Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią”
Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią” (lit. Tarptautiniai poetiniai susitikimai „Gegužė prie Neries“) – międzynarodowy interdyscyplinarny festiwal[1] poetycki związany ze środowiskiem wileńskiego kwartalnika Znad Wilii[2], coroczne święto[potrzebny przypis] literatów, pisarzy, poetów, filmowców i innych osób związanych z kulturą polską na Litwie[3], uważany za jedno z najważniejszych wydarzeń literackich na Litwie[4][potrzebny przypis], z udziałem twórców z całego świata[5], organizowany na Litwie przez Romualda Mieczkowskiego[4].
Realizowane m.in. ze środków MSZ[6] oraz Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie[7].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszy festiwal „Maj nad Wilią” odbył się w 1994 roku[8][9]. Celem imprezy jest promocja poezji polskiej z różnych krajów Europy i świata, a także ukazanie Wilna i Wileńszczyzny jako ziemi wielokulturowej[9] oraz przyczynienie się do aktywizacji polskiego życia kulturalnego w miejscowościach, w zdecydowanej większości zamieszkałych przez Polaków[10]. Sam organizator Romuald Mieczkowski - poeta wileńsko-warszawski[11] - za zadanie festiwalu uznaje ukazanie (...) dorobku miejscowych twórców polskich, stanu naszego posiadania w aspekcie twórczym, dążenie do wypracowania mechanizmów partnerstwa i współpracy, pozyskanie przyjaciół, stworzenie możliwości integracji z profesjonalnymi twórcami na Litwie, w Polsce i na świecie[12], oraz by twórczość dawnych wilnian oraz twórców związanych z Wilnem nie zanikała[13].
Od roku 1994 patronowali festiwalowi m.in. Czesław Miłosz i Tadeusz Konwicki, zaś gośćmi z Polski byli m.in. Krzysztof Zanussi[14], Marek Skwarnicki, Kazimierz Orłoś, Tomasz Łubieński, Hanna Kowalewska, Bogdan Urbankowski, Józef Baran, Zbigniew Jerzyna, Romuald Karaś, Wojciech Kass, artyści malarze Andrzej Strumiłło (również jako poeta), Franciszek Maśluszczak, Wiktoria Tołłoczko-Tur, Józef Panfil, rzeźbiarz Andrzej Renes, córka Stanisława Mackiewicza - Aleksandra Niemczykowa i córka Pawła Jasienicy – Ewa Beynar-Czeczott, aktorzy – Ewa Krasnodębska, Anna Milewska, Joanna Kasperska, Krzysztof Wakuliński, Wojciech Pszoniak, Beata Poźniak-Daniels[15]. Festiwal „Maj nad Wilią” odnotował również obecność: Doroty Masłowskiej, Stanisława Łubieńskiego, Grzegorza Kasdepki, Brygidy Helbig-Mischewski (Niemcy-Polska), Renaty Putzlacher-Buchtovej (Czechy), Andreja Chadanowicza (Białoruś), Stanisława Zawiślińskiego, Mariana Turskiego, Mirosława Ikonowicza, Joanna Moro, Stanisława Soyki[16].
Impreza, kontynuująca tradycję poetyckich spotkań bez względu na bieżące konteksty[2], uzyskała swoją renomę[4][17]. Oblicza się, że w jej dotychczasowych edycjach wzięło udział kilkuset twórców zagranicznych, reprezentujących kilkadziesiąt krajów[9]. W spotkaniach uczestniczą regularnie współcześni poeci litewscy, a także polscy poeci z Wilna i regionu. Oprócz poetów pojawiają się także dziennikarze, redaktorzy wydawnictw, fotograficy oraz naukowcy[18] i osoby związane ze środowiskiem kwartalnika „Znad Wilii”[19]. „Majowi nad Wilią” tradycyjnie towarzyszą konferencje, plenery malarskie i koncerty[9]. Organizowane są także specjalne wyprawy literackie na tereny Litwy[9]. W 2015 roku była to wyprawa śladami Stanisława Ignacego Witkiewicza[8], w 2016 roku – Henryka Sienkiewicza[20], w 2017 roku – Melchiora Wańkowicza[21], zaś w 2021 roku Czesława Miłosza i Tymoteusza Karpowicza[22]. Osoby te były jednocześnie patronami kolejnych odsłon festiwalu. 29. Festiwal Poezji "Maj nad Wilią" 2022 został zogniskowany wokół Józefa Mackiewicza i debaty... o prawdzie w poezji, jej roli dzisiaj - pod hasłem „Jedynie prawda jest ciekawa” oraz Roku Romantyzmu Polskiego[23]. Przesłanie o prawdzie i poezji (jako nośniku dobra)[24],która przynosi pokój za sprawą 29. Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią” 2022 – popłynęło w świat z Czarnego Boru – z domu Józefa Mackiewicza i sprzed domu, w którym w czasie II wojny światowej mieszkał błogosławiony ks. Michał Sopoćko[25]. 30. jubileuszowy festiwal 2023 świętuje rocznicę 700-lecia założenia grodu u zbiegu Wilii i Wilenki[26].
