Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Politechniki Łódzkiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej
Institute of Applied Radiation Chemistry
Politechnika Łódzka
Ilustracja
Data założenia

1970

Państwo

 Polska

Adres

ul. Wróblewskiego 15, 93-590 Łódź

Dyrektor

prof. dr hab. inż. Andrzej Marcinek

Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej”
Ziemia51°44′40,99″N 19°26′57,91″E/51,744720 19,449420
Strona internetowa

Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej (MITR) – jeden z instytutów Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej, funkcjonujący pod obecną nazwą od roku 1970.

Historia Instytutu[edytuj | edytuj kod]

Początki Instytutu sięgają 1962 roku, kiedy powstała Katedra i Zakład Chemii Radiacyjnej. Jednak już cztery lata później, w 1966 r., katedrę przekształcono w Instytut Techniki Radiacyjnej, na czele którego stanął prof. Jerzy Kroh. Na przełomie lat 60. i 70. XX w. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Państwowa Agencja Atomistyki przyznały instytutowi status międzyresortowego, wskutek czego powstała obecnie obowiązująca nazwa MITR[1].

Działalność Instytutu[edytuj | edytuj kod]

Badania w Instytucie prowadzone są nie tylko na poziomie podstawowym, lecz również w kierunku dalszych zastosowań. Ich tematyka obejmuje rozmaite dziedziny z pogranicza chemii i fizyki, w tym chemię fizyczną, ze szczególnym naciskiem na chemię radiacyjną i radiochemię, fizykę chemiczną, fotochemię, spektroskopię, fizykochemię polimerów, biofizykę i biochemię. Ponadto w 2000 roku powstało w Instytucie Centrum Doskonałości „Zastosowanie Laserów i Biomateriałów w Medycynie". Poza tym działalność Instytutu obejmuje dydaktykę na różnych wydziałach Politechniki Łódzkiej i na wszystkich stopniach kształcenia[2][3].

Władze Instytutu[edytuj | edytuj kod]

Obecnie funkcję dyrektora Instytutu pełni prof. dr hab. inż. Andrzej Marcinek. Rolę jego zastępców odgrywają:

  • zastępca dyrektora do spraw naukowych: dr hab. inż. Piotr Ulański,
  • zastępczyni dyrektora do spraw dydaktyki: dr hab. inż. Magdalena Szadkowska-Nicze, prof. PŁ,
  • zastępczyni dyrektora ds. pozyskiwania funduszy pozabudżetowych: dr hab. inż. Agnieszka Dybała-Defratyka[3].

Struktura Instytutu[edytuj | edytuj kod]

W Instytucie istnieją liczne pracownie radiochemiczne (np. zamkniętych źródeł promieniowania, liniowego akceleratora elektronów), komputerowe, spektroskopowe (m.in. radiolizy impulsowej, laserowej spektroskopii molekularnej, fotolizy błyskowej, elektronowego rezonansu spinowego, fotochemii i spektroskopii, spektroskopii mas) oraz chemiczne (w tym fizykochemii roztworów i syntezy organicznej). Zajmują się one szeroko zakrojoną tematyką.

Laboratorium laserowej spektroskopii molekularnej[edytuj | edytuj kod]

Laboratorium laserowej spektroskopii molekularnej (LLMS, ang. Laboratory of Laser Molecular Spectroscopy) bada ultraszybkie zjawiska fizyczne i chemiczne, zachodzące w skali piko- i femtosekundowej, takie jak fotochemia, procesy przeniesienia elektronu czy reakcje utleniania i redukcji w pochodnych ftalocyjaniny. LLMS skupia się również na zastosowaniu metod laserowych rozdzielczych w czasie do badania ultraszybkich procesów zachodzących w proteinach pełniących ważne funkcje biologiczne w żywych organizmach, m.in. w bakteriorodopsynie. Dynamika lokalizacji i solwatacji elektronu nadmiarowego czy dynamika wibracyjna w układach tworzących wiązanie wodorowe oraz w materiałach ciekłokrystalicznych stanowi następny przedmiot badań podstawowych Laboratorium. Jako szczególne osiągnięcie zespołu należy ponadto wymienić opracowanie podwalin nowoczesnej techniki diagnostycznej metodą światła rozproszonego Ramana dla wykrywania wczesnych zmian nowotworowych w ludzkiej tkance gruczołu piersiowego we współpracy z Oddziałem Chirurgii Onkologicznej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. M. Kopernika w Łodzi[4]. Funkcję kierowniczki LLMS pełni prof. Halina Abramczyk[5].

