Mazurek (ptak)
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| ||
| Passer montanus[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Nadrząd | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | wróblowe | |
| Podrząd | śpiewające | |
| Rodzina | wróble | |
| Rodzaj | Passer | |
| Gatunek | mazurek | |
| Synonimy | ||
| ||
| Podgatunki | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 Występuje latem, lęgowy Całoroczny, lęgowy Występuje zimą, nie odbywa lęgów | ||
Mazurek[4], wróbel mazurek, wróbel polny (Passer montanus) – gatunek małego ptaka z rodziny wróbli (Passeridae), osiadły (tylko nielicznie koczujący lub przelotny), zamieszkujący Europę i Azję. Introdukowany w Ameryce Północnej i Australii. W Polsce liczny ptak lęgowy[5].
Spis treści
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Wyróżniono kilka podgatunków P. montanus[6]:
- P. montanus montanus – Europa przez północną i środkową Azję do północno-wschodniej Syberii oraz północno-wschodnia Mongolia.
- P. montanus dybowskii – południowo-wschodnia Syberia, północno-wschodnie Chiny i północna Korea.
- P. montanus transcaucasicus – wschodnia Turcja, Kaukaz do Armenii i Iran.
- P. montanus kansuensis – północno-środkowe Chiny.
- P. montanus dilutus – południowy Kazachstan i wschodni Iran do północno-zachodnich Chin i południowa Mongolia.
- P. montanus tibetanus – Tybet do środkowych Chin.
- P. montanus saturatus – Sachalin i Wyspy Kurylskie oraz Japonia, również wschodnie Chiny do Tajwanu i północne Filipiny.
- P. montanus hepaticus – północno-wschodnie Indie, południowo-wschodni Tybet i Mjanma.
- P. montanus malaccensis – południowe Chiny, Azja Południowo-Wschodnia, Sumatra, Jawa i południowe Filipiny.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Cechy gatunku
- Nieznacznie mniejszy od wróbla zwyczajnego, często z nim mylony. Najpewniejszą cechą rozpoznawczą jest czarna plamka na białym policzku (wróbel ma policzek jednolicie szary). Poza tym mazurek ma kasztanowobrązowy wierzch głowy (samiec wróbla – szary, samica wróbla – szarobrązowy), a na skrzydłach dwie białe pręgi (u wróbla pręga jest tylko jedna). Obie płci ubarwione jednakowo. Wierzch ciała ciemnobrązowy z paskowaniem, spód jednolicie brązowoszary. Wokół szyi biała obroża, na podgardlu mały czarny śliniaczek (u samca wróbla zwyczajnego jest on dużo większy). Dziób czarny, nogi jasnobrązowe. Młode podobne do dorosłych, ale nieco jaśniejsze.
- Wymiary średnie
- długość ciała ok. 13,5–14,5 cm[7]
masa ciała 22–25 g[7]
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Tereny otwarte, pola uprawne (szczególnie zakrzewienia śródpolne)[8], siedliska ludzkie (miasta, parki, ogrody)[7].
- Pożywienie
- Głównie nasiona dziko rosnących roślin – bylic, traw, rdestu ptasiego, dzikiego prosa etc., w sezonie lęgowym (wiosna, lato) drobne owady. W sezonie lęgowym dziób wyraźnie dłuższy i cieńszy; nie wiadomo, czy ma to związek ze ścieraniem warstwy rogowej na nasionach, czy jest przystosowaniem do zmiennego pokarmu[7].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
- Gniazdo
- W dziuplach drzew, szczelinach budynków, skrzynkach lęgowych. W przeciwieństwie do bardzo podobnego do niego wróbla zwyczajnego nigdy nie buduje gniazd zewnętrznych[9]. Gniazda rozbudowane, obficie wyściełane piórami. Ptaki mogą do nich wnosić młode liście krwawnika i wrotyczu, prawdopodobnie celem odstraszenia pcheł i roztoczy[7].
- Jaja
- 2 lęgi w roku. Okres lęgowy od kwietnia do czerwca, po srogiej zimie może rozpocząć się w maju. W pierwszym lęgu składa 4–6 jaj, w drugim 4–5. Możliwy jest trzeci lęg w lipcu ze zniesieniem liczącym 3–4 jaja[7].
- Wysiadywanie
- Od zniesienia przedostatniego jaja przez okres 13–14 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 17 dniach. Kolejne dwa tygodnie są dokarmiane przez rodziców, głównie samca, ponieważ samica szykuje się do następnego lęgu[7].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
- Ochrona
- Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[10].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Passer montanus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Eurasian Tree Sparrow (Passer montanus) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-12-16].
- ↑ BirdLife International 2015, Passer montanus [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2015-4 [dostęp 2015-12-05] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Passeridae Rafinesque, 1815 - wróble - Sparrows, snowfinches and allies (wersja: 2015-05-27). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2015-12-05].
- ↑ Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 738. ISBN 83-919626-1-X. Wg skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego liczny oznacza zagęszczenie 100–1000 par na 100 km2.
- ↑ F. Gill, D. Donsker: Old World sparrows, snowfinches & weavers (ang.). IOC World Bird List: Version 5.4. [dostęp 2015-12-05].
- ↑ a b c d e f g Andrzej Kruszewicz: Ptaki Polski. Warszawa: MULTICO, 2007, s. 277. ISBN 978-83-7073-474-9.
- ↑ Frieder Sauer: Ptaki lądowe. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-193-0.
- ↑ Opinia ornitologiczna - Biuro analiz środowiskowych Krzysztof Janus "GEKON", inwentaryzacje-przyrodnicze.pl [dostęp 2018-10-03] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną Dz.U. z 2004 r. nr 220, poz. 2237
