Marianna Franciszka Pierożyńska
 Portret Marianny Franciszki Pierożyńskiej, mal. Ludwik Marteau, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Współmałżonek | |
Marianna Franciszka Pierożyńska, z domu Marunowska[1][2] (ur. 1763, zm. 19 września 1816 w Warszawie[1][2]) – polska aktorka teatralna i śpiewaczka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była siostrą Agnieszki Truskolaskiej[1][2] i Teofili Marunowskiej[1]. W wieku 14 lat wyszła za mąż za przedsiębiorcę teatralnego Leona Pierożyńskiego, debiutowała z jego zespołem w Lublinie w 1778 roku[1][2]. W 1781 roku dołączyła wraz z mężem do trupy swojego szwagra Tomasza Truskolaskiego we Lwowie, a następnie w Lublinie[1][2]. W latach 1783–1784 grała w zespole Pierożyńskiego na dworze księcia Karola Radziwiłła w Nieświeżu[1][2]. W 1784 roku przez krótki czas występowała w Teatrze Narodowym w Grodnie, skąd jednak wróciła do Nieświeża[1]. W latach 1785–1786 związana była z zespołem Wojciecha Bogusławskiego w Wilnie, gdzie grała w operach komicznych, m.in. w roli Zuzanny w Weselu Figara[1].
Od 1786 roku występowała w Teatrze Narodowym w Warszawie, jednak w 1788 roku na skutek choroby musiała wycofać się ze sceny[1][2]. Wróciła do działalności scenicznej po przyjeździe Wojciecha Bogusławskiego z Wilna do Warszawy w 1790 roku[1][2]. Kreowała wówczas wiele ról pierwszoplanowych, m.in. tytułowej bohaterki Emilii Galotti Gottholda Ephraima Lessinga, Eleonory w Nienawiści ludzi i żalu Augusta von Kotzebuego oraz Betsy w Henryku VI na łowach i Selimy w Pustelniku na wyspie Formentera Wojciecha Bogusławskiego[1]. Po upadku insurekcji kościuszkowskiej wyjechała z Warszawy, od 1795 roku występowała w teatrze Bogusławskiego we Lwowie[1][2]. Była pierwszą polską odtwórczynią ról szekspirowskich: Julii (Groby Werony, przeróbka Romea i Julii) i Ofelii (Hamlet)[1][2]. W 1803 roku wróciła do Warszawy, gdzie przez pewien czas występowała znowu na deskach Teatru Narodowego, jednak z powodu postępującej choroby stopniowo ograniczała swoją aktywność sceniczną[1][2]. Pod koniec życia utraciła wzrok[1][2]. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w grobie ziemnym, bez kamienia nagrobnego[2].
Przez wiele lat romansowała z Wojciechem Bogusławskim[1][2]. W 1803 roku uzyskała unieważnienie małżeństwa z Leonem Pierożyńskim w celu formalizacji tego związku, do czego jednak ostatecznie nie doszło[1][2]. Urodziła Bogusławskiemu dwójkę dzieci: Rozalię i Teodora[1][2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 544. ISBN 0-02-865529-X.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Stanisław Szenic: Cmentarz Powązkowski 1790–1850. Zmarli i ich rodziny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 130–131. ISBN 83-06-00281-4.