Meidias
Meidias[a] (stgr. Μειδίας) – grecki garncarz i malarz wazowy działający w Attyce w końcu V wieku p.n.e.[b]
Uważany za ucznia Ajzona i głównego przedstawiciela tzw. stylu bogatego w attyckim malarstwie czerwonofigurowym[1]. Znany z jedynej sygnatury umieszczonej na londyńskiej hydrii (kalpis) z kolekcji lorda Hamiltona[2], i łącznie jest mu przypisywanych niewiele naczyń. J. Beazley ostatecznie uznał za jego prace 21 waz i 10 fragmentów[3]. W ich kompozycjach i stylistyce zauważono wpływy wielkoformatowego malarstwa Zeuksisa[4].
Twórczością obejmował często sceny rodzajowe z nastrojem wesołej zabawy, wśród nich liczne sceny z życia kobiet. Kreował kompozycje lekkie, nacechowane wdziękiem i przeładowane szczegółami, z przesadnym stosowaniem retuszu żółtego i białego. Wykazywał mistrzostwo w oddawaniu plisowanych, wzorzystych szat kobiecych oraz towarzyszących szczegółów zdobniczych. Idąc śladem wcześniejszych tendencji lansowanych przez Malarza z Eretrii[5], niezwykle rozwinął dekoracyjność przedstawień: m.in. wyobrażając tkaniny szat „spienione” mnóstwem drobnych fałd w esowatym układzie, zdobionych jeszcze deseniami i ozdobami (girlandy, biżuteria), przez co stwarzał obraz bogactwa i przepychu[6]. Dość charakterystyczne jest nadawanie wysmuklonym postaciom tanecznej postury.
Powierzchnię naczynia artysta wykorzystywał dla nanoszenia całościowych kompozycji, w których nierzadkim motywem było rozłożyste drzewo z siedzącym ptakiem[7]; najczęściej jednak przestrzenie między licznymi postaciami wypełniają dodatkowo palmy i gałązki. Do najlepszych i najbardziej reprezentatywnych dla Meidiasa należą malowidła na wymienionej kalpis londyńskiej z ok. 410 p.n.e., które w 2 pasach dekoracji wyobrażają porwanie córek Leukippa oraz Heraklesa w ogrodzie Hesperyd – nacechowane finezją rysunku, lekkością postaci i miękkością draperii[8]. Do prac najlepszych należy też przedstawienie Afrodyty z Adonisem wśród jej orszaku, umieszczone na znalezionej w Populonii hydrii ze zbiorów muzeum we Florencji (nr 81948).
Spopularyzowana przez Meidiasa maniera dekoracyjna, nazywana też stylem kwiecistym, kontynuowana była (bogata polichromia, retusze białe i błękitne ze złoceniami) również w okresie upadku ceramiki czerwonofigurowej[9]. W tym czasie wywarła silny wpływ na twórców waz kerczeńskich, naśladujących oprócz zdobnictwa także tematykę (sceny z życia kobiet i z mitu Afrodyty)[10].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jako dekorator waz znany także jako Malarz Meidiasa i tak określany w źródłach zachodnioeuropejskich, które uznają go za osobną postać artysty pracującego dla ateńskiego garncarza o tym imieniu. Niejasność i kontrowersje wynikają z faktu, iż jedyne podpisane tym imieniem naczynie odnosi się do wytwórcy (poietes), nie do malarza. W polskich opracowaniach uważany jednak za tę samą postać łączącą obie funkcje i dlatego wymienianą pod tym imieniem.
- ↑ Dokładniej twórczość jego obecnie umieszcza się w latach 420-405 p.n.e. (Adrienne Lezzi-Hafter: Meidias-Maler w Der Neue Pauly. T. 7. Leiden: Brill, 2007).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Thomas Mannack: Griechische Vasen. Eine Einführung. Darmstadt: Von Zabern, 2012, s. 155.
- ↑ W zbiorach British Museum (nr inw. E 224); wysoko oceniana już przez J. Winckelmanna (J. Boardman: Athenian red figure vases, dz. cyt., s. 248, il. 287).
- ↑ Der Kleine Pauly, dz. cyt.
- ↑ J.A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności, dz. cyt., s. 140.
- ↑ J. Boardman: Athenian red figure vases, dz. cyt., s. 146.
- ↑ M.L. Bernhard: Greckie malarstwo wazowe, dz. cyt., s. 70.
- ↑ Encyklopedia sztuki starożytnej, dz. cyt.
- ↑ Pierre Lévêque: Świat grecki. Warszawa: PWN, 1973, s. 303.
- ↑ Pierre Lévêque: Świat grecki, dz. cyt., s. 363.
- ↑ M.L. Bernhard: Greckie malarstwo wazowe, dz. cyt., s. 71.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- John Boardman: Athenian red figure vases. The classical period. London: Thames & Hudson, 1989
- Janusz A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności. Katowice: Książnica, 1994
- Maria Ludwika Bernhard: Greckie malarstwo wazowe. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1966
- Der Kleine Pauly. T. 3. Stuttgart: A. Druckenmüller, 1969, kol. 1157
- Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: WAiF / Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 386