Max Frisch
|
||
.jpg) Max Frisch w 1961 roku |
||
| Data i miejsce urodzenia | 15 maja 1911 Zurych |
|
| Data i miejsce śmierci | 4 kwietnia 1991 Zurych |
|
| Zawód | pisarz, dramaturg | |
| Narodowość | szwajcarska | |
| Alma Mater | Uniwersytet Zuryski | |
| Okres | 1934 – 1991 | |
| Gatunki | proza, dramat | |
Max Frisch (urodzony 15 maja 1911 w Zurychu, zmarł 4 kwietnia 1991 tamże) – szwajcarski pisarz, dramaturg i architekt.
Życiorys[edytuj]
Był synem architekta. Początkowo zaczął studiować germanistykę na uniwersytecie w Zurychu, lecz po śmierci ojca ze względów materialnych musiał przerwać studia. Pracował w redakcji gazety „Neue Zürcher Zeitung”. W latach 1933–1935 podróżował po wschodniej i południowej Europie, a także po raz pierwszy odwiedził Niemcy. W latach 1936–1941 studiował architekturę, po ukończeniu studiów z sukcesami zajął się architekturą i otworzył własne biuro architektoniczne. W 1947 poznał w Zurychu Bertolta Brechta, a w 1951 wyjechał na stypendium Rockefellera do USA.
Max Frisch uczestniczył w 1948 w Kongresie Pokoju we Wrocławiu. W 1955 ostatecznie zamknął swoje biuro architektoniczne i od tej pory zajmował się wyłącznie twórczością literacką. W toku swej kariery wielokrotnie nagradzany, między innymi w 1989 został uhonorowany nagrodą im. Hermanna Hessego. W swojej twórczości Max Frisch atakuje faszyzm i inne przejawy totalitaryzmu. Przedstawia sytuację współczesnego człowieka z jego uwarunkowaniami i ograniczeniami społecznymi oraz wpływ na jego życie technokratycznej cywilizacji.
Utrzymywał kontakty z zespołem filmowym „Kamera” prowadzonym przez Jerzego Bossaka. Zachwycony scenariuszem, będącym adaptacją Homo Faber autorstwa Wojciecha Hasa, chciał ów film z nim realizować. Główną rolę w filmie miał grać Anthony Quinn. Frisch twierdził, iż próba adaptacji poczyniona przez Viscontiego nie dorównuje finezji adaptacji hasowskiej[1]. Z niewiadomych dotychczas przyczyn do realizacji filmu nie doszło.
Percepcja w Polsce[edytuj]
W Polsce powstało wiele prac dotyczących twórczości Frischa. Problemem osamotnienia głównego bohatera zajmowała się prof. Olga Dobijanka-Witczkowa (Bohater powieści Maksa Frischa). Z kolei wpływ, jaki miała tragedia grecka na twórczość epicką Frischa opisała Grażyna Rompel-Kwiatkowska w Elementach tragedii antycznej w powieściach Maksa Frischa.
Dzieła (wybór)[edytuj]
Powieści
- Stiller (Stiller) (1954, wyd. polskie 1960)
- Homo Faber: relacja (Homo faber. Ein Bericht, 1957, wyd. polskie 1959)
- Powiedzmy Gantenbein (Mein Name sei Gantenbein, 1964, wyd. polskie 1965)
- Montauk (Montauk) (1975, wyd. polskie 1978)
Opowiadania
- Sinobrody (Blaubart) (wybór opowiadań, wyd. polskie 2002)
Dramaty
- Santa Cruz (Santa Cruz) (1944)
- Teraz śpiewają oni znowu (Nun singen sie wieder) (1946)
- Chiński mur (Die chinesische Mauer) (1947)
- Kiedy wojna zbliżała się do końca (Als der Krieg zu Ende war) (1949)
- Hrabia Öderland (Graf Öderland) (1951)
- Don Juan, czyli miłość do geometrii (Don Juan oder Die Liebe zur Geometrie) (1953)
- Rip van Winkle (Rip van Winkle) (1953)
- Biedermann i podpalacze (Biedermann und die Brandstifter, 1958)
- Szewska pasja Filipa Hotza (Die große Wut des Philipp Hotz) (1958)
- Andorra (Andorra)(1961)
- Biografia (Biographie: Ein Spiel) (1967)
- Tryptyk (Triptychon. Drei szenische Bilder)(1978)
Inne
- Blätter aus dem Brotsack (1940) (dziennik wojenny)
- Dziennik 1946-1949 (Das Tagebuch 1946-1949, 1950)
- Tagebuch 1966-1971 (1972)
Polska edycja dzieł zebranych
- Max Frisch: Dramaty zebrane. Tom I pod red. Macieja Ganczara, Warszawa: ADiT 2016, ISBN 9788360699317.
- Max Frisch: Dramaty zebrane. Tom II pod red. Macieja Ganczara, Warszawa: ADiT 2016, ISBN 9788360699324.
Przypisy
Bibliografia[edytuj]
- Kronika 1991, Wydawnictwo „Kronika” – Marian B. Michalik, Warszawa, 1991, ISBN 83-900331-1-9, s. 134
