Michał Gołębiowski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Michał Gołębiowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 stycznia 1989
Nowy Targ[1]

Język

polski

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński[2]

Dziedzina sztuki

literatura[3]

Gatunek

opowiadanie, esej[4][5]

Nagrody

Nagroda Specjalna Identitas (2022)[6]

Cytaty w Wikicytatach
Autor, Słodka ziemia, 2023 r.

Michał Antoni Gołębiowski (ur. 6 stycznia 1989 w Nowym Targu) – polski pisarz, prozaik i eseista[4][5], historyk i teoretyk literatury, tłumacz; doktor nauk humanistycznych[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jest związany z rodzinnym Podhalem[1]. Do swoich wczesnych inspiracji zalicza myśl Jeana-Paula Sartre’a oraz Blaise’a Pascala[5][7], później także Michelangelo Antonioniego i Jeana-Luca Godarda[8][9]. W 2020 roku obronił pracę doktorską na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego pisaną pod kierunkiem Wacława Józefa Waleckiego[2]. Tematem pracy był wpływ idei wczesnego chrześcijaństwa na kulturę Renesansu i Baroku[2].

Od 2022 roku redaktor pisma „Christianitas”[10], a od 2023 roku także członek zespołu „Nowych Książek”[11]. Publikuje na łamach „Więzi”, „Teologii Politycznej”, „Nowej Konfederacji”, „Pressji”, „Ruchu Literackiego”.

Jego eseistyka łączy interpretację literaturoznawczą z teologią i filozofią katolicką[12], dotykając przede wszystkim idei capax Dei w kulturze[13] oraz poznawania Boga przez kontemplację świata[12]. Dotyczy ona również problemów związanych z artystycznym i ideowym wymiarem kontrkultury lat 60. XX wieku[14] oraz tzw. „kultury wyczerpania” (np. pop artu, beat generation, postmodernizmu)[15][16].

W Polskim Radiu Lublin współtworzy audycję poświęconą literaturze antycznej i klasycznej[17].

Deklaruje się jako katolik[18][19].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

W swoich esejach wyprowadza istotę poezji lirycznej z fundamentalnego doświadczenia wyobcowania i samotności jako nieprzekazywalności głębokich pokładów „ja” oraz zdolności do kontemplowania rzeczywistości[16][20][21]. Twórczość poetycka opiera się na „myśleniu intuicyjnym” definiowanym zgodnie z metafizyką Arystotelesa i Henri Bergsona[22].

W 2022 roku otrzymał Nagrodę Specjalną Identitas za książkę Bezkres poranka[6][23][24]. Wskazano na „prowokacyjne”, choć „uzasadnione akademicko” zestawienia wspólnych kluczowych motywów poezji nowożytnej, modernistycznej, a także sztuki i muzyki rockowej związanej z ruchem hipisowskim[5][13][14][25]. Kontrkultura lat 60. XX wieku, reprezentowana przez tzw. „dzieci kwiaty”, została w książce zinterpretowana przez pryzmat długiego trwania[26], kontynuacji oraz ewolucji formuły życia proponowanej przez cyganerię artystyczną fin de siècle’u oraz zasad amerykańskiego transcendentalizmu[5][13][14][27].

Przyjęta przez autora metoda przypomina patrystyczne podejście do kultury, zwłaszcza ideę logos spermatikos („ziaren zbawienia”) oraz anima naturaliter christiana („duszy ludzkiej, będącej z natury chrześcijańską”)[28][29]. Maciej Urbanowski określił eseistykę Gołębiowskiego jako „wyrafinowaną, także stylistycznie”[3], klasyfikując ją jako kulturową propedeutykę do wiary chrześcijańskiej[30]. Zauważono w niej również „medytacyjność” stylu[31], „esse-istyczność” (od łacińskiego terminu esse oznaczającego istotę rzeczy)[32], „spokojną frazę, szerokość spojrzenia, otwartość, a nie wykluczenie”[33].

W 2022 roku współpracował przy powstawaniu Breviarium kanonu kultury[34].

Gołębiowski tłumaczy poezję angielską i amerykańską (m.in. Alfreda Tennysona, Henry’ego Wadswortha Longfellowa, Boba Dylana), teksty piosenek rockowych (m.in. Pete Townshend, Carole King, Robert Hunter)[35] i nowożytną poezję religijną (m.in. George Parsons Lathrop), a także współtworzy projekt przekładowy łacińskich hymnów brewiarzowych[36]. Od 2019 roku tworzy projekt Mnich Stepowy poświęcony wątkom teologicznym w literaturze[19][37].