Festiwal jest[potrzebny przypis] inaugurowany złożeniem kwiatów pod pomnikiem Adama Mickiewicza w Wilnie[27], następnie odbywa się[potrzebny przypis] spotkanie w Domu-Muzeum Adama Mickiewicza[28]. W programie znajduje się sesja wyjazdowa poza Wilno. Przez trzy dekady festiwal miał miejsce głównie w Wilnie, odbywały się jedynie krótsze wyjazdy do innych miejscowości na Wileńszczyźnie i do innych części Litwy. W 2024 po raz pierwszy festiwal odbył się poza Wilnem, w rejonie solecznickim[4]. Tradycyjnym elementem „Maja nad Wilią” jest[potrzebny przypis] także Środa Literacka, poprzednio w Celi Konrada, a obecnie[kiedy?] w dawnym klasztorze bazylianów, w cerkwi unickiej św. Ducha[29]. Przez kilka ostatnich lat uczestnicy festiwalu odwiedzali również wileńskie hospicjum im. Michała Sopoćki[30][31].
Ostatnie edycje festiwalu organizowało, jak wcześniej, Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Kultury „Znad Wilii” prowadzone przez Romualda Mieczkowskiego, współorganizatorem był Mazowiecki Instytut Kultury w Warszawie[32][33], przy udziale Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie” im. Jana Olszewskiego[34].
Festiwal organizowany co roku z inicjatywy Mieczkowskiego z udziałem środowiskiem kwartalnika „Znad Wilii”[35] miał na celu promocję poezji polskiej z różnych krajów Europy i świata, a także ukazania Wilna i Wileńszczyzny jako ziemi wielokulturowej[36]. Był łącznikiem między kulturami, między Polską a Litwą, między Wilnem a resztą świata[37]. W ciągu trzech dekad trwania festiwalu odwiedziło go ponad 1000 osób z około 40 krajów ze wszystkich kontynentów[38], m.in z Polski, Białorusi, Ukrainy, Niemiec, Francji, Węgier, Szwajcarii, Szwecji, Danii, USA, Filipin i Etiopii[39]. Stałymi gośćmi festiwalu są m.in.: działacz mniejszości polskiej w Genewie, Stanisław Zawodnik, laureat VIII edycji międzynarodowego konkursu „Polak Roku we Włoszech i na Świecie” 2024[40] oraz Helena i Leonard Drożdżewiczowie[41].
W 2023 Romuald Mieczkowski ogłosił w mediach, że festiwal kończy funkcjonowanie w formule, którą znaliśmy dotychczas[42]. Jak wskazał w rozmowie z Kurierem Wileńskim trzydziestka to czas na pewne podsumowania. Będzie to ostatni festiwal w dotychczasowej formule. Szkoda mi jednak jego marki, rozpoznawalnej w środowiskach literackich (...) Dlatego mam pewne pomysły na spotkania organizowane być może poza Wilnem, gdzie jest mniejsze zagęszczenie działań kulturalnych, w tym o charakterze warsztatowym i edukacyjnym, z uwzględnieniem możliwości lokalnych i przy współpracy ze środowiskami artystycznymi na Wileńszczyźnie czy nawet w innych zakątkach Litwy[42].
