Marian Kułakowski (oficer)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marian Kułakowski
podpułkownik dyplomowany artylerii podpułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia

2 grudnia 1893
Załoźce

Data i miejsce śmierci

26 maja 1980
Londyn

Przebieg służby
Lata służby

1914–1947

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Armia „Łódź”
Armia „Warszawa”

Stanowiska

kwatermistrz armii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa
obrona Warszawy

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Krzyż Walecznych (od 1941) Krzyż Zasługi (II RP)

Marian Kułakowski (ur. 2 grudnia 1893 w Załoźcach, zm. 26 maja 1980 w Londynie) – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 2 grudnia 1893 w Załoźcach, w ówczesnym powiecie brodzkim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Antoniego[1][2][3] i Anieli[4]. Był starszym bratem Mieczysława Ludwika (1896–1942), majora artylerii[5][a].

W latach 1905–1913 uczęszczał do c. k. Gimnazjum w Złoczowie[6][7][8][9][10][11]. W czerwcu 1913 złożył maturę[2]. Był członkiem Związku Strzeleckiego[12].

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich i został wcielony do 3 pułku piechoty[12]. Wziął udział w kampanii karpackiej[12]. Od 1 marca do 1 maja 1916 uczył się w Szkole Chorążych LP[12]. Z dniem 1 maja 1916 został mianowany chorążym piechoty[13]. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 służył w artylerii Polskiego Korpusu Posiłkowego[12]. W czasie bitwy pod Rarańczą (15/16 lutego 1918) dostał się do niewoli austriackiej[12]. Należał do grupy legionistów oskarżonych w procesie w Máramarossziget (8 czerwca – 30 września 1918)[12]. Po abolicji procesu wrócił do kraju[12].

31 października 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika[14]. Od 2 listopada 1918 służył w adiutanturze Sztabu Generalnego[12]. 8 grudnia 1918 został przeniesiony do dywizjonu artylerii kpt. Macieja Bolda[12]. 6 września 1919 został odkomenderowany z 2 pułku artylerii ciężkiej Legionów do Departamentu IV Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych[15]. 15 listopada 1919 został mianowany z dniem 1 grudnia 1919 porucznikiem w artylerii[16]. Wziął udział w wojnie z bolszewikami[12].

1 czerwca 1921, w stopniu kapitana, pełnił służbę w Oddziale IV Sztabu MSWojsk., a jego oddziałem macierzystym był 2 dywizjon artylerii ciężkiej Legionów[17]. 14 listopada 1921 został odkomenderowany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu 1921/23[18][19]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 143. lokatą w korpusie oficerów artylerii[20]. Z dniem 1 października 1923, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Departamentu X Przemysłu Wojennego MSWojsk., pozostając oficerem nadetatowym 10 pułku artylerii ciężkiej w Przemyślu[21][22]. 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 15 sierpnia 1924 i 58. lokatą w korpusie oficerów artylerii[23]. W październiku 1925 został przeniesiony do 1 pułku artylerii najcięższej w Warszawie na stanowisko dowódcy I dywizjonu[24][25]. Później został przydzielony do Oddziału IV Sztabu Generalnego[26].

W grudniu 1929 został przeniesiony do 27 Dywizji Piechoty w Kowlu na stanowisko szefa sztabu[27][28], a w listopadzie 1931 do 3 pułku artylerii ciężkiej w Wilnie na stanowisko dowódcy dywizjonu[29][30]. W listopadzie 1933 został ponownie przeniesiony do Oddziału IV Sztabu Głównego[31]. Na stopień podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 3. lokatą w korpusie oficerów artylerii[32][33]. W marcu 1939 nadal pełnił służbę w Oddziale IV SG na stanowisku kierownika samodzielnego referatu[34]. Według ppłk. dypl. Jerzego Pajączkowskiego na tym stanowisku zajmował się sprawami służby zdrowia i służby weterynaryjnej, Polskiego Czerwonego Krzyża, norm zużycia materiałów oraz odcinkiem gen. dyw. Mieczysława Norwid-Neugebauera na wschodzie i odcinkiem gen. dyw. Juliusza Rómmla na zachodzie[35]. W maju tego roku został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi na nowo utworzone stanowisko kwatermistrza[36]. W trzeciej dekadzie sierpnia 1939 dotychczasowe obowiązki przekazał płk. dypl. Witoldowi Gierulewiczowi, a sam objął funkcję kwatermistrza Armii „Łódź”[37][b].

