Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-11

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 – jedenasta wersja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych sporządzona przez Światową Organizację Zdrowia WHO.

Tworzenie ICD-11 rozpoczęło się w 2007 roku[1] i objęło ponad dekadę pracy, w którą zaangażowanych było ponad 300 specjalistów z 55 krajów, podzielonych na 30 grup roboczych[2][3][4]; ponadto wpłynęło około 10 000 propozycji od ludzi z całego świata[5]. Wersja ICD-11 została pierwotnie opublikowana na stronach WHO 18 czerwca 2018 roku[6], a następnie oficjalnie zatwierdzona 25 maja 2019 roku przez wszystkich członków WHO podczas 72. Światowego Zgromadzenia Zdrowia[7]. ICD-11 jest rozpowszechniana na licencji Creative Commons BY-ND[8] i jest dostępna na stronie WHO w języku francuskim, arabskim, chińskim, angielskim i hiszpańskim[9].

Oficjalnie zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2022[10]. 11 lutego Światowa Organizacja Zdrowia oświadczyła, że 35 krajów korzysta z ICD-11[9]. Prace nad polską wersją mają się zakończyć w 2023 roku[11][12][13], a całkowite przejście na ICD-11 planowane jest do końca 2026 roku[14].

Struktura[edytuj | edytuj kod]

ICD-11 rozdziały
Numer Kody Nazwa rozdziału
1 1A00–1H0Z Niektóre choroby zakaźne lub pasożytnicze
2 2A00–2F9Z Nowotwory
3 3A00–3C0Z Choroby krwi i narządów krwiotwórczych
4 4A00–4B4Z Choroby układu odpornościowego
5 5A00–5D46 Choroby endokrynologiczne, żywieniowe i metaboliczne
6 6A00–6E8Z Zaburzenia psychiczne, behawioralne lub neurorozwojowe
7 7A00–7B2Z Zaburzenia snu i czuwania
8 8A00–8E7Z Choroby układu nerwowego
9 9A00–9E1Z Choroby układu wzrokowego
10 AA00–AC0Z Choroby ucha i wyrostka sutkowego
11 BA00–BE2Z Choroby układu krążenia
12 CA00–CB7Z Choroby układu oddechowego
13 DA00–DE2Z Choroby układu pokarmowego
14 EA00–EM0Z Choroby skóry
15 FA00–FC0Z Choroby układu mięśniowo-szkieletowego lub tkanki łącznej
16 GA00–GC8Z Choroby układu moczowo-płciowego
17 HA00–HA8Z Warunki związane ze zdrowiem seksualnym
18 JA00–JB6Z Ciąża, poród, połóg
19 KA00–KD5Z Niektóre stany wywodzące się z okresu okołoporodowego
20 LA00–LD9Z Anomalie rozwojowe
21 MA00–MH2Y Objawy, oznaki i objawy kliniczne niesklasyfikowane gdzie indziej
22 NA00–NF2Z Urazy, zatrucia i inne konsekwencje przyczyn zewnętrznych
23 PA00–PL2Z Zewnętrze przyczyny zachorowalności lub zgonów
24 QA00–QF4Z Czynniki wpływające na stan zdrowia lub kontakt z ochroną zdrowia
25 RA00–RA26 Kody specjalnego przeznaczenia
26 SA00–SJ3Z Medycyna tradycyjna
27 VA00–VC50 Sekcja uzupełniająca do oceny funkcjonowania
28 XA0060–XY9U Kody rozszerzone

Zmiany[edytuj | edytuj kod]

Główna różnica pomiędzy ICD-10 a ICD-11 to formuła kodowania poszczególnych jednostek chorobowych. ICD-11 zmienia 3-znakowe kody kategorii na cztery ze znakiem alfabetu na drugiej pozycji i cyfrą zawsze na trzeciej pozycji. Pierwszy znak dowolnego kodu będzie odpowiadał numerowi rozdziału. W rozdziałach 1-9 pierwszy znak kodu będzie opisywać numer rozdziału, w rozdziałach 10-27 pierwszy znak to litera. Wszystkie kody w jednym rozdziale będą zawsze zaczynać się tym samym znakiem[15].

