Michał Czartoryski (dominikanin)
| ||
męczennik | ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 19 lutego 1897 Pełkinie | |
Data i miejsce śmierci | 6 września 1944 Warszawa | |
Czczony przez | Kościół katolicki | |
Beatyfikacja | 13 czerwca 1999 Warszawa przez Jana Pawła II | |
Wspomnienie | 6 września | |
Patron | Jarosławia i chorych na oczy |
| ||
prezbiter | ||
Kraj działania | ![]() | |
Data urodzenia | 19 lutego 1897 | |
Data śmierci | 6 września 1944 | |
magister w klasztorze na Służewie | ||
Okres sprawowania | 1944 | |
Wyznanie | katolickie | |
Kościół | rzymskokatolicki | |
Inkardynacja | dominikanie | |
Śluby zakonne | 25 września 1928 | |
Prezbiterat | 20 grudnia 1931 | |
Odznaczenia | ||
![]() | ||
Strona internetowa |
Michał Czartoryski, właściwie Jan Franciszek książę Czartoryski (ur. 19 lutego 1897 w Pełkiniach, zm. 6 września 1944 w Warszawie) – polski książę, duchowny katolicki, dominikanin, wychowawca, inżynier architektury; błogosławiony i męczennik Kościoła katolickiego, W czasie powstania warszawskiego, będąc kapelanem Armii Krajowej, został rozstrzelany przez Niemców w szpitalu wraz z ciężko rannymi.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodzenie i młodość[edytuj | edytuj kod]
Był prawnukiem Konstantego Adama (1774–1860), wnukiem Jerzego (1828–1912), synem Witolda (1864–1945) i Jadwigi z domu Dzieduszyckiej herbu Sas (1867–1941, córka Włodzimierza Dzieduszyckiego). Jego rodzeństwem byli Maria (1890–1981, po mężu Korwin-Krasińska), Anna (1891–1951), Kazimierz (1892–1936), Jerzy (1894–1969), Włodzimierz (1895–1975), Roman (1898–1958), Stanisław (1902–1982), Elżbieta (ur. ?, zm. 1904), Adam (1906–1998), Witold (1908–1945), Piotr (1909–1993). Na chrzcie nadano mu imiona: Jan Franciszek. Pierwsze nauki pobierał w domu, a następne w prywatnej szkole w Starej Wsi pod Warszawą.
Po zdaniu matury studiował na Politechnice Lwowskiej, uzyskując tytuł inżyniera architekta. Brał udział w obronie Lwowa, odznaczony za męstwo Krzyżem Walecznych. Oddelegowany przez władze wojskowe brał udział w plebiscycie na Górnym Śląsku.
Kapłaństwo[edytuj | edytuj kod]
W 1927 r. wstąpił w Krakowie do zakonu dominikanów, gdzie przyjął imię Michał. Śluby zakonne złożył 25 września 1928 roku, a święcenia kapłańskie przyjął 20 grudnia 1931 roku w Jarosławiu. Jako architekt współdziałał w budowie klasztoru dominikańskiego w Warszawie na Służewie w latach 1937–1939. W zakonie pełnił różne funkcje, między innymi magistra nowicjatu, pomagając w formacji młodym zakonnikom.
Udział w powstaniu warszawskim i męczeńska śmierć[edytuj | edytuj kod]
1 sierpnia 1944, wczesnym popołudniem, wybrał się do okulisty na Powiślu, gdzie zastał go wybuch powstania warszawskiego. Następnego dnia zgłosił się jako kapelan do walczącego na Powiślu III Zgrupowania „Konrad” AK. 6 września 1944, po upadku tej dzielnicy, nie wycofał się z powstańczymi oddziałami, nie skorzystał z możliwości ukrycia się przed Niemcami w stroju sanitariusza, jak mu zaproponowano, lecz pozostał do końca, jako jedyny z personelu szpitalnego, z grupą ciężko rannych powstańców i cywilów w piwnicach firmy Alfa-Laval. O. Michał Czartoryski uważał, że pozostawionych chorych nie może opuścić i tylko przy nich jest jego miejsce. Pół godziny po ewakuacji obsługi powstańczego szpitala Niemcy rozstrzelali w piwnicach lazaretu pozostałych tam chorych i razem z nimi o. Michała, który do końca wspierał duchowo rannych. Wywleczone z piwnicy ciała spalono na pobliskiej barykadzie. Rok później przeprowadzono ekshumację, w celu przeniesienia ich do wspólnego grobu dla powstańców. Ciała o. Michała Czartoryskiego jednak nie zidentyfikowano.
Genealogia[edytuj | edytuj kod]
4. Jerzy Konstanty Czartoryski | ||||||
2. Witold Leon Czartoryski | ||||||
5. Maria Jadwiga Czartoryska | ||||||
1. Michał Czartoryski | ||||||
6. Włodzimierz Tadeusz Dzieduszycki | ||||||
3. Jadwiga Czartoryska z domu Dzieduszycka (herbu Sas) | ||||||
7. Alfonzyna Miączyńska | ||||||
Proces beatyfikacyjny[edytuj | edytuj kod]
Proces informacyjny został zakończony przed Metropolitalnym Trybunałem Rogatoryjnym w Warszawie dnia 29 stycznia 1993 roku. Beatyfikowany 13 czerwca 1999 w gronie 108 męczenników w Warszawie przez Jana Pawła II.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- beatyfikowani i kanonizowani przez Jana Pawła II
- polegli w powstaniu warszawskim po stronie polskiej
- polscy święci i błogosławieni
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Grzegorczyk: O bogatym młodzieńcu, który nie odszedł zasmucony. Bł. Michał Czartoryski (1897-1944). Kraków: Wydawnictwo Znak, 2007, s. 128. ISBN 978-83-240-0791-2. (pol.)
- Aleksander Kopiński: Książę i żebrak. Błogosławiony ojciec Michał Czartoryski OP. W: Grzegorz Górny, Aleksander Kopiński: Gdy zaczniemy walczyć miłością... Portrety kapelanów powstania warszawskiego. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2004, s. 330. ISBN 978-83-920-3032-4. (pol.)
- Jan Franciszek Czartoryski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2016-06-21].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Absolwenci Politechniki Lwowskiej
- 108 błogosławionych polskich męczenników z okresu II wojny światowej
- Czartoryscy herbu Pogoń Litewska
- Polscy architekci
- Polscy prezbiterzy dominikańscy
- Duchowni związani z Jarosławiem
- Ludzie związani ze Śląskiem
- Orlęta lwowskie (1918–1919)
- Kapelani Armii Krajowej
- Kapelani powstania warszawskiego
- Ofiary zbrodni niemieckich w powstaniu warszawskim 1944
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Urodzeni w 1897
- Zmarli w 1944