W 2024 XXXI Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią”, Śladami historii – od Witolda Wielkiego do czasów współczesnych[43], zawitał w rejonie solecznickim[44] w Ejszyszkach[45] nad Wersoką[46][47], posiadającej - według Józefa Mackiewicza jakieś specjalnie charakterystyczne piętno[…], jakby sielanka jaka. Małe laski rozrzucone wśród pól, a na polach tych wszędzie pojedyncze drzewa. Czasem spojrzysz wzdłuż ścierniska, a ono niby park, niby sad usiane całe dzikimi gruszami, dębami, dalej brzozy i klony. […] Oczu po prostu oderwać niepodobna[48].Uczestnictwo czołowych pisarzy litewskich – Birutė Jonuškaitė , przewodniczącej Związku Pisarzy Litwy, oraz Herkusa Kunčiusa nawiązuje do problematyki tożsamościowej w ich twórczości[49].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ XXV MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL POETYCKI „MAJ NAD WILIĄ” [online], Instytut Polski w Wilnie, 27 maja 2019 [dostęp 2025-02-18] .
- ↑ a b XXIX Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” [online], Kurier Wileński, 5 sierpnia 2022 [dostęp 2023-06-12] .
- ↑ Maj nad Wilią. Święto poezji na Wileńszczyźnie - Dwójka - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl, 30 czerwca 2024 [dostęp 2024-07-11] (pol.).
- ↑ a b c d XXXI Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” na ziemi solecznickiej [online], Wilno Telewizja Polska S.A, 17 czerwca 2024 [dostęp 2025-02-17] .
- ↑ Na Litwie rozpoczął się 25. Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” [online], dzieje.pl [dostęp 2024-06-06] (pol.).
- ↑ XXIX Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego, 3 sierpnia 2022 [dostęp 2025-02-11] .
- ↑ “Maj nad Wilią i Wisłą” – Meritum.us [online] [dostęp 2025-01-13] (ang.).
- ↑ a b Tomasz Otocki , Maj nad Wilią 2015: rechot Witkacego i łyk starki [online], przegladbaltycki.pl, 27 lipca 2015 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ a b c d e Romuald Mieczkowski, Startował XXI Międzynarodowy Festiwal Poetycki "Maj nad Wilią i Wisłą" [online], delfi.lt, 26 maja 2014 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Romuald Mieczkowski , Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” , https://zw.lt/wilno-wilenszczyzna/miedzynarodowy-festiwal-poezji-maj-nad-wilia/, 2024 [dostęp 2024-07-18] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A , Wilnoteka Extra: gość programu Romuald Mieczkowski [online], wilnoteka.tvp.pl [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Litwa: rozpoczął się Międzynarodowy Festiwal Poetycki „Maj nad Wilią” [online], onet.pl, 26 maja 2014 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Jubileuszowa XXV edycja festiwalu „Maj nad Wilią” - Culture Avenue [online], www.cultureave.com [dostęp 2025-02-10] .
- ↑ Maj nad Wilią i Wisłą [online], Emigra [dostęp 2024-12-27] (pol.).
- ↑ XXI Międzynarodowy Festiwal Poetycki „Maj nad Wilią” [online], zeszytypoetyckie.pl [dostęp 2024-08-29] .
- ↑ XXV Festiwal Poezji "Maj nad Wilią". Wilno 2018 r. [online], Culture Avenue, 24 maja 2018 [dostęp 2024-12-27] (pol.).
- ↑ Marek Kochanowski , Utrwalanie szlaków. Studia o literaturze i kulturze Podlasia [online], pl, 2022, s. 161 [dostęp 2022-02-21] .
- ↑ Jadwiga Podmostko, Poetycki „Maj nad Wilią”– spotkanie z niezwykłymi ludźmi [online], kurierwilenski.lt, 2 czerwca 2017 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ FpPnW, XXIX Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego, 3 sierpnia 2022 [dostęp 2024-07-08] (pol.).
- ↑ Aleksandra Akińczo , Litwa: rozpoczął się festiwal poetycki „Maj nad Wilią” [online], dzieje.pl, 30 maja 2016 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Tomasz Otocki , „Maj nad Wilią krzepi”, czyli Wańkowicz powraca jako patron [online], przegladbaltycki.pl, 5 sierpnia 2017 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ 28. edycja jesienna Miedzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią" [online], wilnoteka.lt, 23 września 2021 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Romuald Mieczkowski , ROK ROMANTYZMU POLSKIEGO Z LITEWSKIMI KONTEKSTAMI, „Znad Wilii”, nr 1(89), 2022, s. 15 .
- ↑ Elżbieta Frankiewicz , Sierpniowy „Maj nad Wilią” – kilka refleksji [online], znadwiliiwilno.lt [dostęp 2022-06-12] (pol.).
