Marta Woydt
Data urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie |
ekonomistka, działaczka opozycyjna w PRL |
Alma Mater | |
Odznaczenia | |
![]() |
Marta Hanna Woydt, pseud. Jag, Jagna, Jagman, gagman[1][2] (ur. 19 kwietnia 1955, zm. 14 stycznia 2025[3] w Warszawie) – polska ekonomistka, działaczka opozycji w PRL.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Marta Woydt ukończyła XV Liceum Ogólnokształcące im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie (gdzie miała przezwisko „Wojtuś”)[3], a następnie Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Działalność opozycyjna w PRL
[edytuj | edytuj kod]Po ukończeniu studiów organizowała, a następnie pracowała w biurze Zarządu Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze[4][5][6]. Pracowała również we Wszechnicy Robotniczej (w Regionie Mazowsze) z Henrykiem Wujcem[7]. W ramach Wszechnicy w latach 1980–1981 organizowała spotkania i wykłady w zakładach pracy.
Od 1982 roku współpracowała z „Tygodnikiem Mazowsze” (w jej ramach nawiązywała kontakty z zakładami pracy, np. „Ursus”, FSO, Huta „Warszawa”)[8]. Dołączyła do zespołu redakcyjnego „Tygodnika Mazowsze” na przełomie lat 1983/1984. Tworzyła sieć kontaktów redakcji z działaczami warszawskich zakładów pracy[2][9]. Pisała również w Tygodniku o ekonomii[10][11]. Organizowała też dla Tygodnika miejsca druku, spotkań, skrzynki kontaktowe itp.[12][13], a nawet uczestniczyła w przemycie sprzętu drukarskiego[6]. 10 października 1988 roku została zatrzymana, gdy SB weszła do mieszkania, w którym odbywało się zebranie redakcji Tygodnika Mazowsze[14][15]. Znając biegle język francuski, w okresie współpracy z Tygodnikiem utrzymywała się, współpracując z prasą francuską[16]. Zaangażowała do współpracy z Tygodnikiem swą matkę, która pracowała na Uniwersytecie Warszawskim, oraz jej asystentów[17].
W czasie obrad Okrągłego Stołu pracowała jako Asystent Zespołu ds. gospodarki i opieki społecznej[18][19].
Była obiektem zainteresowania Służby Bezpieczeństwa, która prowadziła wobec niej dochodzenie o kryptonimie „Sarna” w latach 1982–1985[20]. Była zatrzymywana, wzywana na rozmowy, jej mieszkanie było przeszukiwane[4].

Po 1989 roku pracowała w Senacie I kadencji[5]. Angażowała się w inicjatywy obywatelskie[21]. W latach 1991–1993 kierowała stworzonym przez siebie Biurem Promocji Banku Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych BISE SA. W latach 2005–2008 była członkiem zarządu Pierwszej Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Pracowników i Emerytów Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie (KRS 0000089055), a w latach 2008–2017 – prezesem jej zarządu. W 2010 roku zredagowała pełną wersję wspomnień ze Stoczni Gdańskiej Tadeusza Kowalika (z przebiegu negocjacji ze stroną rządową w sierpniu 1980 roku)[22]. Publikowała prace z zakresu samorządności[23].
Została pochowana 22 stycznia 2025 roku w grobie rodzinnym na cmentarzu w Wilanowie.
Order
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – postanowieniem z dnia 17 marca 2011 roku prezydenta Bronisława Komorowskiego nadany „za wybitne zasługi dla rozwoju niezależnego dziennikarstwa, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, wolności słowa i wolnych mediów”[24].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Marta Woydt była córką Aleksandra[20] oraz prof. Zofii Dobrskiej[25]. Siostrą jej matki była m.in.[26] Teresa Prekerowa. Nie założyła rodziny.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cecylia Gajkowska i inni, Kto był kim w drugim obiegu. Słownik pseudonimów pisarzy i dziennikarzy 1976–1989, Dobrosława Świerczyńska (red.), Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1995, s. 73, ISBN 83-85605-67-3 .
- ↑ a b Paweł Wierzbicki , „Tygodnik Mazowsze” – cudowne dziecko drugiego obiegu, „Dzieje Najnowsze”, XLIV (4), 2012, s. 67, ISSN 0419-8824 .
- ↑ a b Nekrolog Marty Woydt, „wyborcza.pl”, 17 stycznia 2025 [dostęp 2025-01-19] .