Współtworzył i współredagował również tomy naukowe, m.in. „Nagość w kulturze” (Kraków 2017) oraz anglojęzyczne edycje dzieł literatury polskiej, m.in. „A Pilgrimage to Jasna Góra” (Waterloo, Ontario, Kanada 2020) Władysława St. Reymonta (wraz z Filipem Mazurczakiem jako tłumaczem)[38][39]. W 2021 roku został koordynatorem podzespołu ekspertów ds. podręczników do języka polskiego w ramach zespołu powołanego w Ministerstwie Edukacji i Nauki przez Przemysława Czarnka, w którego skład weszli Bogusław Dopart (UJ) oraz Paweł Milcarek (UKSW), postulując m.in. większy udział historii idei w nauczaniu epok literackich[40].

Książki[edytuj | edytuj kod]

Eseistyka[edytuj | edytuj kod]

Studia naukowe[edytuj | edytuj kod]

  • Małżeństwo Józefa i Maryi w literaturze i piśmiennictwie staropolskim doby potrydenckiej, Kraków 2015, ISBN 978-83-7624-168-5
  • Nagość w kulturze (red., wraz z Łukaszem Wróblewskim i Justyną Siwiec), Kraków 2017, ISBN 978-83-233-4289-2
  • Ojcowie Kościoła i dylematy religijności wczesnonowożytnej, Kraków 2021, ISBN 978-83-7624-175-3

Tłumaczenia[edytuj | edytuj kod]

  • Gerard Manley Hopkins, Raj-przystań, „Christianitas”, nr 85, RP 2021
  • Joyce Kilmer, Lampa miłości, „Christianitas”, nr 81, RP 2020
  • George Parsons Lathrop, Susza i żniwa, „Christianitas”, nr 82, RP 2020

