Michał Broszko
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk technicznych | |
| Specjalność: hydromechanika | |
| Alma Mater | |
| Profesura | |
| Polska Akademia Umiejętności | |
| Status |
członek tytularny |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
Michał Broszko (ur. 29 lutego 1880 w Przemyślanach, dawne woj. lwowskie, zm. 8 listopada 1954 w Gdańsku) – nauczyciel, inżynier elektryk, hydromechanik, twórca teorii ruchu burzliwego cieczy rzeczywistych, profesor zwyczajny Politechniki Warszawskiej i Politechniki Gdańskiej, członek tytularny Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk.
Działalność zawodowa, dydaktyczna i organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
W 1899 roku został absolwentem V Gimnazjum Państwowego we Lwowie. W latach 1899–1901 studiował na Oddziale Elektrotechnicznym Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej, we wrześniu 1901 roku przeniósł się na Wydział Mechaniczny Technische Universität w Monachium, w 1905 roku uzyskał dyplom inżyniera elektryka. Od 1 października 1905 do 1 października 1907 roku pracował na Politechnice Lwowskiej, następnie jako inżynier projektant w firmie „Sokolnicki i Wiśniewski” we Lwowie, w latach 1908–1909 pracował jako konstruktor turbin wodnych fabryki maszyn Briegleb-Hansen & Co w Gocie, w latach 1909–1910 był asystentem w Technische Hochschule w Brunszwiku, w latach 1910–1911 został konstruktorem w oddziale budowy turbin wodnych fabryki Construcciones Mecanicas y Electricas w Barcelonie, skąd przeniósł się do fabryki maszyn G. Luther AG w Brunszwiku. W latach 1912–1918 pełnił funkcję dyrektora Elektrowni Miejskiej w Przemyślu. W latach 1918–1921 zajmował się projektowaniem turbin Francisa i Kaplana w Austrii i we własnym biurze technicznym we Lwowie. W latach 1921–1922 był nauczycielem mechaniki w Państwowej Szkole Budowy Maszyn w Grudziądzu.
15 lutego 1922 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W latach 1922–1939 pracował na Politechnice Warszawskiej, w latach 1926–1928 był dziekanem, w 1934–1936 kierownikiem Katedry Części Maszyn, a w latach 1926–1939 kierował Katedrą Mechaniki II na Wydziale Mechanicznym. 5 marca 1930 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W 1923 został członkiem korespondentem Akademii Nauk Technicznych, a od 1932 roku członkiem rzeczywistym, w latach 1930–1950 był członkiem tytularnym Polskiej Akademii Umiejętności. W pracy naukowej koncentrował się na hydromechanice, budowie turbin wodnych, wytrzymałości materiałów na ściskanie i wyginanie. Opracował m.in. teorię wyboczenia prętów ściskanych osiowo, rozwiązał równanie Reynoldsa. Był autorem ekspertyz i zaprojektował wiele siłowni wodnych. Podczas II wojny światowej, w latach 1942–1944, nauczał w ramach tajnej Politechniki Warszawskiej w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej, podczas powstania warszawskiego utracił rękopisy własnych prac i został wysiedlony do obozu przejściowego w Pruszkowie. Od października 1944 roku mieszkał w Krakowie. Od lutego do września 1945 roku sprawował stanowisko profesora zwyczajnego Politechniki Śląskiej z siedzibą w Krakowie. We wrześniu 1945 roku na prośbę rektora Politechniki Gdańskiej prof. Stanisława Łukasiewicza przeniósł się do Gdańska. Od 1 października 1945 roku pracował na stanowisku profesora zwyczajnego i był kierownikiem Katedry Hydromechaniki i Budowy Turbin Wodnych na Wydziale Mechanicznym. Na uczelni zaprojektował turbinowe stanowisko badawcze, stworzył w 1950 roku pierwsze w Polsce laboratorium hydromechaniki i turbin wodnych. W 1952 roku rozpoczął prace nad metodą projektowania wirników turbin śmigłowych. Od kwietnia 1952 roku był członkiem tytularnym Polskiej Akademii Nauk[1], należał do Komitetu Gospodarki Wodnej. 12 listopada 1953 Centralna Komisja Kwalifikacyjna dla pracowników Nauki przyznała mu stopień doktora nauk technicznych. W latach 1930–1950 był członkiem Warszawskiego Towarzystwa Naukowego. W latach 1945–1954 należał do Związku Nauczycielstwa Polskiego. W latach 1951–1953 pełnił funkcję przewodniczącego oddziału gdańskiego Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
Pochowany został na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon IX, kwatera profesorów)[2].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Hydromechanika,wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1922
- Hydromechanika, Łódź 1947
- Podstawy hydromechaniki racjonalnej, Warszawa 1948
- Turbiny wodne, w: Mechanik-Poradnik Techniczny, t. 4, s. 1-87, Warszawa 1948
- Hydromechanika. Cz. 1. Zarys hydromechaniki racjonalnej. Warszawa 1953
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1952, za zasługi położone w pracy naukowej i dydaktyczno-wychowawczej)[3]
- Państwowa nagroda naukowa I stopnia za osiągnięcia naukowe w dziedzinie hydromechaniki teoretycznej (1951)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ BROSZKO, Michał [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-01] (pol.).
- ↑ Michał Broszko. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2019-01-15].
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 86, poz. 1353.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Gdańska, red. B. Śliwiński, Gdańsk 2012
- Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Z. Paszota, J. Rachoń, E.Wittbrodt, Gdańsk 2005
- J. Piłatowicz, Profesorowie Politechniki Warszawskiej w dwudziestoleciu międzywojennym, Warszawa 1999
- Politechnika Gdańska 1945-1955. Księga Pamiątkowa. Warszawa 1958
- Politechnika Gdańska 1945-1970. Księga Pamiątkowa. Gdańsk 1970
- Wydział Mechaniczny Politechniki Gdańskiej w latach 1945-2005. Monografia historyczno-biograficzna, red. A.Barylski, Gdańsk 2005