Michał Sokolnicki (dyplomata)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy dyplomaty. Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku.
Michał Hubert Sokolnicki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia 6 lutego 1880
Kaszewy Kościelne, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci 17 stycznia 1967
Ankara, Turcja
Poseł RP w Finlandii
Okres od 6 lutego 1920
do 1 października 1922
Poprzednik Mikołaj Himmelstjerna (Chargé d’affaires)
Następca Tytus Filipowicz (poseł)
Poseł RP w Estonii
Okres od 2 grudnia 1921
do 1 października 1922
Poprzednik Leon Wasilewski
Następca Wacław Tadeusz Dobrzyński
Poseł RP w Danii
Okres od 1 sierpnia 1931
do 31 maja 1936
Poprzednik Zygmunt Michałowski
Następca Jan Starzewski
Ambasador RP w Turcji
Okres od 1 czerwca 1936
do 1 września 1945
Poprzednik Jerzy Potocki
Następca Romuald Buczyński (chargé d’affaires), reprezentujący Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Wielki Orderu Świętego Sawy
Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Sokoła (Islandia) Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii
Multimedia w Wikimedia Commons
Michał Sokolnicki jako sekretarz NKN
Od lewej: Julian Stachiewicz, Tadeusz Kasprzycki, Józef Piłsudski, Michał Sokolnicki (stoi), Walery Sławek, Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Warszawa, grudzień 1916.

Michał Hubert Sokolnicki (ur. 6 lutego 1880 w Kaszewach Kościelnych, zm. 17 stycznia 1967 w Ankarze) – polski polityk i dyplomata oraz historyk, doktor filozofii.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze nauki pobierał od prywatnego guwernanta[1]. W 1890 wstąpił do szkoły realnej w Łodzi[2]. W 1894 przeniósł się do prywatnej szkoły w Warszawie[3]. Następnie w 1898 podjął studia w Paryżu, w Szkole Nauk Politycznych[4]. Przebywał przez pewien czas w Rapperswilu, w tamtejszym Muzeum Polskim zbierając materiały do swojej pracy dyplomowej[5]. W 1901 ukończył studia w Szkole Nauk Politycznych, przedstawiając pracę O historii politycznej narodu polskiego 1831–1847 [6]. Podczas studiów w Paryżu związał się z ruchem socjalistycznym, a od 1901 jego polityczne losy wiążą się z osobą Józefa Piłsudskiego. Po powrocie z Francji na krótki okres znalazł się we Lwowie, gdzie uczęszczał m.in. na wykłady Szymona Askenazego[7]. Następnie podjął studia w Berlinie. W tym okresie podjął intensywną działalność pisarską, jako korespondent publikując m.in. w „Kuryerze Warszawskim”, „Przedświcie”, „Prawdzie” i „Ogniwie”[8]. Wiosną 1904 ze względów zdrowotnych przeniósł się z Berlina do Zurychu, gdzie kontynuował studia[9]. Członek PPS, od 1903 bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego.

W maju 1905, po krótkim pobycie w Zakopanem, przeniósł się do Heidelbergu, gdzie kontynuował kształcenie[10]. W latach 1906-1907 wykładowca historii powszechnej na Wydziale Humanistycznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie[11]. W 1907 r. na uniwersytecie w Bernie ostatecznie uzyskał stopień naukowy doktora filozofii[12]. Zarówno podczas studiów, jak i po ich zakończeniu, pracował nad biografią swojego stryjecznego pradziada[13] oraz imiennika, generała Michała Sokolnickiego. W 1909 r. był jednym z współzałożycieli Towarzystwa Pisarzy Polskich w Zakopanem[14]. W 1911 należał do grona publicznych krytyków zarządzania Muzeum Polskim w Rapperswilu. Podnosił m.in. konieczność gruntownej reformy Muzeum, co doprowadziło do trwającego kilka lat, wielowątkowego konfliktu pomiędzy Sokolnickim a władzami ośrodka[15]. Z czasem coraz więcej czasu Sokolnicki poświęcał działalności politycznej u boku Piłsudskiego, zdobywając jeszcze przed wybuchem wojny status jednego z jego najbliższych współpracowników[16].

W 1913 dołączył w szeregi krakowskiego „Strzelca”. W maju 1913 ukończył kurs podchorążych jako sierżant[17]. Nie zarzucił całkowicie zajęcia historycznego, publikując m.in. w grudniu 1913 biografię powstańca Jana Zygmunta Skrzyneckiego[18]. Był jednym z działaczy efemerycznego Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Turcji[19]. W styczniu 1914 dołączył do Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych[20]. Tuż przed wybuchem wojny zaangażował się w wydawanie oficjalnego strzeleckiego organu prasowego „Strzelec”, który z uwagi na rozpoczęcie I wojny światowej zdążył ukazać się tylko jeden raz[21].

