Maria Utrata

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maria Utrata
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1902
Kotlin

Data i miejsce śmierci

9 listopada 1987
Poznań

Zawód, zajęcie

hafciarka

Partia

Komunistyczna Partia Polski (1932-1938) Polska Partia Socjalistyczna (1934–1939) Polska Partia Robotnicza/Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (1941–1987)

Małżeństwo

Kazimierz Utrata

Dzieci

Gabriela

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Maria Utrata z domu Pacholak, pseudonim Ula (ur. 6 sierpnia 1902 w Kotlinie k. Jarocina, zm. 9 listopada 1987 w Poznaniu) – polska działaczka komunistyczna. Żona Kazimierza.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w rodzinie małorolnego chłopa Ignacego Pacholaka i Jadwigi Stysiak[1][2]. Młodość spędziła w Sławoszewie[3]. Od dzieciństwa wykazywała talent do hafciarstwa. W 1921 roku przeniosła się do Poznania by wykształcić się w zawodzie hafciarki. Na nauki trafiła do Wytwórni Paramentów Kościelnych i Haftów Artystycznych na Alejach Marcinkowskiego. Początkowo związana z klasowymi związkami zawodowymi i Polską Partią Socjalistyczną. Od 1932 roku członkini Polskiego Związku Myśli Wolnej.

Ocalały fragment budynku, w którym mieszkali Utratowie w okresie międzywojennym.

W 15. rocznicę Rewolucji Październikowej najpierw uszyła, a później wspólnie z mężem rozwiesiła nad suchym korytem Warty w pobliżu Mostu Chrobrego czerwoną płachtę z napisami "Niech żyje KPP" i "Śmierć burżujom"[4]. Po tym wydarzeniu została przyjęta do Komunistycznej Partii Polski i dostała funkcję łączniczki. Mieszkanie Utratów przy ulicy Siennej 7 (dawne osiedle robotnicze na Chwaliszewie) było miejscem narad poznańskich komunistów. W październiku 1936 została skazana na 6 miesięcy pozbawienia wolności za "odgrażanie się Sądowi" podczas rozprawy przeciwko jej mężowi[5][6][7].

W okresie okupacji niemieckiej Kazimierza Utratę aresztowało Gestapo, a później wysłano do obozu w Dachau. Maria początkowo pracowała w warsztacie hafciarskim, a później w Posener Gumiwerke na Starołęce (dzisiejszej fabryce Stomil). Od 1941 działała w konspiracji komunistycznej. Była członkinią Polskiej Partii Robotniczej. W 1944 została aresztowana wspólnie ze Stanisławą Piękniewską (żoną Zygmunta Piękniewskiego) i przewieziona do Domu Żołnierza (poznańskiej siedziby Gestapo), gdzie była torturowana. Później uwięziono ją w obozach Ravensbruck i Genshagen. Po wyzwoleniu powróciła do Poznania.

Po wojnie działała na poziomie lokalnym w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Została pochowana w rodzinnym grobie na Cmentarzu Junikowskim[8].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1928 roku poślubiła Kazimierza Utratę, z którym miała córkę Gabrielę (ur. 1930)[9]. Jej zięciem był Leopold Sokołowski, oficer LWP, działacz żydowski[10][11].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[12] – 1955

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Marek Woźniak, Marianna Pacholak – I52481 – Informacje o osobie – PhpGedView [online], ged.vstudio.xon.pl [dostęp 2018-11-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-05].
  2. ↑ Akt urodzenia [online].
  3. ↑ Edmund Makowski, Pracy nam dajcie!: wspomnienia Wielkopolan z lat 1919-1939, Wydawnictwo Poznańskie, 1979, s. 270.
  4. ↑ Sprawozdania okresowe ze stanu bezpieczeństwa za miesiące lipiec grudzień 1933 r. [online]
  5. ↑ Dziennik Poznański 1936.10.10 R.78 nr236, Drukarnia Dziennika Poznańskiego S.A., 10 października 1936 [dostęp 2018-11-04].
  6. ↑ Sprawozdania okresowe ze stanu bezpieczeństwa za miesiące lipiec-grudzień 1936 r. /nr 7-12/ [online].
  7. ↑ Sprawozdania okresowe ze stanu bezpieczeństwa za miesiące lipiec-grudzień 1936 r. /nr 7-12/ [online].
  8. ↑ Poznan.pl – Plan Poznania – Cmentarze [online], www.um.poznan.pl [dostęp 2018-11-04] (pol.).
  9. ↑ Akta ewidencji ludności [online].
  10. ↑ Leopold Sokolowski | centropa.org [online], www.centropa.org [dostęp 2018-11-02] (ang.).
  11. ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2018-11-02] (ang.).
  12. ↑ l, (bez tytułu – dot. nadania odznaczeń państwowych). – Prawo.pl [online], www.prawo.pl [dostęp 2018-11-04] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Tadeusz Świtała: Hafciarka z Chwaliszewa – Maria Utratowa (Ula), [w:] Kronika Miasta Poznania, 4/1962.
  • Kazimierz Utrata: Przez Dom Żołnierza i Fort VII do Dachau, [w:] Kartki robotniczych wspomnień: z życia i walki w Wielkopolsce w latach 1918–1945, Wydawnictwo Poznańskie, 1972
  • Maria Utrata: Wspomnienia z czasów okupacji, [w:] Zwycięska wiosna: wspomnienia i dokumenty z dziejów walki postępowej i rewolucyjnej młodzieży wielkopolskiej, Wydawnictwo Poznańskie, 1958.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maria_Utrata&oldid=71789531”