Marian Kowalewski (1895–1940)
major lekarz | |
Data i miejsce urodzenia |
15 maja 1895 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
przed 1918–1940 |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
108 szpital polowy, |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Marian Kowalewski (ur. 15 maja 1895 w Suboczy na Litwie, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – major lekarz Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Niepodległości[1], ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie Kazimierza i Konstancji z Załęskich. Absolwent Wydziału Medycznego Uniwersytetu Warszawskiego[2] (1923)[3]. Członek POW w Kijowie[1]. Uczestnik wojny 1920 jako lekarz 108 szpitala polowego w 12 pułku artylerii polowej.
W okresie międzywojennym pozostał w wojsku. W 1923 jako oficer nadetatowy V Batalionu Sanitarnego w stopniu kapitana lekarza (starszeństwo z dniem 1 czerwca 1919 i 13 lokatą w korpusie oficerów sanitarnych zawodowych – lekarzy) służył w 75 pułku piechoty jako starszy lekarz pułku[4]. W 1923 awansował do stopnia majora lekarza (starszeństwo z dniem 1 lipca 1923)[5]. Naczelny lekarz 69 pułku piechoty[1]. W latach 1925–1928 w 3 Szpitalu Okręgowym[1][6]. W 1930 w stopniu majora przeniesiony w stan spoczynku i przydzielony do kadry zapasowej 3 Szpitala Okręgowego. Podlegał pod P.K.U. Grodno[7]. Pracował w szpitalu ss. elżbietanek w Warszawie[1].
W sierpniu 1939 został zmobilizowany. W kampanii wrześniowej wzięty do niewoli radzieckiej. Początkowo był jeńcem obozu kozielszczańskiego (stan na 29 września 1939). 2 listopada 1939 wysłany do obozu w Kozielsku, dokąd dotarł 4 listopada 1939. Według stanu na grudzień 1939 był jeńcem obozu w Kozielsku. Między 7 a 9 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD[2] – lista wywózkowa 017/3, poz. 40, nr akt 3446 z kwietnia 1940[8]. Został zamordowany między 9 a 11 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim[2]. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943, zapis w dzienniku ekshumacji pod datą 5.05.1943. Przy szczątkach znaleziono zaświadczenie z datą 29.09.1939 Kozielsk (w spisie AM błędnie wpisano Kozielsk, lista PCK podaje prawidłową nazwę na zaświadczeniu Kozielszczyna), świadectwo szczepień obozowych nr 2930, rzeźbioną cygarniczkę z napisem „Kozielsk”[9][3]. Figuruje na liście AM-193/194–1027 i liście Komisji Technicznej PCK pod numerem: GARF-31-01027. W spisie PCK zapisano błędnie nazwisko jako Kowalwski[3]. Nazwisko Kowalewskiego znajduje się na liście ofiar (pod nr 0954) opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 114 i w Nowym Kurierze Warszawskim nr 119 oraz w Nowinach pod nr 1027[10] z 1943. Krewni do 1958 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie. W Archiwum Robla (pakiet 04040–05) znajdują się dwa notatniki znalezione przy szczątkach mjr. Stanisława Czarlińskiego, w jednym z nich w spisie nazwisk „41 dziesiątek (11 oficerów, wśród których 9 to lekarze)” figuruje nazwisko Kowalewskiego.
Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu (Nr tabliczki epitafijnej: 1738)[11].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Żonaty z Leokadią z Kuroniów[1].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Niepodległości (28 grudnia 1933)[12]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień podpułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 14384) – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie żołnierzy polskich zamordowanych w Katyniu i innych nieznanych miejscach kaźni, nadane przez Prezydenta RP na Uchodźstwie profesora Stanisława Ostrowskiego (11 listopada 1976)
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- Obozy NKWD dla jeńców polskich
- zbrodnia katyńska
- Kampania wrześniowa
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000, s. 294 .
- ↑ a b c УБИТЫ В КАТЫНИ, Moskwa 2015, s. 390 .
- ↑ a b c Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online], lublin.ap.gov.pl [dostęp 2018-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07] (pol.).
- ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1923, s. 347, 1201 .
- ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1924, s. 1043, 1082 .
- ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1928, s. 712 .
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw, Warszawa: MSWojsk., 1934, s. 376, 755 .
- ↑ Jędrzej Tucholski , Mord w Katyniu, Warszawa 1991, s. 637 .
- ↑ Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943, s. 192, 193 .
- ↑ „Nowiny : gazeta ścienna dla polskiej wsi.” (nr 62), 1943 .
- ↑ Lekarze pochowani na cmentarzu w Katyniu [online], www.oil.org.pl [dostęp 2018-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-06] .
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 23, poz. 35 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1933 r. nr 102, poz. 123).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.
- Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (kampania wrześniowa)
- Majorowie lekarze II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (trzykrotnie)
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Katyniu
- Pochowani na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1895
- Zmarli w 1940