W nowym systemie klasyfikacji pojawił się szereg nowych pozycji. ICD-10 zawierał 14400 pozycji. W ICD-11 jest 55 000 chorób. Klasyfikacja chorób będzie też obejmować okoliczności wpływające na zdrowie (np. niezadowolenie z sytuacji w szkole i niski poziom higieny osobistej)[16].

Zaburzenia psychiczne[edytuj | edytuj kod]

Następujące zaburzenia psychiczne zostały dodane do ICD-11: zaburzenie polegające na ograniczaniu lub unikaniu przyjmowania pokarmów(inne języki) (6B83), dysforia integralności ciała(inne języki) (6C21), katatonia (486722075), złożony zespół stresu pourazowego(inne języki) (6B41), zaburzenie związane z grami (6C51), węchowy zespół odnoszący (6B22) i zespół przewlekłej żałoby(inne języki) (6B42)[17][a].

Ponadto do ICD-11 dodano również następujące zaburzenia psychiczne, które były już uwzględnione w amerykańskiej adaptacji ICD-10-CM: zaburzenie z napadami objadania się (ICD-11: 6B82; ICD-10-CM: F50.81), zaburzenie afektywne dwubiegunowe typu II (ICD-11: 6A61; ICD-10-CM: F31.81), cielesne zaburzenie dysmorficzne (ICD-11: 6B21; ICD-10-CM: F45.22), dermatillomania(inne języki) (ICD-11: 6B25.1; ICD-10-CM: F42.4), froteryzm (ICD-11: 6D34; ICD-10-CM: F65.81), syllogomania (ICD-11: 6B24; ICD-10-CM: F42.3) i zaburzenie eksplozywne przerywane (ICD-11: 6C73; ICD-10-CM: F63.81)[17].

Wśród innych wartych uwagi zmian można wymienić:

  • Specyficzne zaburzenia osobowości zostały połączane w jedną diagnozę zaburzenia osobowości (6D10), które można zakodować jako łagodne (6D10.0), umiarkowane (6D10.1) lub ciężkie (6D10.2). Może być dodatkowo opisane przy użyciu pięciu charakterystyk: negatywna emocjonalność(inne języki) (6D11.0); dystans (odłączenie) (6D11.1), dyssocjalność (6D11.2), odhamowanie (6D11.3) i anankastyczność (6D11.4). Wymieniony bezpośrednio pod nimi wzór borderline (6D11.5) jest kategorią podobną do zaburzenia osobowości typu borderline[18].
  • Wszystkie podtypy schizofrenii (np. paranoidalna, hebefreniczna, katatoniczna) zostały usunięte. Zamiast tego zastosowano model wymiarowy z kategorią „objawy pierwotnych zaburzeń psychotycznych” (6A25), który umożliwia kodowanie objawów pozytywnych (6A25.0), objawów negatywnych (6A25.1), objawów depresyjnych (6A25.2), objawów maniakalnych (6A25.3), objawów psychomotorycznych (6A25.4) i objawów poznawczych (6A25.5)[19].
  • Uporczywe zaburzenia nastroju (F34), na które składa się cyklotymia i dystymia, zostały usunięte.
  • Wszystkie całościowe zaburzenia rozwoju (F84) zostały połączone w jedną kategorię, zaburzenia ze spektrum autyzmu (6A02)[20], za wyjątkiem zespółu Retta, który został przeniesiony do rozdziału dotyczącego anomalii rozwojowych (LD90.4)[21]. Zrezygnowano z podziału na autyzm dziecięcy, autyzm atypowy, zespół Aspergera i in., zamiast tego wprowadzając rozróżnienie na podstawie możliwych zaburzeń rozwoju intelektualnego i upośledzeń języka funkcjonalnego[22].
  • Zaburzenia hiperkinetyczne (F90) zmieniono na zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (6A05) i wprowadzono podział na podtypy: dominująco nieuważny (6A05.0), dominująco nadpobudliwy-impulsywny (6A05.1) i mieszany (6A05.2).

