Michał Fijałka

Michał Fijałka Michał Gładysz Michał Gawlikowski Michał Wojdanowski Kawa, Wieśniak, Sokół, Pompa, Osiecki
kapitan
Data i miejsce urodzenia	5 października 1915 Izdebki Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	20 września 1983 Lublin Polska
Przebieg służby
Lata służby	od 1939
Siły zbrojne	Wojsko Polskie, , Polskie Siły Zbrojne, , Armia Krajowa
Jednostki	5 Pułk Strzelców Podhalańskich (II RP), 4 Warszawski Pułk Strzelców Pieszych, 1 Brygada Strzelców (PSZ), 4 Brygada Strzelców (PSZ)
Stanowiska	dowódca plutonu, zastępca inspektora rejonowego AK, dowódca batalionu piechoty AK
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, kampania francuska 1940
Późniejsza praca	nauczyciel, pracownik szkół
Odznaczenia

Michał Fijałka Michał Gładysz vel Michał Gawlikowski vel Michał Wojdanowski, ps. „Kawa”, „Wieśniak”, „Sokół”, „Pompa”, „Osiecki” (ur. 5 października 1915 w Izdebkach, zm. 20 września 1983 w Lublinie) – polski nauczyciel, żołnierz Wojska Polskiego, kapitan piechoty Polskich Sił Zbrojnych, cichociemny.

Życiorys

Michał Fijałka urodził się 5 października 1915 w Izdebkach. Pochodził z rodziny chłopskiej. Był wyznania greckokatolickiego. 31 maja 1935 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Przed wojną pracował najpierw jako robotnik w przemyśle naftowym, a potem jako instruktor rolny w Powiatowym Biurze Rolnym w Przemyślu. W kampanii wrześniowej walczył w szeregach 5 pułku strzelców podhalańskich. Z wojny wrócił do rodzinnych Izdebek w mundurze i w pełnym uzbrojeniu. Jeszcze w 1939 przedostał się przez Węgry, Jugosławię i Włochy do Francji. W szeregach francuskiej 11 Dywizji Piechoty walczył w 1940 we Francji. Za udział w kampanii francuskiej został odznaczony przez gen. Władysława Sikorskiego orderem Virtuti Militari i awansowany do stopnia porucznika. Następnie trafił do Anglii, gdzie przeszedł szkolenie dla cichociemnych. W składzie 10 ekipy został przerzucony w nocy z 1 na 2 września 1942 do okupowanej Polski. W dniu 18 stycznia 1943 brał udział w brawurowej akcji uwolnienia grupy dywersyjnej Wachlarza z więzienia w Pińsku.

Gen. Władysław Sikorski w ośrodku szkoleniowym cichociemnych w Audley End dekoruje ppor. Michała Fijałkę Orderem Virtuti Militari. W pierwszym szeregu stoją od lewej po cywilnemu: ppor. Jan Woźniak, por. Bolesław Kontrym, por. Tadeusz Gaworski, por. Hieronim Łagoda, za nim ppor. Władysław Kochański, por. Leonard Zub-Zdanowicz, por. Stanisław Winter (28 sierpnia 1942).

Od lata 1943 już pod pseudonimem „Sokół” walczył w obronie polskiej ludności Wołynia przed UPA. 10 listopada 1943 został ranny i był leczony konspiracyjnie w Kowlu. Od lutego 1944 był dowódcą I batalionu 27 Wołyńskiej Dywizji AK, z którą przeszedł jej cały szlak bojowy. Po wojnie okresowo więziony na Zamku w Lublinie.

Po wyjściu na wolność pracował na różnych stanowiskach w szkolnictwie rolniczym, kończąc jednocześnie inżynierskie studia rolnicze i pedagogiczne na UMCS w Lublinie.

16 lutego 1956 roku zwerbowany do współpracy z Komitetem do spraw Bezpieczeństwa Publicznego jako tajny informator o pseudonimie „Osiecki”. 14 grudnia 1965 Służba Bezpieczeństwa podjęła decyzję o zaprzestaniu z nim formalnej współpracy, choć w dokumentacji zachowały się dane o utrzymywaniu kontaktów z SB także w późniejszych latach.

Zmarł podczas pracy nad monografią 27 Wołyńska Dywizja AK, która ukazała się pośmiertnie w 1986.

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem z dniem 20 października 1941 roku
• porucznik –
• kapitan –

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Wojenny (Francja).

Życie prywatne

Był synem Józefa, rolnika, i Marii z domu Hućko. W 1944 roku ożenił się z Antoniną Leśniewską (ur. w 1922, zm. w kwietniu 2014). Mieli czworo dzieci: Marię zamężną Rymar (ur. w 1945), Tadeusza (ur. w 1947), Danutę zamężną Bańko (ur. w 1949) i Grzegorza (ur. w 1951).

Upamiętnienie

• 23 kwietnia 1990 roku odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci w kościele św. Jadwigi Królowej w Krakowie.
• 20 września 1992 szkoła podstawowa w Kodniu nad Bugiem otrzymała imię kpt. Michała Fijałki „Sokoła” i nowy sztandar.

Zobacz też

• Wachlarz
• Polska samoobrona na Wołyniu
• Rzeź wołyńska

Bibliografia

• JózefJ. Turowski JózefJ., Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK, Warszawa: PWN, 1990, ISBN 83-01-08465-0, OCLC 834116008 .
• Krzysztof A. Tochman, "Słownik biograficzny cichociemnych", T 1-3, Zwierzyniec-Rzeszów 1994-2008 (kilka wydań),
• Krzysztof A. Tochman, "Michał Fijałka. W obronie Wołynia", Zwierzyniec-Rzeszów 2004.
• Krzysztof A. Tochman: Michał Fijałka (1915-1983), cichociemny, żołnierz AK, tajny współpracownik UB-SB o pseudonimie „Osiecki” W: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989. 2009, nr 1 /7/ Rzeszów 2009.
• Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 22–24, ​ISBN 83-909787-0-9​.
• Cichociemni z ziemi sanockiej rodem (II). „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 8 (479) 10-20 marca 1989.