Michał Kamieński (astronom)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Michał Kamieński
Ilustracja
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

24 listopada 1879
Dembrówka, gubernia mohylewska

Data śmierci

18 kwietnia 1973

profesor
Specjalność: mechanika nieba
Alma Mater

Petersburski Uniwersytet Państwowy

nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

instytut

Obserwatorium Astronomiczne

Stanowisko

profesor

Okres zatrudn.

1923–1945

Dyrektor
Okres spraw.

1923–1945

Poprzednik

Felicjan Kępiński

Następca

Jan Gadomski

Michał Kamieński (ur. 24 listopada 1879 w Dembrówce, gubernia mohylewska, zm. 18 kwietnia 1973) – polski astronom, specjalista mechaniki nieba.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego rodzicami byli Michał (właściciel ziemski) i Irena Bojakow[1]. Ukończył w 1898 gimnazjum klasyczne w Pskowie[1][2]. W latach 1898–1903 studiował na wydziale matematyczno–fizycznym Uniwersytetu w Petersburgu, gdzie uzyskał tytuł kandydata nauk[1][2][3]. Od 1903 do 1908 roku pracował w Głównym Obserwatorium Astronomicznym w Pułkowie pod Sankt Petersburgiem[1][4][5]. Początkowo zajmował się obliczeniami ruchu komety Enckego, a także badaniami astrometrycznymi. W 1907 roku podjął się samodzielnych badań komety 14P/Wolf, stając się po latach wybitnym znawcą tej właśnie komety[6]. W 1908 otrzymał stypendium Petersburskiej Akademii Nauk. W 1910 uzyskał rosyjski stopień magistra (równoważny habilitacji) astronomii i geodezji na Uniwersytecie Petersburskim[1][7].

W 1909 roku Michał Kamieński rozpoczął służbę w Rosyjskiej Marynarce Wojennej. Najpierw był kierownikiem Izby Instrumentalnej w porcie Cesarza Aleksandra III w Lipawie (1909–1913). Następnie założył i był kierownikiem (1914–1919) Obserwatorium Morskiego we Władywostoku[2][5][1][8] (sporządzał tam mapy synoptyczne dla wschodniej Syberii[6]). W roku 1919 otrzymał list od Tadeusza Banachiewicza wzywający do powrotu do Polski[8]. Aby zebrać fundusze na powrót przeniósł się do Japonii, gdzie w latach 1920–1922 służył w Cesarskiej Marynarce Wojennej w Tokio[2][5]. Opracował tam tablice astronomiczne dla wyznaczania czasu i szerokości geograficznej. W 1922 roku przyjechał do obserwatorium Uniwersytetu Jagiellońskiego, a 29 marca 1923 roku przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie został mianowany profesorem astronomii i zarazem dyrektorem Obserwatorium Astronomicznego[6][9][10]. Funkcję tę pełnił do września 1945 roku[11].

Praca naukowa Michała Kamieńskiego polegała na prowadzeniu rachunków kometarnych i wyliczaniu wpływu perturbacji planet gazowych na trajektorię komet, w tym przede wszystkim: 14P/Wolf, Halleya i Enckego. Zajmował się też wyliczaniem orbit komet wstecz przed ich odkryciem. W uznaniu jego zasług na tym polu w 1927 roku został członkiem Royal Astronomical Society w Londynie[4]. Został również korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności i członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Pod koniec lipca 1932 został wybrany członkiem zarządu Towarzystwa Polsko-Japońskiego[12].

W 1935 roku zaangażował się w organizowanie prac nowoczesnego obserwatorium astronomicznego i meteorologicznego na szczycie Pop Iwan w Czarnohorze (obecnie Ukraina)[6]. Okres II wojny światowej spędził, kontynuując pracę w warszawskim obserwatorium astronomicznym, które działało (tak samo jak obserwatoria w Krakowie i Lwowie), pomimo że Uniwersytet Warszawski został zamknięty przez władze okupacyjne. Był świadkiem spalenia przez Niemców budynku obserwatorium warszawskiego. Po wznowieniu działalności przez obserwatorium został przeniesiony na emeryturę pod zarzutem działania w aparacie okupacyjnym, jednak nie ma dowodów na to, by udowodniono mu działalność antypolską[13]. Po wojnie do 1963 roku przebywał w Krakowie, a po powrocie do Warszawy przez 10 lat prowadził z uczniami rachunki kometarne[potrzebny przypis]. W 1971 roku Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii (którego przynajmniej od stycznia 1923 roku był członkiem, a przez 14 lat prezesem) przyznało mu Złotą Odznakę Towarzystwa[6].

W ostatnich dekadach życia zajmował się również pseudonauką; w 1956 roku ukazał się jego artykuł dowodzący, że Atlantyda uległa zagładzie w 9541 r. p.n.e. za sprawą uderzenia w Ziemię odłamka komety Halleya[2].

Zmarł 18 kwietnia 1973 roku po upadku na ulicy. Pochowany został w Brwinowie obok żony Marii Kamieńskiej (zmarłej w czasie powstania warszawskiego)[13].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f Kamieński Michał, [w:] Giganci Nauki [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-12-04].
  2. a b c d e Andrzej Kajetan Wróblewski, Wszystko przez tę kometę, „Wiedza i Życie”, 8, 2021, POLITYKA Sp. z o.o. SKA, s. 71, ISSN 0137-8929.
  3. J.M. Witkowski, M. Kamienski, 1897 November 24 – 1973 April 18., „Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society”, 15, 1 marca 1974, s. 48, ISSN 0035-8738 [dostęp 2023-12-04].
  4. a b Stanisław Brzostkiewicz, Komety – ciała tajemnicze, Warszawa: Instytut Wydawniczy "Nasza Księgarnia", 1985, s. 43-44, ISBN 83-10-08532-X.
  5. a b c Michał Kamieński, Zarys dziejów Obserwatorium Warszawskiego 1815–1945, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej Seria C”, zeszyt 2, 1959, s. 69–116.
  6. a b c d e Ludwik Zajdler, Prof. Dr Michał Kamieński 1879-1973, „Urania”, czerwiec 1973, s. 162-166.
  7. Konrad Rudnicki, Sześćdziesiąt lat pracy naukowej prof. Michała Kamieńskiego, „Postępy Astronomii”, XII (4), 1964, s. 271–272 [dostęp 2023-12-13].
  8. a b Przemówienie Prof. dr J. Witkowskiego, „Urania” (9), 1964, s. 246–250.
  9. Krzysztof Ziołkowski, Zdziwienia: wszechświat ludzi o długich oczach, Kraków: Wydawnictwo WAM, 2006, s. 62–64, ISBN 83-7318-694-8, OCLC 749980045.
  10. Michał Kamieński, Stulecie Obserwatorjum Warszawskiego (1825–1925), „ Urania”, 4 (4), 1925, s. 69–78 [dostęp 2023-02-19].
  11. Jan Gadomski, Odbudowa obserwatorium stołecznego, „Urania” (1–3), 2948, s. 5–9 [dostęp 2023-06-25].
  12. Z Towarzystwa Polsko-Japońskiego, „Kurier Warszawski”, Nr 210, 31 lipca 1932, s. 8.
  13. a b Krzysztof Ziołkowski, Michał Kamieński (1879-1973), „Urania – Postępy Astronomii”, LXXVIII (6), listopad 2007, s. 268-271, ISSN 0032-5414, ISSN 0042-0794.