Zdrowie seksualne[edytuj | edytuj kod]

„Stany związane ze zdrowiem seksualnym” stanowią nowy rozdział w ICD-11. Światowa Organizacja Zdrowia zdecydowała się umieścić zaburzenia seksualne w osobnym rozdziale z uwagi na to, że uznała dualizm psychofizyczny za przestarzały[23]. Wiele kategorii zawartych w ICD-10, w tym zaburzenia seksualne, opierało się na kartezjańskim podziale na stany "organiczne" (fizyczne) i "nieorganiczne" (psychiczne). W związku z tym dysfunkcje seksualne, które uznano za nieorganiczne, znalazły się w rozdziale dotyczącym zaburzeń psychicznych, natomiast te, które uznano za organiczne, w większości zostały wymienione w rozdziale dotyczącym chorób układu moczowo-płciowego. Natomiast zgodnie z ICD-11 mózg i ciało są postrzegane jako integralna całość, a dysfunkcje seksualne są uważane za efekt interakcji pomiędzy czynnikami fizycznymi i psychologicznymi. Tym samym zniesiono podział na zaburzenia organiczne i nieorganiczne[24].

Dysfunkcje seksualne[edytuj | edytuj kod]

W ICD-10 wyróżniono trzy główne kategorie dotyczące dysfunkcji seksualnych: Brak lub utrata potrzeb seksualnych (F52.0), Awersja seksualna i brak przyjemności seksualnej (F52.1) oraz Brak reakcji genitalnej (F52.2). W ICD-11 zastąpiono je dwiema głównymi kategoriami: Zespół obniżonego popędu seksualnego (HA00) i Zaburzenia podniecenia seksualnego (HA01). Ta ostatnia ma dwie podkategorie: Zaburzenia podniecenia seksualnego u kobiet(inne języki) (HA01.0) i Zaburzenia erekcji u mężczyzn (HA01.1). Różnica między Zespołem obniżonego popędu seksualnego a Zaburzeniami podniecenia seksualnego polega na tym, że w tych pierwszych występuje zmniejszone lub nieobecne pragnienie aktywności seksualnej. W tych drugich występuje niewystarczająca fizyczna i emocjonalna reakcja na aktywność seksualną, mimo że nadal istnieje chęć zaangażowania się w satysfakcjonujący seks. WHO uznała, że istnieje podobieństwo między pożądaniem a podnieceniem, ale nie są one tym samym. Postępowanie terapeutyczne powinno być ukierunkowane na ich odrębne cechy[24].

Zaburzenia parafilne[edytuj | edytuj kod]

Zaburzenia parafilne, nazywane w ICD-10 zaburzeniami preferencji seksualnych, pozostały w rozdziale o zaburzeniach psychicznych. Usunięto fetyszyzm (F65.0) i transwestytyzm fetyszystyczny (F65.1) występujące w ICD-10. Ze względu na to, że nie powodują cierpienia ani krzywdy, zdecydowano, że nie powinny być dłużej uznawane za zaburzenia psychiczne[24][25]. Zamiast pedofilii w ICD-11 pojawiło się zaburzenie pedofilne (6D32). Można je zdiagnozować tylko wtedy, gdy dana osoba jest bardzo zaniepokojona swoimi preferencjami lub skłania się do działania[potrzebny przypis]. Sadomasochizm zastąpiono kategorią sadyzmu seksualnego z użyciem przymusu (6D33)[26]. Dodano zaburzenie froterystyczne (6D34) jako osobną kategorię[24]. Wcześniej znajdowało się w ICD-10 pod nazwą froteryzm, w kategorii „inne zaburzenia preferencji seksualnych” (F65.8)[27].

Niezgodność płci[edytuj | edytuj kod]

Transseksualizm i zaburzenia tożsamości płciowej zostały określone mianem niezgodności płci[28][29] nie są już powiązane z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania. Zostały one wymienione w nowej sekcji dotyczącej zdrowia seksualnego. Nowa nazwa to niedopasowanie płci, która może lepiej odzwierciedlać obecne rozumienie tego stanu. U osób w wieku dojrzewania i dorosłych niezgodność płciowa oznaczona jest kodem HA60[30], u dzieci - HA61[31].

