Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie
Ilustracja
Bombardier NGT8 na pętli w Mistrzejowicach
Państwo

 Polska

Siedziba

Kraków

Adres

ul. św. Wawrzyńca 13
31-060 Kraków

Data założenia

1997 (przekształcenie ze spółki z o.o. założonej w 1990, najwcześniejsza data związana z historią przedsiębiorstwa: 1867 – najstarsza zachowana koncesja na omnibusy konne w Krakowie)

Forma prawna

spółka akcyjna

Prezes

dr Rafał Świerczyński[1]

Przewodniczący rady nadzorczej

prof. dr hab. inż. Wiesław Starowicz[1]

Udziałowcy

Krakowski Holding Komunalny S.A.[2][3]

Nr KRS

0000025692

Zatrudnienie

2193 (2015 rok)[4]

Dane finansowe
Kapitał zakładowy

84 280 400,00 zł[5]

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Spółka Akcyjna w Krakowie (MPK S.A.) – jedna ze spółek powstałych w 1997 roku z przekształcenia MPK Sp. z o.o.[3] Zajmuje się realizacją transportu zbiorowego[2] na terenie gminy Kraków – na podstawie umowy z Zarządem Infrastruktury Komunalnej i Transportu – oraz poza jej granicami. W 2012 roku otrzymała srebrny listek CSR. Spółka otrzymała 16 razy tytuł i certyfikat „Przedsiębiorstwa Fair Play”[6].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie zostało spółką akcyjną w styczniu 1997 roku[3] i jest spółką zależną Krakowskiego Holdingu Komunalnego SA. Pierwotnie przedsiębiorstwo było spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, powstałą w 1990 roku z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie[7]. Nowa spółka zajęła się organizacją transportu zbiorowego na terenie Krakowa oraz sąsiednich gmin. Od 1 sierpnia 2006 roku komunikacja miejska w Krakowie funkcjonuje na zupełnie innych zasadach, w których rozdzielona jest rola organizatora od przewoźników, a MPK SA w Krakowie stało się przewoźnikiem, przekazując kompetencje organizacyjne do nowo utworzonego Zarządu Dróg i Transportu, zastąpionego później przez Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu[8], który 1 listopada 2018 został zastąpiony przez Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie[9].

Zakres działalności[edytuj | edytuj kod]

Dowód sprzedaży biletu okresowego MPK w Krakowie

Do 31 lipca 2006 roku[edytuj | edytuj kod]

Do 31 lipca 2006 roku MPK SA było zarówno organizatorem transportu zbiorowego w mieście, jak i przewoźnikiem. Do kompetencji spółki należało:

  1. ustalanie liczby i przebiegu linii autobusowych oraz tramwajowych,
  2. dobór częstotliwości kursowania na poszczególnych liniach,
  3. układanie rozkładów jazdy,
  4. lokalizacja przystanków,
  5. przydział taboru do linii,
  6. wykonywanie przewozów na liniach autobusowych i tramwajowych,
  7. dystrybucja i kontrola biletów,
  8. zarządzanie miejską infrastrukturą transportu publicznego.

Dochody spółki stanowiła sprzedaż biletów oraz dofinansowanie Gminy Miejskiej Kraków.

Od 1 sierpnia 2006 roku[edytuj | edytuj kod]

Obecnie MPK SA jest przedsiębiorstwem świadczącym usługi przewozowe na rzecz Gminy Miejskiej Kraków oraz gmin sąsiednich na podstawie osobnych umów. W jego kompetencjach leży[8]:

  1. wykonywanie przewozów na obsługiwanych liniach autobusowych i tramwajowych,
  2. układanie rozkładów jazdy,
  3. obsługa informacyjna na przystankach,
  4. utrzymywanie miejskiej infrastruktury przystankowej,
  5. dystrybucja biletów.

Dochody spółki stanowią opłaty za wykonaną pracę przewozową na obsługiwanych liniach autobusowych i tramwajowych, a także za utrzymywanie infrastruktury przystankowej oraz dystrybucję biletów określane przez umowy powierzenia z organizatorem transportu publicznego.

Oprócz wykonywania przewozów pasażerskich, MPK SA realizuje także wybrane inwestycje miejskie z zakresu transportu publicznego (np. remonty torowisk tramwajowych)[10].

Zajezdnie[edytuj | edytuj kod]

Obecnie MPK SA posiada pięć zajezdni[11]:

W roku 1998 zakończono eksploatację autobusowej Zajezdni Czyżyny, a załogę oraz stacjonujący tam tabor przeniesiono do pozostałych zajezdni. Od roku 2009 zabytkowe tramwaje będące własnością MPK SA przeniesiono do wyremontowanej Zajezdni św. Wawrzyńca na Kazimierzu, która należy do Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie[12].

Tabor[edytuj | edytuj kod]

MPK SA eksploatuje obecnie w swojej flocie pojazdów autobusy i tramwaje.

Tramwaje[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Tramwaje w Krakowie.

