Marta (imię)
Marta – imię żeńskie pochodzenia semickiego. Wywodzi się z aramejskiego rzeczownika mar, mar(a)tha, marta, oznaczającego „pani domu, gospodyni, pani”[1]. W Polsce po raz pierwszy zanotowano je w 1265 roku[2]. Do dawnych zdrobnień zaliczała się np. Marusza (wsł., od wsł. Marchwa), oraz m.in. Marocha, Marsza, Marszka, Marucha, Maruchna, Maruszka (też od innych imion na Ma-, np. od Małgorzaty)[3]. Istnieje ponad 10 świętych katolickich o tym imieniu.
Nie jest żeńskim odpowiednikiem łacińskiego imienia Marcin, którego odpowiednikiem jest Martyna.
Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Marta w 2017 r. zajmowała 50. miejsce w grupie imion żeńskich[4]. W całej populacji Polek Marta zajmowała w 2017 r. 18. miejsce (287 239 nadań)[5].
Imieniny[edytuj | edytuj kod]
- 19 stycznia[6][7], jako wspomnienie św. Marty, wspominanej razem ze swoim mężem, św. Mariuszem, oraz synami – św. Audyfaksem i św. Abakukiem
- 23 lutego, jako wspomnienie św. Marty z Astorgi[8]
- 18 marca, jako wspomnienie bł. Marty Le Bouteiller
- 21 czerwca[7][6]
- 5 lipca, jako wspomnienie św. Marty, matki św. Symeona Słupnika
- 27 lipca[7]
- 29 lipca[7][6], jako wspomnienie św. Marty z Betanii
- 19 września, jako wspomnienie św. Marty, wspominanej razem ze św. Zuzanną
W niektórych kalendarzach można znaleźć datę 22 lutego[6][7], która zaczęła funkcjonować w oderwaniu od tradycji obchodzenia imienin w dniach wspomnień świętych i błogosławionych. Ze względu na bliskość wspomnienia św. Marty z Astorgi należy sądzić, iż chodzi o błędną datę wspomnienia tej świętej, powielaną w kolejnych kalendarzach; być może jednak doszło do zniekształcenia imienia Marolda, obchodzącego imieniny 22 lutego.
Osoby noszące imię Marta[edytuj | edytuj kod]
Święte i błogosławione o imieniu Marta
- Marta z Betanii – siostra Marii i Łazarza
- Marta Wiecka – siostra miłosierdzia, szarytka
Inne osoby
- Marta Ludwika – norweska księżniczka
- Martha Argerich – argentyńska pianistka
- Marta Bartel – polska szachistka
- Marta Bassino – włoska narciarka alpejska
- Martha Beck – amerykańska seryjna morderczyni
- Marta Bernadotte – szwedzka księżniczka, na której cześć fragment wybrzeża Antarktydy nazwano Wybrzeżem Księżniczki Marty
- Marta Bijan – polska piosenkarka
- Marta Bizoń – polska aktorka
- Marta Bogdanowicz – polska psycholog kliniczny dziecięcy
- Marta Bryła – polska aktorka
- Marta Burbianka – polska historyczka, bibliotekarka, badacz drukarstwa; działaczka polonijna i oświatowa
- Marta Burdynowicz – polska aktorka i piosenkarka
- Marta Chodorowska – polska aktorka
- Martha Coolidge – amerykańska reżyser filmowa
- Marta Cugier – polska piosenkarka
- Marta Cywińska – polska pisarka, poetka, tłumaczka
- Martha Dandridge Custis Washington – amerykańska pierwsza dama, żona pierwszego prezydenta George’a Washingtona
- Marta Dobecka – polska aktorka
- Marta Domachowska – polska tenisistka
- Marta Domínguez – hiszpańska lekkoatletka
- Marta Dziadura – polska pięcioboistka
- Marta Dzido – polska pisarka, reżyserka
- Mártha Eggerth – węgierska śpiewaczka, żona Jana Kiepury
- Marta Fox – polska poetka, powieściopisarka i eseistka
- Marta Gałuszewska – polska piosenkarka
- Marta Górnicka – polska piosenkarka
- Martha Graham – amerykańska tancerka, choreograf, pedagog, jedna z najważniejszych prekursorek tańca współczesnego
- Marta Grzywacz – polska dziennikarka
- Marta Guzowska – polska pisarka i archeolog
- Marta Jankowska – polska aktorka
- Marta Kielczyk – polska dziennikarka
- Marta Kleszczyńska – polska sztangistka
- Marta Klubowicz – polska aktorka teatralna i filmowa
- Marta Kubišová – czeska piosenkarka, jedna z najpopularniejszych czeskich artystek lat 60., sygnatariuszka Karty 77
- Marthe Kristoffersen – norweska biegaczka narciarska
- Marta Kwiecień – polska modelka, Miss Polonia 1999
- Marta Lipińska – polska aktorka
