Manru
| ||
 Afisz Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1901) | ||
| Muzyka | Ignacy Jan Paderewski[1] | |
| Libretto | Alfred Nossig[1] (niem.) | |
| Liczba aktów | 3[1] | |
| Język oryginału | niemiecki | |
| Źródło literackie | Chata za wsią Józefa Ignacego Kraszewskiego[1] | |
| Prapremiera | 29 maja 1901 Drezno[1] (w jęz. niem.) | |
| Premiera polska | 8 czerwca 1901 Lwów[2] (w języku polskim) | |
Manru jest jedyną operą Ignacego Jana Paderewskiego. Libretto tego dzieła w trzech aktach jest autorstwa Alfreda Nossiga, na podstawie powieści Chata za wsią Józefa Ignacego Kraszewskiego[3].
Prapremiera Manru odbyła się w Dreznie 29 maja 1901 roku (śpiewana była wówczas po niemiecku, dyrygował Ernst von Schuch), zaś polska premiera we Lwowie 8 czerwca 1901, a następnie w Teatrze Wielkim w Warszawie 24 maja 1902 roku. Pierwszym tłumaczem libretta na język polski (na potrzeby premiery lwowskiej) był Stanisław Rossowski.
Premiera amerykańska (śpiewana w języku angielskim do przekładu H. E. Krehbiela[4]) odbyła się na scenie Metropolitan Opera w Nowym Jorku 14 lutego 1902, w której to debiutował (w roli tytułowej) Aleksander Bandrowski, dyrygował Walter Damrosch (przyjaciel kompozytora).
Opera otrzymała z początku gorące przyjęcie, premiera była określona przez krytyków z „wielkim wyróżnieniem”. Pomimo tego, głównie z powodu wielkich niedostatków libretta, krytykowanego równolegle z pochwałami dla talentu kompozytora i jego muzyki, otrzymała zaledwie 9 przedstawień tego sezonu (1901/1902) (z tego cztery z nich odbyły się na głównej scenie Metropolitan Opera) i nigdy odtąd nie była tam wznowiona.
Manru pozostaje do dziś jedyną polską operą, która kiedykolwiek została wystawiona w Metropolitan Opera.
W roku 2006 wystawiono Manru w bydgoskiej Operze Nova w przekładzie polskim Romana Kołakowskiego[5]. To samo wystawienie powtórzono w 16 listopada 2018[6] w Operze Krakowskiej. W Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie operę wznowiono w historycznym przekładzie Stanisława Rossowskiego[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Józef Kański: Przewodnik operowy. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973, s. 394.
- ↑ Józef Kański: Przewodnik operowy. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973, s. 395.
- ↑ Józef Kański: Przewodnik operowy. Wyd. XI. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2014, s. 446-447. ISBN 978-83-224-0962-6.
- ↑ Manru; an opera in three acts. Words by A. Nossig. Translated and adapted for performance in English by H. E. Krehbiel. HathiTrust Digital Library. [dostęp 2015-04-14].
- ↑ Premiera "Manru" w Bydgoszczy (w bazie e-teatr)
- ↑ "Manru" w Krakowie
- ↑ "Manru" w TWON, 2018
Nagrania płytowe (CD)[edytuj | edytuj kod]
- DUX 0368/0369, Dolnośląska Opera we Wrocławiu (2001), prapremiera nagraniowa
- DUX 9793/2011, Opera Nova w Bydgoszczy, pierwsza rejestracja "Manru" w technice DVD. Nagroda "Złotego Orfeusza" za realizację (2013).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Metropolitan Opera archives (database)
- „Manru” jedyna opera Paderewskiego po raz pierwszy na DVD. Opera Nova w Bydgoszczy
- "Manru", Lwów 1901, w przekładzie polskim Stanisława Rossowskiego w zbiorach Biblioteki Raczyńskich
- Manru w bibliotece Polona