- ↑ a b Olaszek 2018 ↓, s. 105.
- ↑ a b Nekrolog Marty Woydt opublikowany przez Stowarzyszenie Wolnego Słowa [online], Stowarzyszenie Wolnego Słowa, sws.org.pl [dostęp 2025-01-22] .
- ↑ a b Marta Woydt wspomina, „wyborcza.pl”, 27 listopada 2006 [dostęp 2025-01-22] .
- ↑ Sutowski 2013 ↓, s. 163, 220.
- ↑ Marta Woydt, [w:] Słownik „Niezależni dla kultury 1976–1989”, Stowarzyszenie Wolnego Słowa [dostęp 2025-01-19] .
- ↑ Andrzej Friszke (red.), Solidarność podziemna 1981–1989, Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, s. 411, 418, 437, 443, 448 .
- ↑ Olaszek 2018 ↓, s. 108.
- ↑ Jan Olaszek , Rola kobiet w warszawskim podziemiu lat osiemdziesiątych, [w:] Natalia Jarska, Jan Olaszek (red.), Płeć buntu. Kobiety w oporze społecznym i opozycji w Polsce w latach 1944–1989 na tle porównawczym, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2014, s. 295, ISBN 978-83-7629-615-9 .
- ↑ Mirosław Maciorowski , Jedno było jasne: szefową jest Helena. To ona napędzała „Tygodnik Mazowsze” [online], Wolna Sobota. Wyborcza.pl, 16 stycznia 2021 [dostęp 2025-01-22] .
- ↑ Joanna Wilhelmi , Józef Kwaterko , Wspomina Joanna Wilhelmi, Wspomina Józef Kwaterko, „wyborcza.pl”, 6 grudnia 2006 [dostęp 2025-01-22] .
- ↑ Olaszek 2018 ↓, s. 568.
- ↑ Łukasz Kamiński, Grzegorz Waligóra (red.), NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 5 Polska środkowo-wschodnia, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2010, s. 303, 357, ISBN 978-83-7629-169-7 .
- ↑ Olaszek 2018 ↓, s. 660.
- ↑ Olaszek 2018 ↓, s. 669, 692.
- ↑ Wojciech Adamiecki i inni red., Okrągły stół. Kto jest kim. „Solidarność” – opozycja. Biogramy, wypowiedzi, Warszawa: Wydawnictwo „Myśl”, 1989, s. 309 .
- ↑ Sutowski 2013 ↓, s. 263.
- ↑ a b Wynik kwerendy nazwiska „Marta Woydt” w zasobach IPN [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2025-01-19] .
- ↑ Nekrolog Marty Woydt z 20 stycznia 2025 roku [online], wyborcza.pl [dostęp 2025-01-22] .
- ↑ Tadeusz Kowalik, Wspomnienia ze Stoczni Gdańskiej, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury”, 1, Europejskie Centrum Solidarności, s. 96–115, ISSN 2082-6826 .
- ↑ Marta Woydt (red.), Sierpień ’80; Wielki Egzamin. Spotkanie z ekspertami MKS w Gdańsku w Warszawskim Klubie Inteligencji Katolickiej, zapis przebiegu spotkania, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury”, 2, 2011 .
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 64, poz. 624
- ↑ Zofia „Iga” Dobrska (1923–1995): Genealogiczne podróże [online], kielakowie.com [dostęp 2025-01-20] .
- ↑ Maria Minakowska, Profil Zofii Dobrskiej w serwisie Wielka genealogia Minakowskiej [online], www.wielcy.pl [dostęp 2025-01-22] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jan Olaszek: Podziemne dziennikarstwo. Funkcjonowanie głównych pism informacyjnych podziemnej „Solidarności” w Warszawie w latach 1981–1989. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2018. ISBN 978-83-8098-396-0.
- Michał Sutowski: Wujec – związki przyjacielskie. Rozmawia Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013. ISBN 978-83-63855-81-9.
- Absolwenci XV Liceum Ogólnokształcącego im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie
- Absolwenci Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego
- Ludzie związani z prasą podziemną w Polsce 1945–1989
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Pochowani na Cmentarzu w Wilanowie
- Polscy ekonomiści
- Polscy redaktorzy
- Uczestnicy Okrągłego Stołu (strona solidarnościowa)
- Urodzeni w 1955
- Zmarli w 2025