Mięta
| ||
 Mięta zielona | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | astrowe | |
| Rząd | jasnotowce | |
| Rodzina | jasnotowate | |
| Rodzaj | mięta | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Mentha L. Sp. Pl. 576. 1753 | ||
Mięta (Mentha L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.). Należy do niego ponad 30 gatunków i mieszańców[2]. Występują głównie w Europie, Azji i Afryce[2]. Gatunkiem typowym jest mięta zielona (Mentha spicata L.)[3].
Spis treści
Morfologia i biologia[edytuj | edytuj kod]
Wiecznie zielone, lub częściowo zielone byliny. Ulistnienie naprzeciwległe, liście jajowate lub eliptyczne. Kwiaty drobne. Rośliny o silnym, charakterystycznym zapachu (nie zawsze „miętowym”)[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Preslia Opiz, Pulegium Mill.
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)
Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae) Lindl., która jest jednym z kladów w obrębie rzędu jasnotowców (Lamiales) Bromhead z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych[1].
- Pozycja w system Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Lamianae Takht., rząd jasnotowce (Lamiales Bromhead), podrząd Lamiineae Bessey in C.K. Adams, rodzina jasnotowate (Lamiaceae Lindl.), podrodzina Menthoideae Kostel., plemię Mentheae Dumort., podplemię Menthinae Endl., rodzaj mięta (Mentha L.)[5].
- Gatunki flory Polski[6]
- mięta długolistna (Mentha longifolia (L.) L.)
- mięta kosmata (Mentha ×niliaca (Juss.) ex Jacq.) – antropofit zadomowiony
- mięta nadwodna (Mentha aquatica L.)
- mięta okrągłolistna (Mentha rotundifolia (L.) Huds.) – antropofit zadomowiony
- mięta okręgowa (Mentha ×verticillata L.)
- mięta pieprzowa, m. lekarska (Mentha ×citrata L.) – mieszaniec międzygatunkowy
- mięta polej (Mentha pulegium L.)
- mięta polna (Mentha arvensis L.)
- mięta zielona, m. kłosowa (Mentha spicata L. em. L.) – antropofit zadomowiony
- Mentha ×gentilis L. – efemerofit
- Mentha ×smithiana Graham – w Polsce gatunek uprawiany
- Inne gatunki (wybór)
- mięta jelenia (Mentha cervina L.)
- mięta kędzierzawa (Mentha crispata L.) – uprawiana w USA
- mięta rozpierzchła (Mentha vagans Boriss.)
Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Nazwa rodzaju Mentha pochodzi z greckiego od imienia nimfy Menthe (Mente, Minto, Minta, Minte), zamieszkującej Podziemie i będącej kochanką Hadesa. Ten chcąc ją uchronić przed zazdrością i prześladowaniami Persefony (żony) zamienił nimfę w roślinę miętę[7].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Uprawiane są głównie ze względu na zapach i smak liści. Z liści m.in. mięty pieprzowej (łac. Mentha piperita, ang. peppermint) pozyskiwany jest olejek miętowy zawierający mentol, wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym, farmaceutycznym, spożywczym (m.in. do wyrobu słodyczy i ciast) oraz tytoniowym. Liście mięty zielonej (łac. Mentha spicata, ang. spearmint) używane są chętnie bezpośrednio jako przyprawa, a także stosowane są jako dodatek aromatyzujący do gumy do żucia i past do zębów.
- Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny lecznicze.
- Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-31].
- ↑ a b c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-06].
- ↑ Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Mentha (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-06].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 232. ISBN 83-04-04673-3.