- Martha Daniell Logan – autorka pierwszej amerykańskiej rozprawy o ogrodnictwie
- Marta Manowska – polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna
- Marta Markiewicz – polska piosenkarka
- Marta Matyjasik – zwyciężczyni konkursu Miss Polonia 2002
- Márta Mészáros – węgierska reżyser filmowa
- Marta Michna – polska szachistka
- Marta Mizuro – polska krytyk literacka
- Marta Najfeld – polska pilotka, dwukrotna kobieca szybowcowa rekordzistka świata w prędkości przelotu po trasie trójkąta o długości 100 km
- Marta Nieradkiewicz – polska aktorka
- Marta Obregón – hiszpańska Służebnica Boża
- Marte Olsbu – norweska biahtlonistka
- Martha M. Place – amerykańska morderczy, pierwsza kobieta z 26 ogółem straconych na krześle elektrycznym
- Martha Scott – amerykańska aktorka
- Marta Stebnicka – polska aktorka, pieśniarka, reżyser teatralny
- Martha Stewart – amerykańska osobowość telewizyjna
- Marta Ścisłowicz – polska aktorka
- Marta Tomaszewska – polska pisarka, poetka i autorka słuchowisk radiowych
- Marta Vieira da Silva – brazylijska futbolistka
- Marta Walczykiewicz – polska kajakarka
- Marta Wiśniewska – polska tancerka i piosenkarka, znana jako Mandaryna
- Marta Wojciechowska – znana jako Martyna Wojciechowska, polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna
- Marta Wykupil – polska judoczka
- Marta Żmuda Trzebiatowska – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna
Postaci fikcyjne o tym imieniu
- Marta Bellan – pseudonim spółki autorskiej Zbigniewa Adrjańskiego i Zbigniewa Kaszkura, którzy pisali m.in. dla Czesława Niemena, Trubadurów, Niebiesko-Czarnych, Czerwonych Gitar, Anny Jantar i wielu innych
- Marta Mostowiak – jedna z głównych postaci z serialu M jak miłość
- Marta Walawska – jedna z głównych postaci z serialu Barwy szczęścia
- Marta – pies z serialu animowanego Marta mówi
- Marta Korczyńska – główna bohaterka powieści Elizy Orzeszkowej Nad Niemnem.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Sainte-Marthe (Eure) – miejscowość we Francji
- Sainte-Marthe (Lot i Garonna) – miejscowość we Francji
- Sauvagnat-Sainte-Marthe – miejscowość we Francji
- Santa Marta – miasto w północnej Kolumbii
- Sierra Nevada de Santa Marta – masyw górski w północnej Kolumbii
- Marta – miejscowość i gmina we Włoszech
- Santa Marta do Pinhal – portugalska gmina
- Santa Marta de Penaguião – miejscowość w Portugalii
- Martha’s Vineyard – wyspa u wybrzeży stanu Massachusetts
- Martha and the Vandellas – trio wokalne
- (205) Martha – planetoida
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nowy komentarz biblijny – Ewangelia według świętego Łukasza, Edycja św. Pawła 2011 cz. 1, s. 570.
- ↑ Jan Grzenia, Słownik imion, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2002.
- ↑ M. Malec (red.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych t. 2, Kraków 1995, ISBN 83-85579-68-0.
- ↑ Statystyka imion za 2017 rok – podsumowanie. gov.pl. [dostęp 2018-02-11].
- ↑ 100_najpopularniejszych_imion_bez_zgonow_18.01.2017_r. gov.pl. [dostęp 2018-02-11].
- ↑ a b c d Marta [online], deon.pl [dostęp 2024-02-23].
- ↑ a b c d e Skorowidz imion, [w:] Donat Chruścicki, Skarbczyk imion, Ewa Wieczorek, wyd. II, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1986, s. 30. nlb, lewa kolumna, ISBN 83-217-2374-8, OCLC 833927072, Książka liczy 128 stron, z których żadnej nie ponumerowano. Na stronie 1. umieszczono logotyp wydawnictwa, str. 3. to strona tytułowa, na stronie 4. wydrukowano numer ISBN, który powtórzono na 3. stronie okładki. Nakład 100 tysięcy egz. Na stronie 4. pozostawiono jako rok wydania 1983, zaś na stronie 128., obok informacji, że jest to drugie wydanie z diapozytywów wydania pierwszego, jako rok wydania wydrukowano 1986.
- ↑ Henryk Fros, Franciszek Sowa, Księga imion i świętych, t. 4, Kraków: Wyd. WAM, 2000, ISBN 83-7097-671-9, OCLC 830259526.