Miejsce Pamięci Berlin-Hohenschönhausen
 Miejsce Pamięci Berlin-Hohenschönhausen | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Genslerstraße 66 |
| Data założenia |
1994[1] |
Położenie na mapie Berlina  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
 52°32′30,52″N 13°30′05,22″E/52,541810 13,501450
| |
| Strona internetowa | |
![Miejsce Pamięci Berlin-Hohenschönhausen[1]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Legenda_muzeum.svg/12px-Legenda_muzeum.svg.png){kind=small}
Miejsce Pamięci Berlin-Hohenschönhausen (niem. Gedenkstätte Berlin-Hohenschönhausen) jest muzeum otwartym w 1994 w budynku byłego centralnego więzienia śledczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego (Ministerium für Staatssicherheit – MfS)[1]. Znajduje się przy Genslerstraße 66 w Alt-Hohenschönhausen, od 2001 wchodzącej w skład dzielnicy Berlin-Lichtenberg.
W czasie II wojny światowej na tym terenie znajdował się obóz dla jeńców wojennych. W okresie lat 1945–1946, mieścił się sowiecki obóz dla internowanych pod nazwą „Obóz Specjalny Nr 3" (Speziallager Nr. 3), a następnie po kilku latach – centralne radzieckie więzienie śledcze w Niemczech. Po powstaniu NRD (w latach 1951–1990) Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego wykorzystywało obiekt jako centralny areszt śledczy. Główny budynek zbudowano w latach 1960–1961.
Elementem ekspozycji jest wagon więźniarka, nazywana „Grotewohl-Express”.
Centralne więzienie śledcze Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego[edytuj | edytuj kod]
Areszt Śledczy (Untersuchungshaftanstalt) w Berlinie-Hohenschönhausen było jednym z 17 tego rodzaju miejsc odosobnienia w NRD. Na zamkniętym terenie na którym się znajdowało, mieściło się też cały szereg komórek organizacyjnych resortu, łącznie ok. 4100 funkcjonariuszy:
- Pion Techniki Operacyjnej (Operativ-Technischer Sektor – OTS), 1.131 funkcj., szef gen.-por. Günter Schmidt,
- Główny Wydział Dochodzeniowo-Śledczy (HA IX Hauptabteilung, Ermittlungsabteilung) wraz z archiwum przestępców wojennych, 484 funkcj., szef gen.-mjr. dr Rolf Fister,
- Wydział Więziennictwa (XIV Abteilung, Haftabteilung), 255 funkcj., szef płk dr Siegfried Rataizick,
- Areszt Śledczy (Untersuchungshaftanstalt – UHA I) Hohenschönhausen, kpt. Peter Parke,
- Wydział Uzbrojenia i Służby Chemicznej (Abteilung Bewaffnung/Chemischer Dienst – BCD), 176 funkcj., szef płk Erich Schwager,
- XXII Główny Wydział (Hauptabteilung XXII) – lewicowo-ekstremistyczne organizacje terrorystyczne, walka z terroryzmem, 878 funkcj., szef płk dr Franz Horst
- XVII Grupa Robocza (Arbeitsgruppe XVII), 308 funkcj., szef płk Horst Janssen,
- część Zarządu Służby Administracyjnej (Verwaltung Rückwärtige Dienst – VRD),
- sklep dla funkcjonariuszy
- wydział wywiadu elektronicznego Głównego Zarządu Wywiadowczego (Hauptverwaltung Aufklärung – HVA),
- Szpital Więzienny (Haftkrankenhaus) Centralnej Służby Medycznej (Zentraler Medizinischer Dienst – ZMD), 28 funkcj., szef ppłk dr Herbert Vogel.
Około 4 km na południe od muzeum znajduje się główny kompleks Stasi w Berlinie (około 8000 funkcjonariuszy), mieszczący siedzibę b. Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, znane obecnie jako Muzeum Stasi.
Znani więźniowie[edytuj | edytuj kod]
- Georg Dertinger – pierwszy minister spraw zagranicznych NRD (CDU), więziony 1953-1954
- Max Fechner – minister sprawiedliwości NRD, więziony 1953-1955
- Karl Hamann – współprzewodniczący Liberalno-Demokratycznej Partii Niemiec, poseł Izby Ludowej, minister handlu i aprowizacji NRD, więziony 1952-1954
- Paul Merker – członek Biura Politycznego, sekretarz KC SED, więziony 1952-1953
- Kurt Wünsche – minister sprawiedliwości NRD, więziony 1953
- Rudolf Bahro – dysydent, więziony 1977-1979
- Jürgen Fuchs – pisarz, więziony 1976-1977
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Roland Wiedmann: Die Organisationsstruktur des Ministeriums für Staatssicherheit 1989, 393 s.
- Politische Verfolgung in der DDR. Die zentrale Untersuchungshaftanstalt Berlin-Hohenschönhausen – das Gefängnis der Staatssicherheit. Material für den Unterricht. stiftung-hsh.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-14)]., Gedenkstätte Berlin-Hohenschönhausen, Berliner Landesinstitut für Schule und Medien (LISUM), Berlin 2003, 134 s.