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Gołębiowski 2022 ↓, s. 101.
  2. ↑ a b c d Aktualności – Rada Dyscypliny Literaturoznawstwo – Uniwersytet Jagielloński [online], rd-literaturoznawstwo.nauka.uj.edu.pl [dostęp 2020-10-24].
  3. ↑ a b Urbanowski 2022 ↓, s. 46.
  4. ↑ a b Urbanowski 2022 ↓, s. 46-47.
  5. ↑ a b c d e Gałkowski 2021 ↓, s. 19-20.
  6. ↑ a b Fundacja Identitas: Tomasz Grzywaczewski z Nagrodą Identitas 2022. Michał Gołębiowski i Łukasz Kozak z Nagrodami Specjalnymi Identitas. 31 sierpnia 2022. s. Fundacja Identitas. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  7. ↑ Sebastian Duda / „Więź”: Pomiędzy, odc. 5: Rozmowa z Michałem Gołębiowskim. 17 sierpnia 2022. s. Więź / Soundcloud. [dostęp 2022-08-17]. (pol.).
  8. ↑ Gołębiowski 2022 ↓, s. 100-101.
  9. ↑ Michał Gołębiowski. Chrześcijanin i Godard. „Christianitas”. 89/2022 (158-160), s. 2, zima 2022. Warszawa / Kraków / Tyniec / Dębogóra: Christianitas / Fundacja św. Benedykta. ISSN 1508-5813. 
  10. ↑ Stopka redakcyjna. „Christianitas”. 89/2022 (1), s. 2, zima 2022. Warszawa / Kraków / Tyniec / Dębogóra: Christianitas / Fundacja św. Benedykta. ISSN 1508-5813. 
  11. ↑ Zespół. „Nowe Książki”. 5/2023 (1), s. 2, maj 2023. Warszawa: Instytut Literatury. ISSN 0137-8562. 
  12. ↑ a b Słodka ziemia [online], Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów [dostęp 2023-04-30] (pol.).
  13. ↑ a b c Wiater 2021 ↓, s. 18.
  14. ↑ a b c Wołodźko 2022 ↓, s. 113.
  15. ↑ Radio Lublin: Konwersatorium – o postmodernizmie. 7 sierpinia 2022. s. Radio Lublin. [dostęp 2022-08-07]. (pol.).
  16. ↑ a b Michał Gołębiowski. Powrót do rzeczywistości i śmierć człowieka konsumpcyjnego. „Pressje”. teka 61, s. 33-37, zima 2023. Kraków: Klub Jagielloński. ISSN 1644-7050. 
  17. ↑ Radio Lublin: Konwersatorium. 7 sierpinia 2022. s. Radio Lublin. [dostęp 2022-08-07]. (pol.).
  18. ↑ Gołębiowski 2022 ↓, s. 95.
  19. ↑ a b Jan Borowski: Ochrzcić kulturę. W rozmowie z Michałem Gołębiowskim. 01 lipiec 2020. s. Miesięcznik Adeste. [dostęp 2022-07-01]. (pol.).
  20. ↑ Gołębiowski 2020 ↓, s. 27-28.
  21. ↑ Jarema Piekutowski: Uprzątnąć siebie spośród ludzi. Mądry konserwatyzm Jana Maciejewskiego. 29 lipca 2022. s. Teologia Polityczna. [dostęp 2022-07-22]. (pol.).
  22. ↑ Literatura jako kontemplowanie rzeczywistości 2023 ↓, s. 8-17.
  23. ↑ Instytut Książki: Szóstka nominowanych do Nagrody Identitas 2022. 31 sierpnia 2022. s. Instytut Książki. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  24. ↑ Polskie Radio: Znamy nominowanych do Nagrody Identitas 2022. Pojadą na Arktykę. 31 sierpnia 2022. s. Polskie Radio. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  25. ↑ Dąbrowska 2021 ↓, s. 165-168.
  26. ↑ Zalewski 2023 ↓, s. 213.
  27. ↑ Krzysztof Wołodźko / Michał Gołębiowski: Alternatywa dla zastanego porządku rzeczywistości. Michał Gołębiowski o kontrkulturze. 31 sierpnia 2022. s. Polskie Radio 24. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  28. ↑ Jastrzębski 2020 ↓, s. 13-15.
  29. ↑ Strachowski 2023 ↓, s. 58.
  30. ↑ Urbanowski 2022 ↓, s. 47.
  31. ↑ Zalewski 2023 ↓, s. 214-215.
  32. ↑ Zalewski 2023 ↓, s. 212-213.
  33. ↑ Cielecki 2023 ↓, s. 165.
  34. ↑ Milcarek 2022 ↓, s. 39.
  35. ↑ Gołębiowski 2020 ↓, s. 264-365.370.
  36. ↑ Hymny. „Christianitas”. 81/2020 (1), s. 6, lato 2020. Warszawa / Kraków / Tyniec / Dębogóra: Christianitas / Fundacja św. Benedykta. ISSN 1508-5813. 
  37. ↑ Gołębiowski 2020 ↓, s. 422.
  38. ↑ Nagość w kulturze [online], wuj.pl [dostęp 2020-10-24] (pol.).
  39. ↑ A Pilgrimage to Jasna Góra [online], aroucapress.com [dostęp 2020-10-24] (ang.).
  40. ↑ Inauguracyjne spotkanie zespołu ekspertów – przygotowanie raportu na temat funkcjonowania systemu dopuszczania podręczników do użytku szkolnego. [dostęp 2021-10-11].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Marcin Cielecki: Dziedzinec pogan. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2023.
  • Marcin Cielecki. Kartkowanie światła. „Nowy Napis”, 2021. 
  • Judyta Dąbrowska. Jim Morrison poetą religijnym? O książce Michała Gołębiowskiego „Bezkres poranka”. „Pressje”, 2021. 
  • Judyta Dąbrowska. Kultura ostatecznie powróci do Boga. „Pressje”, 2023. 
  • Juliusz Gałkowski. Człowiek pascalowski czyta wiersze. „Nowe Książki”, 2021. 
  • Michał Gołębiowski: Bezkres poranka. O teologii poetyckiej i teologiach kontrkultury. Kraków: Tyniec, 2020.
  • Michał Gołębiowski. Czuły narrator Ewangelii. „Więź”, 2022. 
  • Bartosz Jastrzębski: Przedmowa do książki „Bezkres poranka”. Kraków: Tyniec, 2020.
  • Literatura jako kontemplowanie rzeczywistości. „Christianitas”, 2023. 
  • Paweł Milcarek: Breviarium kanonu kultury. Dębogóra: ORE / Dębogóra, 2022.
  • Michał Strachowski. Album rodzinny. „Nowe Książki”, 2023. 
  • Maciej Urbanowski. Wątki religijne w najnowszej prozie polskiej. Kilka uwag. „Nowy Napis”, 2022. 
  • Elżbieta Wiater. Szukanie śladów Boga. „Nowe Książki”, 2021. 
  • Krzysztof Wołodźko. Kontrkultura i chrześcijaństwo. Opowieść nieoczywista. „Znak”, 2022. 
  • Wojciech Zalewski. Po tej i tamtej stronie chmur. „Więź”, 2023. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Michał_Gołębiowski&oldid=72277783”