Niezgodność płciowa u osób w wieku dojrzewania i dorosłych (HA60) objawia się zaznaczoną i uporczywą niespójnością pomiędzy płcią odczuwaną przez jednostkę a płcią przypisaną przy urodzeniu, co często wiąże się z pragnieniem przejścia procesu uzgodnienia płci (in. korekty płci, tranzycji) w celu życia i bycia akceptowanym przez otoczenie jako osoba należąca do odczuwanej płci. Osoby chcące przejść tranzycję mogą skorzystać z terapii hormonalnej, różnych typów operacji, a także innych interwencji medycznych, aby dopasować swoje ciało do odczuwanej tożsamości płciowej w takim zakresie, w jakim tego pragną i jest to w danej chwili możliwe. Zachowania i upodobania nieodpowiadające społecznym normom dotyczącym płci nie są same w sobie powodem do wystawienia diagnozy.

Inne[edytuj | edytuj kod]

W ICD-11 szczegółowo opisano wszystkie rodzaje cukrzycy (5 pozycji)[32]. Choroby występujące na tle zakażenia wirusem HIV jak również rzadkie choroby genetyczne mają teraz swoje odrębne kody.

Diagnoza hermafrodytyzmu zniknęła. Teraz ten stan będzie określany jako naruszenie formacji płci[potrzebny przypis].

Sekcja Przedmioty lub żywe istoty, które powodują obrażenia zawiera prócz broni oddzielnie kodowane inne przedmioty, takie jak zegarek na rękę, grzebień, biżuteria, kosmetyki itd.

Medycyna tradycyjna — pojawił się rozdział poświęcony tym zagadnieniom w celu monitorowania wpływu metod niekonwencjonalnych na zdrowie. Przy czym nie oznacza to, że WHO uznała tradycyjną medycynę za skuteczną.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nieoficjalne tłumaczenie, może ulec zmianie po opublikowaniu oficjalnego polskiego tłumaczenia ICD-11

