Dzięciur kaktusowy
| Melanerpes uropygialis[1] | |||
| (S. F. Baird, 1854) | |||
 Samiec | |||
_(female).jpg) Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
dzięciur kaktusowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Dzięciur kaktusowy[4] (Melanerpes uropygialis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Występuje głównie na pustynnych terenach południowo-zachodnich Stanów Zjednoczonych i zachodniego Meksyku. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Dzięciury kaktusowe najczęściej występują na terenach pustynnych, porośniętych niską roślinnością krzewiastą (charakterystyczną np. dla pustyni Sonora). W USA zamieszkują stany: Nevada, Arizona, Nowy Meksyk oraz południowo-wschodnią Kalifornię.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Skrzydła i plecy dzięciura kaktusowego są pokryte czarno-białymi paskami. Głowa, szyja, gardło i podbrzusze mają szaro-brązowe ubarwienie. Ciemny ogon ptaka posiada białe paski na środkowych piórach. Samce odróżniają się od samic oraz młodych czerwoną czapeczką na czubku głowy.
Długość ciała dzięciurów kaktusowych waha się od 20 do 25 cm. Masa ciała 51–81 g[2].
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Swoje gniazda budują w dziuplach wykutych w kaktusach z gatunku karnegia olbrzymia (Carnegiea gigantea) lub w drzewach z podrodziny mimozowych. Często wyprowadzają dwa, a nawet trzy lęgi w sezonie[2]. W okresie godowym samica składa w gnieździe 3–5 białych jaj.
Gdy dzięciury opuszczają swoje dziuple przenosząc się w inne rejony, ich gniazda są wykorzystywane przez inne gatunki ptaków, np. przez sóweczki kaktusowe.
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się trzy podgatunki M. uropygialis[2][5]:
- M. u. uropygialis (S. F. Baird, 1854) – południowo-zachodnie USA do zachodniego Meksyku; obejmuje populację wyróżnianą niekiedy jako podgatunek fuscescens.
- M. u. cardonensis (Grinnell, 1927) – północna Kalifornia Dolna (Meksyk)
- M. u. brewsteri (Ridgway, 1911) – południowa Kalifornia Dolna (Meksyk)
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje dzięciura kaktusowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[3]. W 2017 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji lęgowej na 1,5 miliona osobników[6]. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny[3], ale według Partners in Flight jest on spadkowy[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Melanerpes uropygialis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Winkler, H. & Christie, D.A.: Gila Woodpecker (Melanerpes uropygialis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-16].
- ↑ a b c Melanerpes uropygialis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Melanerpini Gray,GR, 1846 (wersja: 2020-03-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-16].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-16]. (ang.).
- ↑ a b Gila Woodpecker Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-11-03]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robbins, C.S., Bruun, B., Zim, H.S.; Birds of North America. New York: Western Publishing Company, Inc. (1966).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Gila Woodpecker. [w:] The Nature Conservancy [on-line]. [dostęp 2008-11-22]. (ang.).
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. (ang.).