Chrabąszcz majowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Melolontha melolontha)
Chrabąszcz majowy
Melolontha melolontha
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Nadrodzina

żukokształtne

Rodzina

poświętnikowate

Podrodzina

chrabąszczowate

Plemię

Melolonthini

Podplemię

Melolonthina

Rodzaj

Melolontha

Gatunek

chrabąszcz majowy

Synonimy
  • Scarabaeus melolontha Linnaeus, 1758
Owad na liściu klonu w pobliżu Czarnobyla

Chrabąszcz majowy (Melolontha melolontha) – gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych. Bardzo podobny do chrabąszcza kasztanowego. Chrabąszcz odbywa loty wieczorami w maju, czerwcu, a czasami na początku lipca, w dzień przebywa na drzewach liściastych.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Scarabaeus melolontha. Jako miejsce typowe wskazano Europę[1].

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Długość 25–35 mm, ciało owalne, nieco wydłużone, czarne z białymi plamami na bokach odwłoka, czułki, pokrywy skrzydłowe i odnóża brunatne, silny gryzący aparat gębowy. Larwy oligopodialne (3 pary nóg tułowiowych), białe, grube, charakterystycznie zgięte w podkowę nazywane pędrakami. Poczwarka wolna. Dorosłe chrząszcze oraz pędraki zimują w glebie na głębokości 1 metra[2].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Pokarm[edytuj | edytuj kod]

Chrabąszcz żywi się liśćmi różnych drzew liściastych (drzewa owocowe, wierzby, brzozy, buki, dęby i inne), a jego larwy są typowymi polifagami: żerują na korzeniach roślin zielnych, krzewów i drzew; mogą uszkadzać system korzeniowy młodych roślin, w burakach i bulwach ziemniaka wygryzają dziury; z punktu widzenia człowieka są szkodnikami szkółek, upraw oraz trawników. Najmniej szkodliwe są larwy w pierwszym i drugim stadium L1 i L2 (pierwsza i druga wylinka), żywią się głównie butwiejącymi resztkami roślinnymi i korzeniami, dopiero w ostatnim stadium L3 (trzecia wylinka) podgryzają żywe rośliny.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Przeobrażenie zupełne: jajo, 3 wylinki (L1, L2, L3), poczwarka i imago (owad doskonały). Chrząszcze pojawiają się w maju i żerują na drzewach liściastych. Samica składa jaja pod ziemią, w pobliżu drzew, w wydrążonym przez siebie korytarzu na głębokości 10–15 cm, po 15–20 jaj w złożu. Samice zamierają w czerwcu, po złożeniu około 80 jaj. Po 3 tygodniach wylęgają się larwy. Żerują one początkowo w warstwie próchniczej gleby, zjadając rozkładające się rośliny. Rozwijają się zwykle 3 lata i co roku dwukrotnie linieją. W trzecim roku, pod koniec lata, przepoczwarczają się, a w październiku wylęgają się dorosłe chrząszcze, które wychodzą na powierzchnię dopiero w maju następnego roku.

Pozostałe informacje[edytuj | edytuj kod]

  • Płeć dorosłego osobnika można odróżnić m.in. po liczbie blaszek na miotełkowato zakończonych buławkach. Samce mają ich 7, a samice 6.
  • Jeszcze na początku XX w. we Francji i w północnej Hesji przygotowywano zupę z chrabąszczy majowych[3].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 351. (łac.).
  2. prof. Stanisław Ignatowicz: Chrabąszcz majowy. 2013. [dostęp 2013-06-19]. (pol.).
  3. Insekten essen – Ekel oder Genuss?, [dostęp w 2003, (niem.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8.
  • Władysław Strojny: Nasze zwierzęta. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1981. ISBN 83-09-00045-6.