34°03′52″N 4°58′24″W/34,064444 -4,973333Meczet Al-Karawijjin
 Meczet i Uniwersytet Karawijjin | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Wyznanie | |
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Data budowy |
IX wiek |
Położenie na mapie Maroka  | |
| 34°03′52″N 4°58′24″W/34,064444 -4,973333
| |
| Strona internetowa | |
Meczet Al-Karawijjin (arab. جامعة القرويين, Dżami'at al-Karawijjin, fr. Mosquée Quaraouiyine) – meczet w marokańskim mieście Fez, wzniesiony w IX wieku (podaje się rok 859 jako rozpoczęcie budowy) jako centrum uniwersyteckie. Nauczano tam m.in. Koranu, logiki i filozofii. Meczet ten jest uważany za jeden z najstarszych uniwersytetów świata.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Arabska nazwa meczetu (Al-Karawijjin) pochodzi od tunezyjskiego miasta Kairuan, czwartego świętego miasta islamu[1].
Według Ibn Abi Zara Fatima al-Fihri, inicjatorka budowy meczetu, wykorzystała majątek po ojcu na budowę meczetu nazwanego na cześć imigrantów z jej miasta. Kiedy ludzie przestali się mieścić w budynku, Fatima kupiła meczet zbudowany około 845 pod nadzorem sułtana Maroka Yahya ibn Muhammada I rozbudowała go dwukrotnie. Sama nadzorowała prace budowalne. Tunezyjski historyk Hassan Hosni Abdelwahab napisał, że wkorzystała jednie zasoby z ziemi, którą kupiła, z niej pozyskiwała wodę, piasek itp.[2] Budowa meczetu trwała 18 lat[3]. Według marokańskiego historyka Abdelhadiego Tazi Fatima Al-Fihri pościła aż do zakończenia budowy meczetu[4].
Arabski historyk i filozof ibn Chaldun napisał, że Fatima zbudowała meczet z przylegającą do niego madrasą. Nie wiadomo, kiedy obiekt stał się uniwersytetem Al-Karouine. Może stało się to za panowania dynastii Almorawidów w XI wieku, może w XIV wieku za dynastii Marynidów. Wówczas Fez stał się stolicą Maroka. Kolejni władcy dofinansowywali działanie meczetu i uczelni. Z czasem w placówce obok teologii i recytacji Koranu zaczęto wykładać prawo, matematykę i astronomię. Prowadzono lekcje muzyki i zajęcia z medycyny. Studiowali tu muzułmanie, Żydzi i chrześcijanie, m.in. Awerroes, Ibn Hazm, holenderski orientalista i matematyk Jacob van Gool, Majmonides oraz Gerbert z Aurillac, późniejszy papież Sylwester II. Rozbudowano bibliotekę uważaną za najstarszą na świecie. Zachował się: pochodzący z IX wieku Koran, rękopis ibn Chalduna z XIV wieku i kopia Ewangelii wg św. Marka z XII wieku. Od 2017 bibliotekę można zwiedzać. Za współczesną renowację biblioteki odpowiadała Aziza Chaouni[1].
Uniwersytet Al-Karawijjin był pierwszą instytucją nadającą współcześnie znane stopnie naukowe[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Anka Florczak, O Fatimie al-Fihri i jej niezwykłym marzeniu, Lente, 5 marca 2020 [dostęp 2022-11-17] (pol.).
- ↑ كتاب - شهيرات التونسيات, web.archive.org [dostęp 2022-11-17] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-01].
- ↑ Akel Kahera, Latif Abdulmalik, Craig Anz, Design Criteria for Mosques and Islamic Centres, Routledge, 26 października 2009, s. 81, ISBN 978-1-136-44127-1 [dostęp 2022-11-17] (ang.).
- ↑ فاطمة الفهرية أم البنين مؤسسة أول جامعة في العالم, web.archive.org, 1 listopada 2020 [dostęp 2022-11-17] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-01].
- ↑ Rebecca Mortimer, Fatima al-Fihri: Founder of the world’s first university, Manchester University Press, 8 marca 2018 [dostęp 2022-11-17] (ang.).