid Makowski (dawniej nazywany Beskidem Średnim)
- Góry w Polsce
- Województwo małopolskie
- Podział administracyjny województwa małopolskiego
- Miasta w Polsce
- Droga krajowa nr 28
Sąsiednie gminy
[edytuj | edytuj kod]Budzów, Bystra-Sidzina, Jordanów, Stryszawa, Sucha Beskidzka, Tokarnia, Zawoja, Zembrzyce
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Gmina Maków Podhalański w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ a b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Gmina Maków Podhalański w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Wyniki z konsultacji przeprowadzonych w dniu 10 lipca 2005 r. w Gminie Maków Podhalański w sprawie podziału Gminy Maków Podhalański. Urząd Gminy Maków Podhalański, 2005. [dostęp 2012-03-27]. [strona archiwalna web.archive.org].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Portal mapowy gminy Maków Podhalański [1]