Michał Fijałka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Ten artykuł dotyczy wojskowego. Zobacz też: Michał Fijałka - zawodnik MMA.
Michał Fijałka
Michał Gładysz
Michał Gawlikowski
Michał Wojdanowski
Kawa, Wieśniak, Sokół, Pompa, Osiecki
Ilustracja
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia 5 października 1915
Izdebki  Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci 20 września 1983
Lublin  Polska
Przebieg służby
Lata służby od 1939
Siły zbrojne Wojsko Polskie (II RP), Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Armia Krajowa
Jednostki 5 Pułk Strzelców Podhalańskich (II RP), 4 Warszawski Pułk Strzelców Pieszych, 1 Brygada Strzelców (PSZ), 4 Brygada Strzelców (PSZ)
Stanowiska dowódca plutonu, zastępca inspektora rejonowego AK, dowódca batalionu piechoty AK
Główne wojny i bitwy II wojna światowa,
kampania wrześniowa,
kampania francuska 1940
Późniejsza praca nauczyciel, pracownik szkół
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920-1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami Krzyż Wojenny 1939–1945 (Francja)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Michał Fijałka Michał Gładysz vel Michał Gawlikowski vel Michał Wojdanowski, ps. „Kawa”, „Wieśniak”, „Sokół”, „Pompa”, „Osiecki” (ur. 5 października 1915 roku w Izdebkach, zm. 20 września 1983 roku w Lublinie) – polski nauczyciel, żołnierz Września 1939, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, kapitan piechoty, cichociemny.

Życiorys[edytuj]

Pochodził z rodziny chłopskiej[1]. W 1935 ukończył Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii w Sanoku[2][3]. Przed wojną pracował najpierw jako robotnik w przemyśle naftowym, a potem jako instruktor rolny w Powiatowym Biurze Rolnym w Przemyślu. W kampanii wrześniowej walczył w szeregach 5 Pułku Strzelców Podhalańskich. Z wojny wrócił do rodzinnych Izdebek w mundurze i w pełnym uzbrojeniu. Jeszcze w 1939 przedostał się przez Węgry, Jugosławię i Włochy do Francji. W szeregach francuskiej 11 Dywizji Piechoty walczył w 1940 we Francji. Za udział w kampanii francuskiej został odznaczony przez gen. Władysława Sikorskiego orderem Virtuti Militari i awansowany do stopnia porucznika. Następnie trafił do Anglii, gdzie przeszedł szkolenie dla cichociemnych. W składzie 10 ekipy został przerzucony w nocy z 1 na 2 września 1942 do okupowanej Polski. W dniu 18 stycznia 1943 brał udział w brawurowej akcji uwolnienia grupy dywersyjnej Wachlarza z więzienia w Pińsku.

Gen. Władysław Sikorski w ośrodku szkoleniowym cichociemnych w Audley End dekoruje ppor. Michała Fijałkę Orderem Virtuti Militari. W pierwszym szeregu stoją od lewej po cywilnemu: ppor. Jan Woźniak, por. Bolesław Kontrym, por. Tadeusz Gaworski, por. Hieronim Łagoda, za nim ppor. Władysław Kochański, por. Leonard Zub-Zdanowicz, por. Stanisław Winter (28 sierpnia 1942).

Od lata 1943 już pod pseudonimem „Sokół” walczył w obronie polskiej ludności Wołynia przed UPA. 10 listopada 1943 został ranny i był leczony konspiracyjnie w Kowlu. Od lutego 1944 był dowódcą I batalionu 27 Wołyńskiej Dywizji AK, z którą przeszedł jej cały szlak bojowy. Po wojnie okresowo więziony na Zamku w Lublinie.

Po wyjściu na wolność pracował na różnych stanowiskach w szkolnictwie rolniczym, kończąc jednocześnie inżynierskie studia rolnicze i pedagogiczne na UMCS w Lublinie[4].

16 lutego 1956 roku zwerbowany do współpracy z Komitetem do spraw Bezpieczeństwa Publicznego jako tajny informator o pseudonimie "Osiecki". 14 grudnia 1965 Służba Bezpieczeństwa podjęła decyzję o zaprzestaniu z nim formalnej współpracy, choć w dokumentacji zachowały się dane o utrzymywaniu kontaktów z SB także w późniejszych latach[5].

Zmarł podczas pracy nad monografią 27 Wołyńska Dywizja AK[6], która ukazała się pośmiertnie w 1986.

Awanse[edytuj]

  • podporucznik – ze starszeństwem od 20 października 1941 roku
  • porucznik –
  • kapitan –

Odznaczenia[edytuj]

Życie rodzinne[edytuj]

Był synem Józefa, rolnika, i Marii z domu Hućko. W 1944 roku ożenił się z Antoniną Leśniewską (ur. w 1922, zm. w kwietniu 2014). Mieli czworo dzieci: Marię zamężną Rymar (ur. w 1945), Tadeusza (ur. w 1947), Danutę zamężną Bańko (ur. w 1949) i Grzegorza (ur. w 1951).

Upamiętnienie[edytuj]

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

  1. ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 22.
  2. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne - Państwowe Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii w Sanoku w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 577
  3. ↑ Absolwenci (pol.). 1losanok.pl. [dostęp 2012-02-08].
  4. ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 23.
  5. ↑ Krzysztof A. Tochman, Michał Fijałka (1818-1983), cichociemny, żołnierz AK, tajny współpracownik UB-SB o pseudonimie "Osiecki"; w: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, nr 1 (7)/2009
  6. ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 24.
  7. ↑ Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem VIRTUTI MILITARI (pol.). stankiewicze.com. [dostęp 2013-08-04].
  8. ↑ http://www.kuratorium.lublin.pl /wykaz szkół i placówek oświatowych województwa lubelskiego/

Bibliografia[edytuj]

  • Józef Turowski, Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK, Warszawa: PWN, 1990, ​ISBN 83-01-08465-0​,
  • Krzysztof A. Tochman, "Słownik biograficzny cichociemnych", T 1-3, Zwierzyniec-Rzeszów 1994-2008 (kilka wydań),
  • Krzysztof A. Tochman, "Michał Fijałka. W obronie Wołynia", Zwierzyniec-Rzeszów 2004.
  • Krzysztof A. Tochman: Michał Fijałka (1915-1983), cichociemny, żołnierz AK, tajny współpracownik UB-SB o pseudonimie „Osiecki” W: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989. 2009, nr 1 /7/ Rzeszów 2009.
  • Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 22–24, ​ISBN 83-909787-0-9​.
  • Cichociemni z ziemi sanockiej rodem (II). „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 8 (479) 10-20 marca 1989. Sanocka Fabryka Autobusów. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Michał_Fijałka&oldid=49959358”