Przejdź do zawartości

Marta Woydt

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marta Hanna Woydt
Jag, Jagna, Jagman, gagman
Data urodzenia

19 kwietnia 1955

Data i miejsce śmierci

14 stycznia 2025
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz w Wilanowie

Zawód, zajęcie

ekonomistka, działaczka opozycyjna w PRL

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Marta Hanna Woydt, pseud. Jag, Jagna, Jagman, gagman[1][2] (ur. 19 kwietnia 1955, zm. 14 stycznia 2025[3] w Warszawie) – polska ekonomistka, działaczka opozycji w PRL.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Marta Woydt ukończyła XV Liceum Ogólnokształcące im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie (gdzie miała przezwisko „Wojtuś”)[3], a następnie Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Działalność opozycyjna w PRL

[edytuj | edytuj kod]

Po ukończeniu studiów organizowała, a następnie pracowała w biurze Zarządu Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze[4][5][6]. Pracowała również we Wszechnicy Robotniczej (w Regionie Mazowsze) z Henrykiem Wujcem[7]. W ramach Wszechnicy w latach 1980–1981 organizowała spotkania i wykłady w zakładach pracy.

Od 1982 roku współpracowała z „Tygodnikiem Mazowsze” (w jej ramach nawiązywała kontakty z zakładami pracy, np. „Ursus”, FSO, Huta „Warszawa”)[8]. Dołączyła do zespołu redakcyjnego „Tygodnika Mazowsze” na przełomie lat 1983/1984. Tworzyła sieć kontaktów redakcji z działaczami warszawskich zakładów pracy[2][9]. Pisała również w Tygodniku o ekonomii[10][11]. Organizowała też dla Tygodnika miejsca druku, spotkań, skrzynki kontaktowe itp.[12][13], a nawet uczestniczyła w przemycie sprzętu drukarskiego[6]. 10 października 1988 roku została zatrzymana, gdy SB weszła do mieszkania, w którym odbywało się zebranie redakcji Tygodnika Mazowsze[14][15]. Znając biegle język francuski, w okresie współpracy z Tygodnikiem utrzymywała się, współpracując z prasą francuską[16]. Zaangażowała do współpracy z Tygodnikiem swą matkę, która pracowała na Uniwersytecie Warszawskim, oraz jej asystentów[17].

W czasie obrad Okrągłego Stołu pracowała jako Asystent Zespołu ds. gospodarki i opieki społecznej[18][19].

Była obiektem zainteresowania Służby Bezpieczeństwa, która prowadziła wobec niej dochodzenie o kryptonimie „Sarna” w latach 1982–1985[20]. Była zatrzymywana, wzywana na rozmowy, jej mieszkanie było przeszukiwane[4].

Grób Marty Woydt po pogrzebie

Po 1989 roku pracowała w Senacie I kadencji[5]. Angażowała się w inicjatywy obywatelskie[21]. W latach 1991–1993 kierowała stworzonym przez siebie Biurem Promocji Banku Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych BISE SA. W latach 2005–2008 była członkiem zarządu Pierwszej Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Pracowników i Emerytów Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie (KRS 0000089055), a w latach 2008–2017 – prezesem jej zarządu. W 2010 roku zredagowała pełną wersję wspomnień ze Stoczni Gdańskiej Tadeusza Kowalika (z przebiegu negocjacji ze stroną rządową w sierpniu 1980 roku)[22]. Publikowała prace z zakresu samorządności[23].

