Mieczysław Szpakiewicz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mieczysław Szpakiewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1890
Sandomierz

Data i miejsce śmierci

26 czerwca 1945
Toruń

Miejsce spoczynku

Cmentarz przy ul. Józefa Wybickiego w Toruniu

Zawód, zajęcie

aktor teatralny

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Kazański

Stanowisko

dyrektor teatrów

Małżeństwo

Michalina

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Wawrzyn Akademicki
Multimedia w Wikimedia Commons

Mieczysław Szpakiewicz (ur. 1 stycznia 1890 w Sandomierzu, zm. 26 czerwca 1945 w Toruniu) – polski aktor, dyrektor, wykładowca, organizator i działacz teatralny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Wacława i Marii z domu Jaroszyńskiej. W rodzinnym Sandomierzu ukończył gimnazjum. Absolwent Wydziału Farmacji na Uniwersytecie Kazańskim. Pobierał nauki w szkole dramatycznej, a jego debiut aktorski miał miejsce 29 stycznia 1913 w Teatrze Polskim w Warszawie (rola Niewolnika Mammei w sztuce Irydion)[1]. Następnie grał w Płocku[2]. Od 1914 do 1916 był aktorem Teatru Polskiego w Kijowie[1]. Potem grał w Studium Teatralnym Stanisławy Wysockiej w Kijowie oraz w zespole Teatru Reduta[2]. Od 15 sierpnia 1915 jego żoną była Michaliną Tenderenda (pseudonim Jasińska), także aktorka[3].

W kwietniu 1918 współorganizował z Marianem Brokowskim-Brykiem polski teatr objazdowy, który objeżdżał miasta ukraińskie[2]. Po powrocie do Warszawy w latach 1919–1921 brał w Teatrze Rozmaitości oraz w Teatrze Reduta. Współtworzył Związek Artystów Scen Polskich i został członkiem jego zarządu głównego w latach 1919–1920[1]. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej z 1920 roku, w której został ranny. Wykładał na kursach instruktorskich Związku Teatrów Ludowych, w szkole dramatycznej Stanisławy Wysockiej[potrzebny przypis]. W 1921 został mianowany dyrektorem Teatru Narodowego w Toruniu i był nim do sierpnia 1924[1]. Od połowy 1924 do 1926 roku był zatrudniony w Teatrze Polskim w Poznaniu, od 1926 do 1928 w Teatrze Miejskim w Łodzi. Jesienią 1927 roku wraz z A. i J. Górskimi współorganizował zespół teatralny Placówka Żywego Słowa, który występował w polskich miastach z repertuarem poezji polskiej, po czym wynajmując na Powiślu w Warszawie pomieszczenie późniejszego Ateneum. Wskutek przyczyn finansowych latem 1929 roku zespół uległ likwidacji, a M. Szpakiewicz został dyrektorem Teatru Polskiego w Katowicach, po czym w latach 1931–1938 roku pełnił funkcję dyrektora Teatru Miejskiego w Wilnie. W latach 1938–1939 był dyrektorem Teatru Miejskiego we Lwowie[4]. Publikował w dziedzinie teatralnej, miał odczyty. Dokonał przekładu dwóch książek Siergieja Wołkońskiego (Człowiek wyrazisty w 1920 i Słowo wyraziste w 1925 roku)[2].

Po wybuchu II wojny światowej powrócił do Wilna i tam stworzył Teatr Mały[potrzebny przypis]. Był aresztowany przez gestapo. Po ataku Niemiec na ZSRR[potrzebny przypis] Przez pewien czas pracował w wyuczonym zawodzie aptekarza[2]. Po drugim zatrzymaniu przez Niemców w połowie 1943 roku był przetrzymywany jako zakładnik, po czym skierowany do obozu ciężkich robót pod Kownem[potrzebny przypis]. W ramach tajnego nauczania wykładał w konspiracyjnej szkole dramatycznej[1]. Po nadejściu frontu wschodniego i wkroczeniu Armii Czerwonej do Wilna, był organizatorem reaktywacji tamtejszego polskiego teatru[potrzebny przypis]. Od marca 1944 do kwietnia 1945 roku piastował funkcję kierownika artystycznego i reżysera Polskiego Teatru Dramatycznego w Wilnie[3] i organizował w tym mieście Studio Dramatyczne[2]. Na początku maja 1945 roku wrócił do Torunia[3]. Tam wraz z żoną zamieszkał przy ulicy Adama Mickiewicza 28 i zmarł 26 czerwca 1945 roku[potrzebny przypis]. Został pochowany na Cmentarzu przy ul. Józefa Wybickiego w Toruniu[3].

Stanisław Ignacy Witkiewicz zadedykował Mieczysławowi Szpakiewiczowi dramat pt. Matka z 1924 roku[potrzebny przypis].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Bełkot 1998 ↓, s. 232.
  2. ↑ a b c d e f Absolwenci (S). lo1.sandomierz.pl. [dostęp 2023-09-28].
  3. ↑ a b c d Bełkot 1998 ↓, s. 234.
  4. ↑ Bełkot 1998 ↓, s. 233.
  5. ↑ Dekoracja odznaczonych w lwowskim Pałacu Wojewódzkim. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 100 z 5 maja 1939. 
  6. ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu sztuki scenicznej”.
  7. ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za zasługi dla polskiej sceny”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jan Bełkot: Szpakiewicz Mieczysław. W: Toruński Słownik Biograficzny. Krzysztof Mikulski (red.). T. 1. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 1998.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mieczysław_Szpakiewicz&oldid=71779008”