Meczet Ferhata Paszy w Banja Luce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Meczet Ferhata Paszy
Ferhat-pašina džamija
Ilustracja
Widok z lotu ptaka (2020)
Państwo

 Bośnia i Hercegowina

Miejscowość

Banja Luka

Wyznanie

islam

Historia
Data budowy

1579

Data zburzenia

7 maja 1993

Data reaktywacji

2016

Dane świątyni
Styl

architektura osmańska(inne języki)

Stan obecny

czynny

Położenie na mapie Bośni i Hercegowiny
Mapa konturowa Bośni i Hercegowiny, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Meczet Ferhata Paszy”
Ziemia44°46′03″N 17°11′14″E/44,767500 17,187222
Strona internetowa

Meczet Ferhata Paszy[1] (serb. Ferhat-pašina džamija[2]) – meczet z XVI wieku w Banja Luce w Bośni i Hercegowinie, zniszczony w latach 90. XX wieku, odbudowany w drugiej dekadzie XXI wieku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wedle treści inskrypcji nad wejściem do świątyni, meczet został zbudowany w 1579 roku[3], powstał na rozkaz Ferhada Paszy Sokolovicia(inne języki)[4]. W 1968 roku został uszkodzony podczas trzęsienia ziemi[4].

Meczet został całkowicie zniszczony 7 maja 1993 roku podczas wojny w Bośni i Hercegowinie[3] przez serbskich nacjonalistów w ramach czystek etnicznych, które dotknęły około 60 tysięcy muzułańskich mieszkańców miasta[4]. Serbscy nacjonaliści wyrównali buldożerem teren po meczecie i usunęli pozostałości po nim[3].

Brytyjski trust The Soul of Europe oraz szwedzka fundacja Cultural Heritage without Borders dążyły do odbudowy meczetu, jednak lokalne władze Serbów były przeciwne tym planom[3]. Rekonstrukcja meczetu doszła jednak do skutku i rozpoczęła się w 2007 roku[3]. Kierował nią Muhamed Hamidovic, który pomagał przy odbudowie meczetu w 1968 roku i wykonał wcześniej wiele szkiców budynku[4]. Fundusze pochodziły od rządu Turcji i Republiki Serbskiej oraz od prywatnych darczyńców[4]. Świątynia została wiernie odbudowana[1] i ponownie otwarta w 2016 roku[3]. Wykorzystano podczas niej ocalałe fragmenty świątyni, które wydobyto z wysypisk śmieci i znad brzegu rzeki[4] (udało się odnaleźć około 65% substancji pierwotnego meczetu[4]). Jedynym elementem, który zachował się w całości była kolumna, którą wydobyto z jeziora[4].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Elewacja frontowa z czterokolumnowym portykiem, nakrytym trzema niewielkimi kopułami[3]. Główna bryła meczetu ma dwa rzędy okien, natomiast w bębnie kopuły umieszczono 14 okien[3]. W oknach znajdowały się witraże, niektóre ze złotymi elementami[3]. Meczet został nakryty kilkoma kopułami[3], główna kopuła ma średnicę 6,58 m[3]. Od wschodu i zachodu znajdują się przesklepione galerie[3]. Ejwan jest nakryty półkopułą[3]. Wewnętrzna powierzchnia głównej kopuły została pokryta wykaligrafowaną surą Al-Fatiha oraz arabeskami[3]. Pendentywy półkopuły ejwanu zdobią imiona Allaha[3]. Mihrab wieńczy siedem rzędów mukarnas[3]. Minbar wykonano w całości z marmuru[3].

Pierwotne külliye(inne języki) obejmowało m.in. medresę, maktab(inne języki), hammam, szadirwan i wieżę zegarową, trzy türbe oraz cmentarz[3]. Do 1993 roku z pierwotnego założenia zachował się meczet, trzy türbe, cmentarz, fontanna, wieża zegarowa i dom imama[3].

Świątynia nakryta 18-metrową kopułą[1]. Meczet posiada 43-metrowy minaret[1], na każdym z jego boków znajdują się tablice z inskrypcjami[3].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Meczet Ferhata Paszy – Banja Luka – Bośnia i Hercegowina [online], tropter.com [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  2. Ferhat-pašina džamija [online], blic.rs, 5 lipca 2016 [dostęp 2023-05-23] (serb.).
  3. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Archnet > Site > Ferhat-pasina Dzamija [online], www.archnet.org [dostęp 2023-05-23].
  4. a b c d e f g h Julian Borger, Julian Borger World, Banja Luka mosque rises from rubble, 23 years after it was destroyed, „The Guardian”, 6 maja 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-05-23] (ang.).