Marmur z Purbeck
Marmur z Purbeck (ang. Purbeck marble) – krystaliczny wapień[1] pochodzący z okresu kredy, wydobywany na półwyspie Purbeck w Anglii[2][1], wykorzystywany w kamieniarstwie i budownictwie na Wyspach Brytyjskich. Nazwa „marmur” jest zwyczajowa i powstała ze względu na fakt, iż skała ta uzyskuje bardzo dobry poler, co upodabnia ją pod względem wyglądu do marmuru[1][3].
Historia wydobycia i zastosowania
[edytuj | edytuj kod]Marmur z Purbeck wydobywano na półwyspie Purbeck w hrabstwie Dorset w Anglii, w pobliżu zamku Corfe. Stanowił najbliższy ekwiwalent marmuru na Wyspach Brytyjskich i z tego powodu znalazł tam szerokie zastosowanie w tamtejszym kamieniarstwie. Jego popularność wynikała z dużych kosztów transportu marmuru zza morza[3]. Dowody jego zastosowania pochodzą już z okresu rzymskiego (z I w. n.e.), a nie ma powodów wątpić, że jego wydobycie następowało także wcześniej[1].
W średniowieczu istniały liczne warsztaty zajmujące się jego obróbką. Znajdowały się głównie w południowej Anglii (zwłaszcza w pobliżu miejsca jego wydobywania) i w Londynie[3]. Materiał używano głównie do wykonywania płyt nagrobnych[3][1]. Z marmuru z Purbeck wykonano m.in. sarkofag uznawany za pierwotne miejsce spoczynku króla Anglii Edwarda Męczennika w Wareham, a także nagrobek króla Jana bez Ziemi w Worcester. Używano go także do wykonywania innych elementów kamieniarki, rzeźb i zdobień wykorzystywanych przy budowie głównie kościołów. Był dobrem luksusowym, szczególnie popularnym w angielskiej architekturze gotyckiej. Użyto go m.in. przy budowie pałacu arcybiskupów Canterbury w XII w. oraz licznych katedr tej epoki. Jego popularność zaczęła spadać w XV w., gdy zaczął go zastępować alabaster, nadal jednak go używano[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Olivia Suttle: Grand Origins: Purbeck Stone, A History. [w:] Suttle Natural Stone [on-line]. 2001.
- ↑ Purbeck Beds, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-01-03] (ang.).
- ↑ a b c d H. A. Tummers: Early Secular Effigies in England: The Thirteenth Century. Leiden: E. J. Brill, 1980, s. 13. ISBN 90-04-06255-6.