Zespół chemii radiacyjnej stosowanej[edytuj | edytuj kod]

Działalność zespołu chemii radiacyjnej stosowanej (ang. Division of Applied Radiation Chemistry) skupia się na:

  • badaniu mechanizmów i kinetyki indukowanych radiacyjnie lub ultradźwiękami reakcji makrocząsteczek w roztworach,
  • opracowywaniu nowych materiałów medycznych (np. hydrożeli, polimerowych układów dostarczających leki) oraz sztucznych organów,
  • wykonywaniu testów biokompatybilności implantów.

Członkowie zespołu mają na swoim koncie ponad 30 patentów – opracowali m.in. technologię produkcji opatrunków hydrożelowych[6] czy sposób wytwarzania nanożeli polimerowych[7]. Grupie przewodzi prof. Janusz M. Rosiak[8].

Laboratorium badań efektów izotopowych[edytuj | edytuj kod]

Laboratorium badań efektów izotopowych (LIES, ang. Laboratory of Isotope Effects Studies) bada aktywność biologiczną wybranych klas związków organicznych, mechanizmy reakcji enzymatycznych i ich chemicznych modeli w oparciu o modelowanie molekularne i badania eksperymentalne, a także wykonuje teoretyczne obliczenia efektów izotopowych pierwiastków takich, jak wodór, węgiel, azot, tlen czy chlor. Pieczę nad zespołem sprawuje prof. Piotr Paneth[9].

Zespół chemii biomedycznej[edytuj | edytuj kod]

Zespół chemii biomedycznej analizuje reaktywność produktów pośrednich reakcji chemicznych, molekularne mechanizmy działania próbników przeznaczonych do detekcji reaktywnych form tlenu i azotu, a także zajmuje się syntezą i badaniem reaktywności chemicznej rozległej gamy soli pirydyniowych. Grupą kieruje prof. Jerzy Lech Gębicki[10].

Laboratorium metod izotopowych[edytuj | edytuj kod]

Laboratorium metod izotopowych, prowadzone przez prof. Henryka Bema koncentruje się w swojej działalności na tematyce radioekologicznej i dotyczącej energetyki jądrowej, czyli rozważa np.:

  • transport i zawartość w powietrzu nuklidów (210Bi, 210Po, 210Pb) i zanieczyszczeń pochodzących z pyłowych źródeł punktowych,
  • możliwości redukcji zawartości 226Ra w krajowych fosfogipsach i ich techniczne wykorzystanie,
  • migrację radionuklidów w matrycach cementowych,
  • transport i infiltrację wód powierzchniowych do wód głębinowych,
  • oddziaływanie lantanowców w poddawanych napromienianiu matrycach szkieł borokrzemianowych i fosforanowych oraz wpływ tych oddziaływań na migrację lantanowców[11].

Zespół fizyki/chemii obliczeniowej[edytuj | edytuj kod]

Zajmuje się badaniem teoretycznych procesów fizykochemicznych, zachodzących w układach napromieniowanych (tory promieniowania, procesy termalizacji elektronów i rekombinacji jonów, kinetyka procesów niehomogenicznych), modelowaniem układów fotofizycznych (np. organicznych ogniw fotowoltaicznych) tudzież symulacjami komputerowymi procesów o charakterze stochastycznym (np. dyfuzja anomalnej, kinetyka reakcji w „zatłoczonych” układach biologicznych). Funkcję kierownika zespołu pełni prof. Mariusz Wójcik[12].

Laboratorium fizykochemii roztworów[edytuj | edytuj kod]

Laboratorium prowadzi badania właściwości dynamicznych roztworów elektrolitów i polielektrolitów w układach wieloskładnikowych, w celu określenia współzależności pomiędzy solwatacją i asocjacją jonów. Mają one charakter zarówno doświadczalny, jak i teoretyczny (badania metodą dynamiki molekularnej). Zespołowi przewodniczy prof. Ewa Hawlicka[13].

Laboratorium zaawansowanych technik utleniania[edytuj | edytuj kod]

Zespół badawczy laboratorium analizuje metody uzdatniania wody i oczyszczania ścieków przy pomocy procesów zaawansowanego utleniania, ze szczególnym uwzględnieniem ścieków włókienniczych oraz pochodzenia chemicznego (zawierających barwniki, detergenty czy fenole). Wobec tego w laboratorium badane są

  • układy modelowe czystych barwników i detergentów, związane z procesami ich rozkładu pod wpływem rodników,
  • procesów fotokatalityczne, wykorzystywane do rozkładu wybranych związków w układach modelowych,
  • związki odgrywające rolę wydajnych fotokatalizatorów, aktywnych w zakresie światła widzialnego.

Do innej grupy zagadnień należy zastosowanie techniki radiacyjnej do dezynfekcji obiektów zabytkowych, zwłaszcza drewnianych. Zespołowi przewodniczy prof. Magdalena Szadkowska-Nicze[14].