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jean-Marie Rodrigues i inni, Sharing Ontology between ICD 11 and SNOMED CT will enable Seamless Re-use and Semantic Interoperability, „MEDINFO 2013”, 2013, s. 343–346, DOI: 10.3233/978-1-61499-289-9-343 [dostęp 2023-04-19].
  2. ↑ Azza Badr, Fifth Regional Steering Group Meeting - Bangkok, WHO, 2019.
  3. ↑ Donna Pickett, Robert N. Anderson, Status on ICD-11: The WHO Launch, Centers for Disease Control and Prevention, 18 lipca 2018.
  4. ↑ Arlin Cuncic, Overview of the ICD-11 for Mental Health, verywellmind.com, 23 marca 2020 [zarchiwizowane z adresu 2020-04-05].
  5. ↑ WHO releases new International Classification of Diseases (ICD 11), www.who.int [dostęp 2023-04-19] (ang.).
  6. ↑ WHO | ICD-11 Timeline, who.int, 14 czerwca 2018 [dostęp 2023-04-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-05].
  7. ↑ World Health Assembly Update, 25 May 2019, www.who.int [dostęp 2023-04-19] (ang.).
  8. ↑ WHO, ICD-11 Digital Version - Terms of Use and License Agreement, www.who.int, 30 listopada 2021.
  9. ↑ a b ICD-11 2022 release, www.who.int, 11 lutego 2022 [dostęp 2023-04-19] (ang.).
  10. ↑ International Classification of Diseases (ICD), www.who.int [dostęp 2022-11-18] (ang.).
  11. ↑ Nowa klasyfikacja chorób – ICD-11 – Galicyjska Gazeta Lekarska [dostęp 2023-04-19] (pol.).
  12. ↑ Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, ICD-11, www.cmkp.edu.pl [dostęp 2023-04-19].
  13. ↑ Ruszają prace nad opracowaniem polskiej wersji klasyfikacji ICD-11, zdrowie.gov.pl, 2 czerwca 2021 [dostęp 2023-04-19].
  14. ↑ Rewolucja w ochronie zdrowia. Wchodzi klasyfikacja chorób ICD-11. Co się zmieni?, www.rynekzdrowia.pl [dostęp 2023-04-19] (pol.).
  15. ↑ Rebecca Caux-Harry, It is coming: ICD-11 released, 3M Health Information Systems, 28 czerwca 2018 [dostęp 2020-08-08] (ang.).
  16. ↑ What is the Difference Between ICD-10 and ICD-11, IT Technologies. HealthCare Technologies for Making the System Perfect (ang.).
  17. ↑ a b Geoffrey M. Reed i inni, Innovations and changes in the ICD‐11 classification of mental, behavioural and neurodevelopmental disorders, „World Psychiatry”, 18 (1), 2019, s. 3–19, DOI: 10.1002/wps.20611, ISSN 1723-8617, PMID: 30600616, PMCID: PMC6313247 [dostęp 2022-08-16] (ang.).
  18. ↑ Jakub Bętkowski, Zaburzenia Osobowości ICD-11, Ośrodek Leczenia Zaburzeń Osobowości i Nerwic, 29 czerwca 2021 [dostęp 2022-08-16] (pol.).
  19. ↑ 6A25 Symptomatic manifestations of primary psychotic disorders, [w:] ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, icd.who.int [dostęp 2022-08-16].
  20. ↑ 6A02 Autism spectrum disorder, [w:] ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, icd.who.int [dostęp 2022-08-16].
  21. ↑ LD90.4 Rett syndrome, [w:] ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, icd.who.int [dostęp 2022-08-16].
  22. ↑ ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, icd.who.int [dostęp 2022-08-17].
  23. ↑ WAS statement about the WHO / ICD 11 – World Association for Sexual Health (WAS) [dostęp 2022-08-17], Cytat: "Most importantly, the proposed new classification bridges the mind/body divide, which has long been a prominent feature of medical care related to sexual dysfunction. Moreover, eliminating the outdated mind/body split and removing many disorders from the mental and behavioral disorders sections, allows practitioners to address these issues more holistically, in a less stigmatizing and less myopic way." (ang.).
  24. ↑ a b c d Geoffrey M. Reed i inni, Disorders related to sexuality and gender identity in the ICD-11: revising the ICD-10 classification based on current scientific evidence, best clinical practices, and human rights considerations, „World Psychiatry”, 15 (3), 2016, s. 205–221, DOI: 10.1002/wps.20354, PMID: 27717275, PMCID: PMC5032510 [dostęp 2022-08-17] (ang.).
  25. ↑ Richard B. Krueger i inni, Proposals for Paraphilic Disorders in the International Classification of Diseases and Related Health Problems, Eleventh Revision (ICD-11), „Archives of Sexual Behavior”, 46 (5), 2017, s. 1529–1545, DOI: 10.1007/s10508-017-0944-2, ISSN 0004-0002, PMID: 28210933, PMCID: PMC5487931 [dostęp 2021-04-29].
  26. ↑ Piotr Krawczyk, Łukasz Święcicki, ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO.
  27. ↑ F65.8 Other disorders of sexual preference, [w:] ICD-10 Version:2019, icd.who.int [dostęp 2022-08-17].
  28. ↑ Gender incongruence (''Niezgodność płci''), WHO (ang.).
  29. ↑ Bartosz Grabski i inni, Dysforia i niezgodność płciowa : kompendium dla praktyków, wyd. I - 1 dodruk, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020, ISBN 978-83-200-6133-8, OCLC 1199644762 [dostęp 2022-08-17].
  30. ↑ ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, icd.who.int [dostęp 2022-08-17].
  31. ↑ ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, icd.who.int [dostęp 2022-08-17].
  32. ↑ Diabetes mellitus 5A, WHO (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Międzynarodowa_Klasyfikacja_Chorób_ICD-11&oldid=70317272”