Marian Morawski (oficer)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marian Morawski
Ilustracja
Marian Morawski (przed 1933)
podpułkownik dyplomowany piechoty podpułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia

25 marca 1892
Pruszków

Data śmierci

6 sierpnia 1945

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne w ZSRR
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

50 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych
24 Pułk Piechoty
27 Dywizja Piechoty
4 Pułk Piechoty Legionów
10 OUWFiPW
45 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych

Stanowiska

dowódca kompanii strzeleckiej
dowódca batalionu piechoty
szef sztabu dywizji
zastępca dowódcy pułku
p.o. dowódcy pułku
kwatermistrz

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej

Marian Morawski (ur. 25 marca 1892 w Pruszkowie, zm. 6 sierpnia 1945) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Marian Morawski urodził się 25 marca 1892 roku w Pruszkowie, w rodzinie Władysława[1]. Był absolwentem Kijowskiej Szkoły Wojskowej. Podczas I wojny światowej służył w Armii Imperium Rosyjskiego na stanowisku dowódcy kompanii. Od maja 1917 roku działał w Polskiej Organizacji Wojskowej.

W 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. Wziął udział w wojnie z bolszewikami, w stopniu kapitana, na stanowisku kierownika Oddziału Personalnego[2].

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 451. lokatą w korpusie oficerów piechoty[3]. W 1923 roku pełnił służbę w Wydziale Osad Żołnierskich w Gabinecie Ministra Spraw Wojskowych, pozostając oficerem nadetatowym 50 pułku piechoty w Kowlu[4]. 5 maja 1924 roku został przydzielony do 50 pp z równoczesnym odkomenderowaniem na trzymiesięczny kurs dla oficerów sztabowych piechoty w Grupie[5]. W tym samym miesiącu został przeniesiony do 24 pułku piechoty w Łucku na stanowisko dowódcy II batalionu[6][7]. Z dniem 1 listopada 1924 roku został „odkomenderowany na roczny kurs doszkolenia w Wyższej Szkoły Wojennej” w Warszawie[8]. Z dniem 15 października 1925 roku, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do 27 Dywizji Piechoty w Kowlu na stanowisko szefa sztabu[9]. 31 października 1927 roku został przydzielony do 24 pułku piechoty w Łucku na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[10][11]. 23 stycznia 1929 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 11. lokatą w korpusie oficerów piechoty[12]. W marcu 1932 roku został przeniesiony z 10 pułku piechoty w Łowiczu na stanowisko kierownika 10 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu[13][14]. Był członkiem oddziału Polskiego Białego Krzyża w Przemyślu[15]. We wrześniu 1934 roku został przeniesiony do 45 pułku piechoty w Równem na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[16]. Od 27 października do 9 grudnia 1935 roku pełnił obowiązki dowódcy tego oddziału[17]. 6 października 1937 roku inspektor armii, generał dywizji Stanisław Burhardt-Bukacki wystawił mu następującą opinię: „oficer o świetnej przeszłości bojowej. Doskonały taktycznie. Obecnie zgnębiony stosunkami rodzinnymi, podporządkowaniem młodszemu dowódcy pułku. Mało precyzyjny w pracy. Na wojnie będzie świetnym dowódcą pułku. Myślę, że mimo wszystko mógłby otrzymać pułk w czasach pokojowych, ponieważ stosunki rodzinne ma już ułożone, a finansowe znacznie się poprawiły”[18].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku był kwatermistrzem grupy operacyjnej. 2 października 1939 roku, po agresji ZSRR na Polskę, został aresztowany i osadzony w obozie w Starobielsku. Po 1940 był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu[19][20].

10 października 1940 roku został przewieziony z obozu w Kozielsku do Moskwy i osadzony w specjalnym więzieniu wewnętrznym NKWD na Butyrkach. W trakcie rozmów z wysokimi rangą funkcjonariuszami NKWD zaproponował utworzenie Polskiej Republiki Ludowej jako samodzielnego państwa, a także Polskiego Ludowego Przedstawicielstwa sprawowanego przez Polski Ludowy Społeczny Komitet w Moskwie, utworzony z przedstawicieli środowiska polskich działaczy społecznych i jeńców wojennych. Jego działalność miała być oparta na pisemnej umowie i osobnym statucie zatwierdzonym przez rząd ZSRR. PLSK miał otrzymać pełną możliwość przystąpienia do tworzenia Polskiej Ludowej Armii (samodzielnej armii sojuszniczej) oraz przyznane przez rząd ZSRR wszelkie uprawnienia wynikające z prawa międzynarodowego jako przedstawicielstwa niezależnego państwa[21].

Na mocy układu Sikorski-Majski z 30 lipca 1941 odzyskał wolność, po czym wstąpił do formowanej Armii Polskiej w ZSRR gen. Władysława Andersa. W grudniu 1941 pełnił służbę na stanowisku dowódcy Ośrodka Zapasowego 5 Dywizji Piechoty[22]. Na obszarze Palestyny trafił do polskiego więzienia wojskowego w forcie na wzgórzu Latrun. Zmarł 6 sierpnia 1945, został pochowany na brytyjskim cmentarzu wojennym Heliopolis w Kairze[1].

Marian Morawski miał syna, podporucznika Zygmunta Pawła Morawskiego (ur. 15 stycznia 1921 w Pruszkowie, zm. 7 sierpnia 1943 w Ramleh), żołnierza oddziału majora "Hubala" i Armii Polskiej na Wschodzie[23]. Podporucznik Morawski popełnił samobójstwo. Naczelny Wódz, po zaznajomieniu się z wynikami szczegółowych dochodzeń i wysłuchawszy opinii szefa Sądownictwa Wojskowego – „nie znalazł podstaw do wydania zarządzenia, mającego na celu pociągnięcie kogokolwiek do odpowiedzialności karnej lub dyscyplinarnej”[24].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Wykaz poległych 1952 ↓, s. 274.
  2. ↑ Wyszczelski 2008 ↓, s. 146.
  3. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 35.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 266, 403.
  5. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 200.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 15 maja 1924 roku, s. 274.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 182, 347.
  8. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 78 z 12 sierpnia 1924 roku, s. 445.
  9. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 106 z 15 października 1925 roku, s. 571.
  10. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 313.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 40, 170.
  12. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 2 z 24 stycznia 1929 roku, s. 3.
  13. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1930 roku, s. 233.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 22, 480.
  15. ↑ „Oświata - to potęga”. Wydawnictwo pamiątkowe z okazji obchodu 15-lecia Niepodległości Państwa Polskiego. Przemyśl: 1933, s. 95.
  16. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 257.
  17. ↑ Jarno 2012 ↓, s. 128.
  18. ↑ Burhardt-Bukacki 1937 ↓, s. 123.
  19. ↑ Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 73. ISBN 83-85015-66-3.
  20. ↑ Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 22. [dostęp 2016-04-20].
  21. ↑ Jaczyński 2011 ↓, s. 65, 67, 74.
  22. ↑ Obsada personalna Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. [w:] A.XII.1/56/7 [on-line]. IPMS, grudzień 1941. [dostęp 2019-02-03].
  23. ↑ Wykaz poległych 1952 ↓, s. 223.
  24. ↑ Bohuszewicz 1944 ↓, s. 165.
  25. ↑ M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  26. ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 22.
  27. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  28. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 40.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marian_Morawski_(oficer)&oldid=72942384”