Laboratorium fotolizy laserowej[edytuj | edytuj kod]

Laboratorium, kierowane przez dra hab. Mariana Wolszczaka, zajmuje się tematyką w zakresie:

  • struktury i dynamiki układów zorganizowanych (micele, polielektrolity, polimydła, polimery telecheliczne, dendrymery) z wykorzystaniem próbników fluorescencyjnych,
  • migracji ładunku (indukowanego światłem i radiacyjnie) w obrębie helisy DNA,
  • mechanizmów chemicznych, umożliwiających wykorzystanie nowych leków w fotodynamicznej terapii antynowotworowej,
  • oddziaływań wybranych leków antynowotworowych (alkaloidy, chloryny) oraz porfiryn z albuminą osocza krwi ludzkiej,
  • fotochemicznego osadzania nanocząstek srebra na powłokach TiO2[15].

Laboratorium elektronowego rezonansu paramagnetycznego[edytuj | edytuj kod]

Laboratorium elektronowego rezonansu paramagnetycznego (ang. Electron Spin Resonance Laboratory), któremu przewodzi prof. Ewa Szajdzińska-Piętek, prowadzi badania w zakresie:

  • struktury, kinetyki i reaktywności produktów przejściowych, generowanych promieniowaniem jonizującym lub UV w fazach skondensowanych (np. produkty radiolizy DNA i innych związków o znaczeniu biologicznym, produkty fotojonizacji związków osadzonych w agregatach micelarnych, rodniki w matrycach polimerowych),
  • identyfikacji oraz oznaczenia trwałych centrów paramagnetycznych (np. kompleksy kationów metali przejściowych, rodniki w preparatach żywnościowych),
  • dynamiki i struktury układów mikroheterogenicznych, ustalanych metodą próbników spinowych (np. micele surfaktantów, liposomy, membrany biologiczne, jonomery)[16].

Laboratorium biochemii fizycznej[edytuj | edytuj kod]

Zespół badawczy laboratorium zajmuje się:

Funkcję kierowniczki laboratorium pełni prof. Lidia Gębicka[17].

Pracownie radiochemiczne[edytuj | edytuj kod]

W Instytucie znajdują się dwie podstawowe pracownie radiochemiczne:

  • pracownia radiolizy impulsowej – zbudowana wokół liniowego akceleratora elektronów[18],
  • pracownia zamkniętych źródeł promieniowania – zawierająca komorę radiacyjną[19] ze źródłami promieniowania gamma 60Co oraz bombę kobaltową[20] BK-10000.

Nad obydwoma laboratoriami pieczę sprawuje dr inż. Krzysztof Hodyr.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Historia Wydziału Chemicznego PŁ. Wydział Chemiczny Politechniki Łódzkiej. [dostęp 2014-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-10)].
  2. Działalność dydaktyczna Międzyresortowego Instytutu Techniki Radiacyjnej. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  3. a b Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej na stronie Wydziału Chemicznego PŁ. Wydział Chemiczny Politechniki Łódzkiej. [dostęp 2014-12-10].
  4. H. Abramczyk, B. Brozek – Pluska, Raman Imaging in Biochemical and Biomedical Applications. Diagnosis and Treatment of Breast Cancer. Chemical Reviews, 113, 2013, 5766 – 5781
  5. Laboratorium laserowej spektroskopii molekularnej. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  6. MITR - Wydział Chemiczny Politechniki Łódzkiej, mitr.p.lodz.pl [dostęp 2017-11-18].
  7. Ulański P., Janik I., Kadłubowski S., Rosiak J.M. Sposób wytwarzania nanożeli polimerowych Symbol: P-334602 (udzielony 28 listopada 2005)
  8. Zespół chemii radiacyjnej stosowanej (ang.). Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  9. Laboratorium badań efektów izotopowych (ang.). Politechnika Łódzka. [dostęp 2014-12-10].
  10. Zespół chemii biomedycznej. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  11. Laboratorium metod izotopowych. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  12. Computational Physics and Chemistry. M. Wojcik's lab (ang.). Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  13. Laboratorium fizykochemii roztworów. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  14. Laboratorium zaawansowanych technik utleniania. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  15. Laboratorium fotolizy laserowej. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  16. Laboratorium elektronowego rezonansu paramagnetycznego (ang.). Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  17. Laboratorium biochemii fizycznej. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  18. Liniowy akcelerator elektronów MITR-u. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  19. Komora radiacyjna MITR-u. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].
  20. Bomba kobaltowa MITR-u. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej WCh PŁ. [dostęp 2014-12-10].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]