Przejdź do zawartości

Marcus Garvey

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Marcus Mosiah Garvey)
Marcus Garvey
Ilustracja
Marcus Garvey (1924)
Data i miejsce urodzenia

17 sierpnia 1887
St. Ann, Jamajka

Data i miejsce śmierci

10 czerwca 1940
Londyn, Anglia

Rodzice

Marcus Mosiah Garvey, Sr.
Sarah Jane Richards

Marcus Mosiah Garvey (ur. 17 sierpnia 1887 w Saint Ann na Jamajce, zm. 10 czerwca 1940 w Londynie) – ideolog czarnego nacjonalizmu (garveizm), uznawany za twórcę podstawowych elementów doktryny ruchu społeczno-religijnego Rastafari, choć sam nigdy się z nim nie utożsamiał.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Saint Ann na Jamajce w sierpniu 1887 roku. W 1912 roku wyjechał za pracą do Kostaryki. Na emigracji natknął się na dyskryminację rasową czarnych pracowników. Do ojczyzny powrócił w 1912 roku. Jeszcze w tym samym roku wyjechał do Londynu, gdzie poznał grono czarnych intelektualistów. W 1914 roku ponownie wrócił na Jamajkę. Uruchomił działalność organizacji Universal Negro Improvement Association (Uniwersalny Związek Doskonalenia Czarnych – UNIA). Korespondował z Bookerem Washingtonem, który zaprosił go do Stanów Zjednoczonych. W 1916 roku przypłynął do Nowego Jorku. W Ameryce uległ radykalizacji i zdecydował się na przeniesienie centrali ruchu na kontynent. 1 sierpnia 1920 roku zorganizował w Harlemie pierwszą konwencję UNIA która zgromadziła 25 tysięcy uczestników. Na spotkaniu przedstawił plan utworzenia afrykańskiego państwa narodowego. W ramach prowadzonej przez UNIA akcji Z powrotem do Afryki (ang. Back-to-Africa) założył przedsiębiorstwo przewozowe statków parowych „Black Star Line“, mające wspierać emigrację Czarnych do Afryki. W 1923 roku został oskarżony i skazany za malwersacje finansowe. Przyczyniło się to do utraty przez niego władzy w UNIA. W 1927 roku ułaskawiony przez prezydenta Calvina Coolidge i deportowany na Jamajkę jako osoba niepożądana. UNIA nie odzyskała dawnych wpływów i nie udało się jej przetransportować do Afryki ani jednej osoby, niemniej jednak Garvey był osobą popularną wśród Czarnych na całym świecie uchodząc przy tym za prekursora czarnego nacjonalizmu[1][2]. Na Jamajce założył Ludową Partię Polityczną (People's Political Party). W 1935 roku w obliczu politycznej porażki przeprowadził się do Londynu gdzie spędził ostatnie lata życia[1][2].

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Został przedstawiony na następujących jamajskich monetach:

  • monetach obiegowych o nominale 25 centów bitych z przerwami w latach 1991-2012;[3][4]
  • monecie obiegowej o nominale 50 centów bitej w latach 1975 roku oraz w latach 1984-1990[5];
  • monetach obiegowych o nominale 20 dolarów bitych z przerwami w latach 2000-2022[6][7];
  • monecie okolicznościowej o nominale 50 centów wyemitowanej w 1983 roku z okazji 21. rocznicy niepodległości Jamajki[8];
  • monecie okolicznościowej o nominale 50 centów wyemitowanej w 1987 roku z okazji setnej rocznicy jego urodzin[9];
  • dwóch monetach kolekcjonerskich wyemitowanych w 1987 roku z okazji setnej rocznicy jego urodzin: srebrnej o nominale 10 dolarów oraz złotej o nominale 100 dolarów[10][11].

Jego wizerunek znajdował się także na jamajskim banknocie jednodolarowym[1][2];

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Marcus Garvey. encyclopedia.com. (ang.).
  2. a b c Marcus Garvey, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  3. Jamajka 25 centów, 1991-1994. ucoin.net. [dostęp 2024-06-11].
  4. Jamajka 25 centów, 1995-2012. ucoin.net. [dostęp 2024-06-11].
  5. Jamajka 50 centów, 1975-1990. ucoin.net. [dostęp 2024-06-11].
  6. Jamajka 20 dolarów, 2000-2008. ucoin.net. [dostęp 2024-06-11].
  7. Jamajka 20 dolarów, 2008-2022. ucoin.net. [dostęp 2024-06-11].
  8. Jamajka 50 centów, 1987 – 21. rocznica proklamowania niepodległości. ucoin.net. [dostęp 2024-06-11].
  9. Jamajka 50 centów, 1987 – 100. rocznica urodzin Marcusa Garveya. ucoin.net. [dostęp 2024-06-11].
  10. Jamajka 10 dolarów, 1987 – 100. rocznica urodzin Marcusa Garveya. ucoin.net. [dostęp 2024-06-11].
  11. Jamajka 100 dolarów, 1987 – 100. rocznica urodzin Marcusa Garveya. ucoin.net. [dostęp 2024-06-11].