Na stanowisku kwatermistrza Armii „Łódź” walczył w kampanii wrześniowej. 24 września zastąpił ppłk. dypl. Jana Hyca na stanowisku kwatermistrza Armii „Warszawa”[39][40]. Po kapitulacji załogi Warszawy (28 września 1939) dostał się do niewoli niemieckiej. Od 3 czerwca 1940 przebywał w Oflagu VII A Murnau[41]. Wiosną 1945 gen. dyw. Juliusz Rómmel napisał o nim: „nadaje się na dowódcę pułku i do pracy w sztabach”[42]. Po uwolnieniu z niewoli 29 kwietnia 1945 przez wojska amerykańskie wyjechał do 2 Korpusu we Włoszech i został przydzielony do 3 Dywizji Strzelców Karpackich[12]. We wrześniu 1946 został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie po demobilizacji w 1947 osiadł na stałe[12]. Pracował zarobkowo w różnych zawodach[12]. Zmarł 26 maja 1980 w Londynie[12][39].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Na fiszkach przechowywanych w Kartotece personalno-odznaczeniowej, dotyczących Mariana Stefana i Mieczysława Ludwika Kułakowskich znajdują się odciski stempla z odręcznymi adnotacjami „Wydano B. S. dnia 24.4. 19 53, Zwrócono B. S. dnia 8.6. 19 53”.
  2. ↑ Wspomniany już podpułkownik Pajączkowski napisał, że ppłk. Kułakowski pełnił funkcję szefa Oddziału IV Sztabu Armii „Łódź”, gdy kwatermistrzem tej armii był pułkownik Gierulewicz[38].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-13]..
  2. ↑ a b Sprawozdanie 1913 ↓, s. 47.
  3. ↑ Żołnierze Niepodległości ↓, tu podano, że urodził się w Złoczowie..
  4. ↑ Straty ↓.
  5. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-13]..
  6. ↑ Sprawozdanie 1907 ↓, s. 62, klasa IIa.
  7. ↑ Sprawozdanie 1908 ↓, s. 71, klasa IIIa.
  8. ↑ Sprawozdanie 1910 ↓, s. 98, klasa Va.
  9. ↑ Sprawozdanie 1911 ↓, s. 113, klasa VIa.
  10. ↑ Sprawozdanie 1912 ↓, s. 55, klasa VIIa.
  11. ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 63, klasa VIIIa.
  12. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Żołnierze Niepodległości : Kułakowski Marian. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-10-15].
  13. ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 28.
  14. ↑ Dz. Rozp. Kom. Wojsk. Nr 2 z 1 listopada 1918, poz. 21.
  15. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 94 z 10 listopada 1919, poz. 3639.
  16. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 97 z 27 grudnia 1919, poz. 4009.
  17. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 310.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 797, 817, 1501.
  19. ↑ Stawecki 1997 ↓, s. 75.
  20. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 194.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 27 września 1923, s. 585.
  22. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 26, 716, 741.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 736.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 110 z 23 października 1925, s. 592.
  25. ↑ Lista oficerów SG 1925 ↓, s. 13.
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 432, 454.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 386.
  28. ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 24.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 332.
  30. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 180, 703.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 10.
  32. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 376.
  33. ↑ a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 159.
  34. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 424.
  35. ↑ Pajączkowski 1940 ↓, s. 48.
  36. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 139, 319.
  37. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 317, 341.
  38. ↑ Pajączkowski 1940 ↓, s. 62.
  39. ↑ a b Głowacki 1985 ↓, s. 286.
  40. ↑ Rómmel 1958 ↓, s. 372.
  41. ↑ Straty ↓, numer jeniecki „49019”.
  42. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 236.
  43. ↑ M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260.
  44. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-13]..
  45. ↑ Rómmel 1958 ↓, s. 379.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marian_Kułakowski_(oficer)&oldid=71808309”