- ↑ Leonard Drożdżewicz , Majowy sukces w sierpniu, „Znad Wilii”, nr 3(91), 2022, s. 151 .
- ↑ Maj nad Wilią [online], pl-pl.facebook.com [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ XIX Międzynarodowe Spotkania Poetyckie "Maj nad Wilią" [online], dzieje.pl, 28 maja 2012 [dostęp 2022-02-15] (pol.).
- ↑ Nadchodzące wydarzenia kulturalne w Wilnie [online], 12 sierpnia 2022 [dostęp 2023-06-12] .
- ↑ "Maj nad Wilią" stał się imprezą interdyscyplinarną [online], Delfi PL, 27 maja 2013 [dostęp 2025-02-03] (lit.).
- ↑ Uczestnicy Festiwalu „Maj nad Wilią” odwiedzili wileńskie hospicjum [online], zw.lt, 31 maja 2018 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Wizyta uczestników festiwalu „Maj nad Wilią” [online], hospisas.lt, 1 października 2021 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ W Litwie rozpoczął się 25. Festiwal Poezji "Maj nad Wilią" [online], instytutksiazki.pl, 28 maja 2018 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ XXV MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL POETYCKI „MAJ NAD WILIĄ” [online], instytutpolski.pl, 27 maja 2019 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Realizowane ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023 [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2024-06-04] (pol.).
- ↑ CONAN 4x4- NET-atak.pl , XXIX MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL POEZJI „MAJ NAD WILIĄ” [online], ida.pol.org.pl [dostęp 2024-04-29] (pol.).
- ↑ 30. spotkanie poetyckie na 700-lecia Wilna, czyli „Maj nad Wilią“ [online], lrt.lt, 22 maja 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Tomasz Snarski , Wilno i poezja na 700-lecie miasta – Kurier Wileński [online], kurierwilenski.lt, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-09] (pol.).
- ↑ Rozpoczął się festiwal poetycki „Maj nad Wilią” [online], dzieje.pl, 14 sierpnia 2022 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Maj nad Wilią – Nagroda Silesius [online], silesius.wroclaw.pl [dostęp 2024-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2024-08-03] (pol.).
- ↑ Laureaci roku 2024-VIII edycja [online], Polak Roku we Włoszech i na świecie, 23 października 2024 [dostęp 2024-11-04] (pol.).
- ↑ Anna Pieszko , XXXI Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” w nowej odsłonie. Program tegorocznej edycji spotkań – Kurier Wileński [online], kurierwilenski.lt, 18 czerwca 2024 [dostęp 2024-11-04] (pol.).
- ↑ a b Tomasz Otocki , Maj nad Wilią: „Trzydziesty i ostatni”. Program festiwalu [online], przegladbaltycki.pl, 22 maja 2023 [dostęp 2022-06-12] (pol.).
- ↑ XXXI MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL POEZJI „MAJ NAD WILIĄ”: NA ZIEMI SOLECZNICKIEJ [online], braniewo.com.pl [dostęp 2024-11-06] (pol.).
- ↑ Zaproszenie na "Maj nad Wilią" do Ejszyszek [online], SNPL, 23 czerwca 2024 [dostęp 2024-11-18] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A , Poetyckie spotkania w sielankowej scenerii: Ejszyszki gospodarzem festiwalu [online], wilno.tvp.pl [dostęp 2024-06-17] (pol.).
- ↑ Anna Pieszko , XXXI Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” w nowej odsłonie. Program tegorocznej edycji spotkań – Kurier Wileński [online], kurierwilenski.lt, 18 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-19] (pol.).
- ↑ Maria Duszka , „Maj nad Wersoką”, czyli kontynuacja wieloletniego „Maja nad Wilią”. Wrażenia z edycji z 2024 roku [online], 12 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-13] (pol.).
- ↑ Romuald Mieczkowski , ZAWIROWANIA NA FINISZU ROKU, Z NADZIEJĄ NA LEPSZE,, „Znad Wilii kwartalnik”, 4(96), Wilno 2023, s. 10 [dostęp 2024-06-04] (pol.).
- ↑ Romuald Mieczkowski , Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią”, https://zw.lt/wilno-wilenszczyzna/miedzynarodowy-festiwal-poezji-maj-nad-wilia/, Wilno i Wileńszczyzna, 19 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-21] (pol.).