Została pochowana 22 stycznia 2025 roku w grobie rodzinnym na cmentarzu w Wilanowie.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Marta Woydt była córką Aleksandra[20] oraz prof. Zofii Dobrskiej[25]. Siostrą jej matki była m.in.[26] Teresa Prekerowa. Nie założyła rodziny.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Cecylia Gajkowska i inni, Kto był kim w drugim obiegu. Słownik pseudonimów pisarzy i dziennikarzy 1976–1989, Dobrosława Świerczyńska (red.), Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1995, s. 73, ISBN 83-85605-67-3.
  2. a b Paweł Wierzbicki, „Tygodnik Mazowsze” – cudowne dziecko drugiego obiegu, „Dzieje Najnowsze”, XLIV (4), 2012, s. 67, ISSN 0419-8824.
  3. a b Nekrolog Marty Woydt, „wyborcza.pl”, 17 stycznia 2025 [dostęp 2025-01-19].
  4. a b Olaszek 2018 ↓, s. 105.
  5. a b Nekrolog Marty Woydt opublikowany przez Stowarzyszenie Wolnego Słowa [online], Stowarzyszenie Wolnego Słowa, sws.org.pl [dostęp 2025-01-22].
  6. a b Marta Woydt wspomina, „wyborcza.pl”, 27 listopada 2006 [dostęp 2025-01-22].
  7. Sutowski 2013 ↓, s. 163, 220.
  8. Marta Woydt, [w:] Słownik „Niezależni dla kultury 1976–1989”, Stowarzyszenie Wolnego Słowa [dostęp 2025-01-19].
  9. Andrzej Friszke (red.), Solidarność podziemna 1981–1989, Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, s. 411, 418, 437, 443, 448.
  10. Olaszek 2018 ↓, s. 108.
  11. Jan Olaszek, Rola kobiet w warszawskim podziemiu lat osiemdziesiątych, [w:] Natalia Jarska, Jan Olaszek (red.), Płeć buntu. Kobiety w oporze społecznym i opozycji w Polsce w latach 1944–1989 na tle porównawczym, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2014, s. 295, ISBN 978-83-7629-615-9.
  12. Mirosław Maciorowski, Jedno było jasne: szefową jest Helena. To ona napędzała „Tygodnik Mazowsze” [online], Wolna Sobota. Wyborcza.pl, 16 stycznia 2021 [dostęp 2025-01-22].
  13. Joanna Wilhelmi, Józef Kwaterko, Wspomina Joanna Wilhelmi, Wspomina Józef Kwaterko, „wyborcza.pl”, 6 grudnia 2006 [dostęp 2025-01-22].
  14. Olaszek 2018 ↓, s. 568.
  15. Łukasz Kamiński, Grzegorz Waligóra (red.), NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 5 Polska środkowo-wschodnia, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2010, s. 303, 357, ISBN 978-83-7629-169-7.
  16. Olaszek 2018 ↓, s. 660.
  17. Olaszek 2018 ↓, s. 669, 692.
  18. Wojciech Adamiecki i inni red., Okrągły stół. Kto jest kim. „Solidarność” – opozycja. Biogramy, wypowiedzi, Warszawa: Wydawnictwo „Myśl”, 1989, s. 309.
  19. Sutowski 2013 ↓, s. 263.
  20. a b Wynik kwerendy nazwiska „Marta Woydt” w zasobach IPN [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2025-01-19].
  21. Nekrolog Marty Woydt z 20 stycznia 2025 roku [online], wyborcza.pl [dostęp 2025-01-22].
  22. Tadeusz Kowalik, Wspomnienia ze Stoczni Gdańskiej, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury”, 1, Europejskie Centrum Solidarności, s. 96–115, ISSN 2082-6826.
  23. Marta Woydt (red.), Sierpień ’80; Wielki Egzamin. Spotkanie z ekspertami MKS w Gdańsku w Warszawskim Klubie Inteligencji Katolickiej, zapis przebiegu spotkania, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury”, 2, 2011.
  24. M.P. z 2011 r. nr 64, poz. 624
  25. Zofia „Iga” Dobrska (1923–1995): Genealogiczne podróże [online], kielakowie.com [dostęp 2025-01-20].
  26. Maria Minakowska, Profil Zofii Dobrskiej w serwisie Wielka genealogia Minakowskiej [online], www.wielcy.pl [dostęp 2025-01-22].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jan Olaszek: Podziemne dziennikarstwo. Funkcjonowanie głównych pism informacyjnych podziemnej „Solidarności” w Warszawie w latach 1981–1989. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2018. ISBN 978-83-8098-396-0.
  • Michał Sutowski: Wujec – związki przyjacielskie. Rozmawia Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013. ISBN 978-83-63855-81-9.