W czasie I wojny światowej był m.in. komisarzem cywilnym Legionów w Kielcach. Był Komisarzem Głównym Polskiej Organizacji Narodowej w 1914 roku[22]. Był członkiem, a następnie sekretarzem generalnym Naczelnego Komitetu Narodowego, prywatnym sekretarzem Józefa Piłsudskiego, członkiem Konwentu Organizacji A. Członek Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie (II – V 1917)[23]

W 1919 był członkiem delegacji polskiej na Konferencję Pokojową w Paryżu (sekretarz części delegacji wytypowanej przez Naczelnika Państwa na konferencję). Następnie od sierpnia 1919 pełnił służbę dyplomatyczną w Londynie jako pierwszy radca poselstwa polskiego. Od 1 lutego 1920 poseł RP w Helsinkach, od 2 grudnia 1921 akredytowany również w Estonii (gdzie placówką faktycznie kierował Władysław Neuman jako chargé d’affaires). Misję pełnił do 1 października 1922. Po powrocie do centrali MSZ naczelnik Wydziału Historyczno-Archiwalnego. 1 września 1923 odszedł ze służby w ramach czystki personalnej prowadzonej przez ministra Mariana Seydę. Po przewrocie majowym przywrócony do służby w 1927, pracował w Departamencie Polityczno-Ekonomicznym MSZ. W latach 1923–1931 wykładowca Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie.

1 sierpnia 1931 mianowany na posła RP w Danii (1931–1936). Ukończył w tym czasie prace nad swoją książką Czternaście lat[24]. Do jednych z jego zadań w Danii należało przekonanie rządu w Kopenhadze do oddania głosu na Polskę w wyborach do Rady Ligi Narodów w 1932. Wysiłki Sokolnickiego najprawdopodobniej nie przyniosły skutku i Dania wstrzymała się od głosowania za Polską, która mimo to została wówczas wybrana do Rady 48 głosami z 52[25].

W roku 1936 mianowany ambasadorem Rzeczypospolitej w Turcji. W latach 1937–1939 łagodził tureckie próby nacjonalizacji Adampolu, polskiej osady w Turcji[26]. W roku 1939 August Zaleski, minister spraw zagranicznych w rządzie RP na uchodźstwie (gabinet Władysława Sikorskiego), usiłował zwolnić go ze stanowiska. Jednak dzięki zdecydowanie przychylnej dla Sokolnickiego postawie rządu tureckiego i osobistemu poparciu Şükrü Saracoğlu, ministra spraw zagranicznych Turcji, odwołanie zostało cofnięte.

Po wycofaniu uznania dyplomatycznego Turcji dla rządu RP na uchodźstwie opuścił placówkę 1 września 1945, jego następca wyznaczony przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej uzyskał agrément jako chargé d' affaires w styczniu 1946. Po 1945 Sokolnicki pozostał w Turcji. Jego aktywność skupiła się na działalności naukowej i dydaktycznej: był wykładowcą Wydziału Językoznawstwa, Historii i Geografii Uniwersytetu w Ankarze. Pozostał jednak nader cenionym autorytetem, zarówno w kręgach emigracji polskiej, jak i w kręgach polityków tureckich i korpusu dyplomatycznego. Pozostawił obszerne wspomnienia z lat służby dyplomatycznej w Turcji 1939–1945 (Dziennik ankarski). Autor wielu prac historycznych. Zmarł w Ankarze i tam jest pochowany.

Członek Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie (od 1961)[27].

Młodszy brat Gabriela Sokolnickiego, profesora Politechniki Lwowskiej. Jego żoną była w latach 1903-1915 Eugenia Sokolnicka z d. Kutner (1876-1934) - polska psychoanalityk, uczennica Zygmunta Freuda. Małżeństwo było bezdzietne.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Prace[edytuj | edytuj kod]

  • Wojna roku 1809, Kraków 1910
  • Generał Michał Sokolnicki 1760–1815, Kraków – Warszawa 1912 ; Wyd. Anczyc;
  • Wojna polsko-rosyjska w r. 1831, Poznań 1919;
  • Polska w pamiętnikach wielkiej wojny 1914–1918, Warszawa 1925 ;
  • Czternaście lat, Warszawa 1936 ;
  • Rok czternasty, Londyn 1961 ; Wyd. Gryf Publications
  • Dziennik ankarski 1939–1943, Londyn 1965; Wyd. Gryf Publications
  • Dziennik ankarski 1943–1946. Z przedmową E. Raczyńskiego., London 1974. Wyd.Veritas Found. Publ. Centre

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 35.
  2. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 39.
  3. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 41.
  4. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 51.
  5. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 71-73.
  6. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 74.
  7. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 78.
  8. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 94.
  9. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 95.
  10. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 117.
  11. ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s.130, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
  12. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 158.
  13. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 163.
  14. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 165.
  15. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 178–194.
  16. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 216–217.
  17. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 223.
  18. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 238.
  19. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 241.
  20. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 247.
  21. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 271–272.
  22. ↑ Jerzy Pająk, Z dziejów Polskiej Organizacji Narodowej (wrzesień-grudzień 1914), w: Kieleckie Studia Historyczne, t. 14, 1996, s. 106.
  23. ↑ Jerzy Z. Pająk, O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915–1917), Kielce 2003, s. 246
  24. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 466.
  25. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 472.
  26. ↑ Kloc 2018 ↓, s. 491-494.
  27. ↑ Wybór członków Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie s. 59. docplayer.pl. [dostęp 2019-04-08].
  28. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
  29. ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 681-682.
  30. ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 19, s. 263, 1932. 
  31. ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 26, 1935. 
  32. ↑ Fálkaorðuhafar (1934) (isl.). forseti.is. [dostęp 2016-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)].
  33. ↑ Zezwolenie na przyjęcie odznaczeń zagranicznych. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 300, 1936. 

Bibliografia, literatura, linki[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Michał_Sokolnicki_(dyplomata)&oldid=64672231”