Pingwin żółtooki

Pingwin żółtooki
	Megadyptes antipodes
	(Hombron & Jacquinot, 1841)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	pingwiny
Rodzina	pingwiny
Rodzaj	Megadyptes; Milne-Edwards, 1880
Gatunek	pingwin żółtooki
Synonimy
	Catarrhactes antipodes Hombron & Jacquinot, 1841;
	Catarrhactes antipodes Hombron & Jacquinot, 1841;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pingwin żółtooki^[5] (Megadyptes antipodes) – gatunek dużego ptaka z rodziny pingwinów (Spheniscidae), występujący w Nowej Zelandii. Dawniej mylony z pingwinem małym. Zagrożony wyginięciem.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten jest jedynym przedstawicielem monotypowego rodzaju Megadyptes^[5]^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[3]^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wygląd zewnętrzny: Pingwin żółtooki zyskał swą nazwę ze względu na żółte oczy; ponadto posiada bladożółtą otoczkę wokół oczu przechodzącą w tego samego koloru pasek, który ciągnie się po tył głowy. Tak jak u większości pingwinów jego upierzenie ciała jest na wierzchu czarne, natomiast pod spodem przechodzi w biel.

Rozmiary: długość ciała: 56–78 cm^[7]
masa ciała: 5–8 kg^[7]; Samce są większe niż samice^[8].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Środowisko: Wody otaczające wybrzeża Nowej Zelandii.

Zasięg występowania: Wschodnie i południowo-wschodnie wybrzeża Wyspy Południowej, Wyspa Stewart, Wyspy Auckland i Wyspy Campbella. Dorosłe osobniki są na ogół osiadłe i polują w odległości do 50 km od kolonii lęgowych. Osobniki młodociane mogą rozproszyć się aż po Cieśninę Cooka na północy^[9].

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Gatunek odbywa toki na południowych wyspach Nowej Zelandii. Samica składa w odstępie 3–5 dni^[8] dwa równej wielkości jaja, zwykle we wrześniu lub październiku^[7]. Wysiadywanie rozpoczyna się w momencie złożenia drugiego jaja i zajmują się nim na przemian oboje rodzice przez 39–51 dni^[8] (średnio 43 dni^[7]). Pisklęta są opierzone w lutym lub marcu, niekiedy dopiero w kwietniu^[8]. Młode samice uzyskują dojrzałość płciową w wieku 2–3, a samce 3–4 lat^[7].

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Głównie ryby, ale także skorupiaki i stawonogi.

Ochrona[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje pingwina żółtookiego za gatunek zagrożony wyginięciem (EN – Endangered) nieprzerwanie od 2000 roku; wcześniej, od 1994 roku miał on status gatunku narażonego na wyginięcie (VU – Vulnerable)^[4]. Jego populację szacuje się na 2600–3000 dorosłych osobników^[4]. Do największych zagrożeń dla gatunku należą zaplątywanie się w sieci rybackie oraz drapieżnictwo ze strony introdukowanych ssaków takich jak fretki, gronostaje, psy, koty czy świnie^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Megadyptes antipodes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Megadyptes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-10-05] (ang.).
↑ ^a ^b Yellow-eyed Penguin (Megadyptes antipodes). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Megadyptes antipodes, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Spheniscidae Bonaparte, 1831 - pingwiny - Penguins (wersja: 2019-10-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-20].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Kagu, sunbittern, tropicbirds, loons, penguins, petrels. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Wardell, W.: Megadyptes antipodes yellow-eyed penguin. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2013. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Seddon, P.J.: Yellow-eyed penguin. [w:] New Zealand Birds Online [on-line]. 2013 (aktualizacja 2019). [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
↑ ^a ^b Species factsheet: Megadyptes antipodes. BirdLife International. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Oficjalna strona poświęcona ochronie pingwinów żółtookich w Nowej Zelandii. [dostęp 2009-04-02]. (ang.).
Yellow-eyed penguin. New Zeland Penguins. [dostęp 2009-04-02]. (ang.).
Pingwin żółtooki w International Penguin Conservation Web Site. [dostęp 2009-04-02]. (ang.).
Yellow-eyed penguin - Megadyptes antipodes. [w:] Pinguins info [on-line]. [dostęp 2009-04-02]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Hoiho (Megadyptes antipodes) recovery plan 2000–2025. Department of Conservation, Wellington, New Zealand, 2001.

[itis-1] Megadyptes antipodes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Megadyptes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-10-05] (ang.).

[ibc-3] Yellow-eyed Penguin (Megadyptes antipodes). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).

[iucn-4] Megadyptes antipodes, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Spheniscidae Bonaparte, 1831 - pingwiny - Penguins (wersja: 2019-10-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-20].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Kagu, sunbittern, tropicbirds, loons, penguins, petrels. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-07-21]. (ang.).

[adw-7] Wardell, W.: Megadyptes antipodes yellow-eyed penguin. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2013. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).

[nz-8] Seddon, P.J.: Yellow-eyed penguin. [w:] New Zealand Birds Online [on-line]. 2013 (aktualizacja 2019). [dostęp 2020-07-21]. (ang.).

[birdlife-9] Species factsheet: Megadyptes antipodes. BirdLife International. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]