Michał Fijałka
| ||
![]() | ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 5 października 1915 Izdebki Austro-Węgry | |
Data i miejsce śmierci | 20 września 1983 Lublin Polska | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | od 1939 | |
Siły zbrojne | ![]() , Polskie Siły Zbrojne, , ![]() | |
Jednostki | 5 Pułk Strzelców Podhalańskich (II RP), 4 Warszawski Pułk Strzelców Pieszych, 1 Brygada Strzelców (PSZ), 4 Brygada Strzelców (PSZ) | |
Stanowiska | dowódca plutonu, zastępca inspektora rejonowego AK, dowódca batalionu piechoty AK | |
Główne wojny i bitwy | II wojna światowa, kampania wrześniowa, kampania francuska 1940 | |
Późniejsza praca | nauczyciel, pracownik szkół | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Michał Fijałka Michał Gładysz vel Michał Gawlikowski vel Michał Wojdanowski, ps. „Kawa”, „Wieśniak”, „Sokół”, „Pompa”, „Osiecki” (ur. 5 października 1915 w Izdebkach, zm. 20 września 1983 w Lublinie) – polski nauczyciel, żołnierz Wojska Polskiego, kapitan piechoty Polskich Sił Zbrojnych, cichociemny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Michał Fijałka urodził się 5 października 1915 w Izdebkach[1]. Pochodził z rodziny chłopskiej[2]. Był wyznania greckokatolickiego[1]. 31 maja 1935 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku[1][3][4]. Przed wojną pracował najpierw jako robotnik w przemyśle naftowym, a potem jako instruktor rolny w Powiatowym Biurze Rolnym w Przemyślu.
W kampanii wrześniowej walczył w szeregach 5 pułku strzelców podhalańskich. Z wojny wrócił do rodzinnych Izdebek w mundurze i w pełnym uzbrojeniu. Jeszcze w 1939 przedostał się przez Węgry, Jugosławię i Włochy do Francji. W szeregach francuskiej 11 Dywizji Piechoty walczył w 1940 we Francji. Za udział w kampanii francuskiej został odznaczony przez gen. Władysława Sikorskiego orderem Virtuti Militari i awansowany do stopnia porucznika.
Następnie trafił do Anglii. Zgłosił się do służby w kraju, przeszedł szkolenie dla cichociemnych. W składzie ekipy XI został przerzucony w nocy z 1 na 2 września 1942 do okupowanej Polski, w operacji lotniczej „Smallpox” na placówkę odbiorczą „Rogi” w Kampinosie, w okolicach miejscowości Mariew (13 km od Ożarowa Mazowieckiego)[5].
W dniu 18 stycznia 1943 brał udział w brawurowej akcji uwolnienia grupy dywersyjnej Wachlarza z więzienia w Pińsku.

Od lata 1943 już pod pseudonimem „Sokół” walczył w obronie polskiej ludności Wołynia przed UPA. 10 listopada 1943 został ranny i był leczony konspiracyjnie w Kowlu. Od lutego 1944 był dowódcą I batalionu 27 Wołyńskiej Dywizji AK, z którą przeszedł jej cały szlak bojowy. Po wojnie okresowo więziony na Zamku w Lublinie.
Po wyjściu na wolność pracował na różnych stanowiskach w szkolnictwie rolniczym, kończąc jednocześnie inżynierskie studia rolnicze i pedagogiczne na UMCS w Lublinie[6].
16 lutego 1956 roku zwerbowany do współpracy z Komitetem do spraw Bezpieczeństwa Publicznego jako tajny informator o pseudonimie „Osiecki”. 14 grudnia 1965 Służba Bezpieczeństwa podjęła decyzję o zaprzestaniu z nim formalnej współpracy, choć w dokumentacji zachowały się dane o utrzymywaniu kontaktów z SB także w późniejszych latach[7].
Zmarł podczas pracy nad monografią 27 Wołyńska Dywizja AK[8], która ukazała się pośmiertnie w 1986.
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- podporucznik – ze starszeństwem z dniem 20 października 1941 roku
- porucznik –
- kapitan –
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[9]
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż Wojenny (Francja).
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był synem Józefa, rolnika, i Marii z domu Hućko. W 1944 roku ożenił się z Antoniną Leśniewską (ur. w 1922, zm. w kwietniu 2014). Mieli czworo dzieci: Marię zamężną Rymar (ur. w 1945), Tadeusza (ur. w 1947), Danutę zamężną Bańko (ur. w 1949) i Grzegorza (ur. w 1951).
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- 23 kwietnia 1990 roku odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci w kościele św. Jadwigi Królowej w Krakowie.
- 20 września 1992 szkoła podstawowa w Kodniu nad Bugiem otrzymała imię kpt. Michała Fijałki „Sokoła” i nowy sztandar[10].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 14, 20.
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 22.
- ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne – Państwowe Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii w Sanoku w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 577
- ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2012-02-08].
- ↑ Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. II. Rzeszów: Ostoja, 1996, s. 37. ISBN 83-902499-5-2.
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 23.
- ↑ Krzysztof A. Tochman, Michał Fijałka (1818–1983), cichociemny, żołnierz AK, tajny współpracownik UB-SB o pseudonimie „Osiecki”; w: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989, nr 1 (7)/2009
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 24.
- ↑ Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem VIRTUTI MILITARI (pol.). stankiewicze.com. [dostęp 2013-08-04].
- ↑ http://www.kuratorium.lublin.pl /wykaz szkół i placówek oświatowych województwa lubelskiego/
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Turowski , Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK, Warszawa: PWN, 1990, ISBN 83-01-08465-0, OCLC 834116008 .
- Krzysztof A. Tochman, „Słownik biograficzny cichociemnych”, T 1–3, Zwierzyniec-Rzeszów 1994–2008 (kilka wydań),
- Krzysztof A. Tochman, „Michał Fijałka. W obronie Wołynia”, Zwierzyniec-Rzeszów 2004.
- Krzysztof A. Tochman: Michał Fijałka (1915–1983), cichociemny, żołnierz AK, tajny współpracownik UB-SB o pseudonimie „Osiecki” W: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989. 2009, nr 1 /7/ Rzeszów 2009.
- Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 22–24, ISBN 83-909787-0-9.
- Cichociemni z ziemi sanockiej rodem (II). „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 8 (479) 10–20 marca 1989.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Absolwenci Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku
- Absolwenci Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Cichociemni
- Członkowie polskiej samoobrony na Wołyniu (1943–1944)
- Ludzie związani z Wołyniem
- Oficerowie Armii Krajowej
- Kapitanowie piechoty Polskich Sił Zbrojnych
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Polacy odznaczeni Krzyżem Wojennym (Francja)
- Polacy – uczestnicy kampanii francuskiej 1940
- Polskie ofiary represji stalinowskich
- Rzeź wołyńska
- Uczestnicy akcji bojowych polskiego podziemia w czasie II wojny światowej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy walk z ukraińskim podziemiem zbrojnym 1939–1947 (Armia Krajowa)
- Urodzeni w 1915
- Więźniowie polityczni w Polsce Ludowej 1944–1956
- Tajni współpracownicy Służby Bezpieczeństwa PRL
- Więźniowie zamku lubelskiego (Polska Ludowa)
- Wojskowi związani z Sanokiem
- Zmarli w 1983
- Żołnierze Wachlarza