Michał Karol Załuski

Michał Karol Załuski
	Michael Graf Zaluski
	; Załuski Hrabia
Rodzina	Załuscy herbu Junosza
Data i miejsce urodzenia	24 lutego 1827 ; Wilno
Data i miejsce śmierci	16 kwietnia 1893 ; Iwonicz
Ojciec	Karol Załuski
Matka	Amelia Załuska
Żona	Helena Maria Brzostowska
Dzieci	Józef Karol Załuski, Emma Maria Załuska

Michał Karol Załuski^[1] z Iwonicza herbu Junosza (ur. 24 lutego 1827 w Wilnie, zm. 16 kwietnia 1893 w Iwoniczu) – hrabia^[2], zarządca uzdrowiska Iwonicz-Zdrój oraz przyległych dóbr, szambelan (podkomorzy) austriacki, major dragonów, działacz społeczny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie marszałka szlachty powiatu upickiego, jednego z przywódców powstania listopadowego na Litwie, założyciela uzdrowiska Iwonicz-Zdrój – Karola Załuskiego (1794-1845) i matki Amelii Zaluskiej z książąt Ogińskich (1805-1858).

Miał czterech braci i cztery siostry, m.in. byli to; Maria Eugenia Zofia Załuska (1829-1910), Emma Honorata Ida Załuska ż. Ostaszewskiego (1831-1912), Karol Bernard Załuski (1834-1919), Ireneusz (1835-1868), Stanisław Maria Józef (1838-1904), Iwon Załuski (1840-1881), Ida Rozalia Aniela Załuska (1841-1916), Franciszka Joanna Amelia Załuska (1843-1924).

Był oficerem Armii Cesarstwa Austriackiego, w stopniu rotmistrza 1 klasy jazdy i do około 1859 służył w 6 pułku dragonów^[3]. Około 1860 tytuł majora ad honores^[4]^[5].

Po śmierci rodziców Michał w 1860 przejął w posiadanie dwór i majątek w Iwoniczu. Pod jego kierownictwem nastąpił dalszy rozwój zakładu uzdrowiskowego. Dużo wagi przywiązywał do reklamy i do systematycznego przeprowadzania badania wód mineralnych, które sprzedawano butelkowane w kraju i za granicą. Dodatkowo w 1867 r. wybudowano za jego staraniem i uruchomiono warzelnię soli jodobromowej. Zabiegał o budowę nowych linii kolejowych i stacji kolejowej, która powstała w odległości 12 km od uzdrowiska zbliżając Iwonicz do szerokiego świata. Za jego życia w 1876 roku funkcjonowało w Zdroju 19 willi (600 pokoi), osobne wille posiadali spokrewnieni z Załuskimi Ostaszewscy i Gołaszewscy.

Żoną Michała 9 maja 1860 w Kobylepolu została Helena Maria Brzostowska (1832-1892), właścicielka; Czarnożył, Raczyn i Bolkowa, która również wpływała swoimi pomysłami na rozwój posiadłości^[6]. Ich dziećmi byli: Emma Maria Helena hr. Załuska (1863-1944), Józef Karol Adam Załuski (1867-1930), którego żoną została Izabella hr. Tyszkiewicz-Łohojska h. Leliwa (1872-1946).

Michał Karol Załuski był kawalerem Orderu Maltańskiego (św. Jana z Jerozolimy). Zmarł 16 kwietnia 1893 w Iwoniczu i został pochowany w grobowcu rodzinnym na starym cmentarzu w tej miejscowości^[7].

Był jednym z założycieli i członkiem Sodalicji Mariańskiej w Starej Wsi w 1892; po latach jego nazwisko zostało wymienione w grupie zasłużonych członków SM na tablicy ich upamiętniającej w tamtejszej bazylice Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ W ewidencji wojskowych armii austriackiej był określany w języku niemieckim jako „Michael Graf Zaluski”.
↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 1014.
↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1859, s. 263.
↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1860, s. 896.
↑ Zmarli. „Kurjer Lwowski”. Nr 109, s. 4, 20 kwietnia 1893.
↑ Kronika. Zmarli. „Gazeta Lwowska”. 26, s. 4, 4 lutego 1892.
↑ Groby osób znaczących dla Polski i dla Ziemi Iwonickiej spoczywający na starym cmentarzu w Iwoniczu. ocaliwonicz.pl. [dostęp 2017-08-01].
↑ Kazimierz Piliński: R. 1892–1917. Dwudziestopięciolecie działalności Sodalicyi Maryańskiej panów Ziemi Sanockiej. Miejsce Piastowe: Sodalicja Mariańska, 1917, s. 6, 14.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

"Wspomnienia o rodzinie Załuskich w XIX stuleciu", Kraków 1907
Boniecki, „Herbarz polski” - 2.503.108
Baza Jerzego ks. Czartoryskiego - cz.I004138
Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.2804,- lu.46844, lu.8025
Polski Słownik Biograficzny t. 23 str. 630: psb.20511.6, sw.3199
Jerzy Sewer Dunin Borkowski: Rocznik Szlachty Polskiej. T. 2. Lwów: Nakładem księgarni K. Łukaszewicza, 1883, s. 357.
A.Kwilecki, "Załuscy w Iwoniczu", 1993, str 88-160

[1] W ewidencji wojskowych armii austriackiej był określany w języku niemieckim jako „Michael Graf Zaluski”.

[ab-2] Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 1014.

[3] Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1859, s. 263.

[4] Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1860, s. 896.

[5] Zmarli. „Kurjer Lwowski”. Nr 109, s. 4, 20 kwietnia 1893.

[6] Kronika. Zmarli. „Gazeta Lwowska”. 26, s. 4, 4 lutego 1892.

[7] Groby osób znaczących dla Polski i dla Ziemi Iwonickiej spoczywający na starym cmentarzu w Iwoniczu. ocaliwonicz.pl. [dostęp 2017-08-01].

[8] Kazimierz Piliński: R. 1892–1917. Dwudziestopięciolecie działalności Sodalicyi Maryańskiej panów Ziemi Sanockiej. Miejsce Piastowe: Sodalicja Mariańska, 1917, s. 6, 14.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]