Pod koniec 2022 roku MPK SA posiadało 376 liniowych wagonów tramwajowych[13]. Od drugiej dekady XXI wieku zintensyfikowano działania mające na celu odnowienie taboru przewoźnika – w 2015 roku do ruchu wprowadzono wagony Pesa 2014N zwane „Krakowiakami”, a w 2020 roku do jazd z pasażerami wyjechały pierwsze pojazdy Stadler Tango nazywane w Krakowie „Lajkonikami”[14]. Dodatkowo została zamówiona partia 60 wagonów Stadler Tango w wersji „Lajkonik II”, których produkcja jest zaplanowana na lata 2022-2023[15].

Eksploatowane[edytuj | edytuj kod]

W grudniu 2022 roku eksploatowane były następujące pojazdy[13][16][17]:

Typ tramwaju Eksploatacja od Numer taborowy Udogodnienia Uwagi Zajezdnia Podgórze
[R] 		Zajezdnia Nowa Huta
[H] 		Liczba składów
(wagonów)
Konstal 105Na 1975 RZ2xx
HZ2xx[a] 		automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring [b] stopniowo wycofywane 10 (25) 14 (33) 24 (58)
E1 2004[c] HW1xx[a] automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring  stopniowo wycofywane – 10 (10) 10 (10)
E1+c3 2004[c] RW1xx+RB5xx
HW1xx+HB5xx[a] 		automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring  stopniowo wycofywane 10 (20) 19 (38) 29 (58)
Bombardier NGT6 1999 RP601 – RP650 przewóz osób na wózkach automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring  eksploatowane są 3 serie nieznacznie różniące się od siebie 50 (50) – 50 (50)
N8S/N8C 2006[c] HK451 – HK462 przewóz osób na wózkach automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  7 pojazdów zmodernizowano do standardu N8C – 12 (12) 12 (12)
Düwag GT8C/GT8N 2009[c] RF301 – RF329
(bez RF303) 		automaty biletowe system informacji pasażerskiej klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  po kasacji RF316 w wyniku kolizji nastąpiło przenumerowanie:
RF312 → RF316 oraz RF303 → RF312[18] 		28 (28) – 28 (28)
EU8N 2008[c] HL401 – HL440 przewóz osób na wózkach automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  – – 40 (40) 40 (40)
Protram 405N 2012 HG999 przewóz osób na wózkach automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  – – 1 (1) 1 (1)
Bombardier NGT8 2012 RY801 – RY824 przewóz osób na wózkach automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  – 24 (24) – 24 (24)
Pesa Krakowiak 2014N 2015 RG901 – RG914
HG915 – HG936 		przewóz osób na wózkach automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej ładowarki USB  – 14 (14) 22 (22) 36 (36)
Stadler Tango Lajkonik 2020 RY825 – RY839
HY840 – HY874 		przewóz osób na wózkach automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej ładowarki USB  – 15 (15) 35 (35) 50 (50)
Stadler Tango Lajkonik II 2022 RY875 – RY876
HY701 – HY708, HY727 		przewóz osób na wózkach automaty biletowe system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej ładowarki USB  w trakcie dostaw, docelowo do eksploatacji ma wejść 60 pojazdów 2 (2) 8 (8) 10 (10)

Wszystkie składy (wagony) (stan na 11.12.2022r.)

153 (178) 161 (199) 314 (377)
Udział składów (wagonów) niskopodłogowych (stan na 11.12.2022r.) 54% (45%)
Udział składów (wagonów) niskopodłogowych i niskowejściowych (stan na 11.12.2022r.) 80% (67%)
Udział składów (wagonów) klimatyzowanych (stan na 11.12.2022r.) 64% (53%)

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Bombardier NGT6/2 (III seria)

    Bombardier NGT6/2 (III seria)

  • Bombardier NGT8

    Bombardier NGT8

  • MAN N8S-NF

    MAN N8S-NF

  • EU8N

    EU8N

  • E1 z przyczepą C3

    E1 z przyczepą C3

  • Stadler Tango Lajkonik

    Stadler Tango Lajkonik

Historyczne[edytuj | edytuj kod]

MPK Kraków posiada następujące tramwaje jako pojazdy historyczne[19][20]:
(w nawiasie podano numer taborowy)

Autobusy[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Autobusy w Krakowie.

Eksploatowane[edytuj | edytuj kod]

6 stycznia 2023 roku MPK SA w Krakowie posiadało łącznie 639 autobusów, z czego 22 pojazdy należały do spółki-córki „Krak-Trans-Rem”[21].

Model autobusu Eksploatacja od Numer taborowy Udogodnienia Uwagi Zajezdnia Bieńczyce [B] Zajezdnia Płaszów [P] Zajezdnia Wola Duchacka [D] Liczba
Automet Cityliner Smile 2018 PA103 – PA105 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  obsługują usługę Tele-Bus – 3 – 3
Autosan M09LE „SanCity” 2009 BA113 – BA118
BA133 – BA141
DA106 – DA132 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  18 – 18 36
Karsan Jest 2021 PA100 – PA101 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  najmniejsze pojazdy kursujące na regularnych liniach – 2 – 2
MAN Lion’s InterCity LE 13 2022 KM490 – KM499 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  do obsługi linii podmiejskich, własność Krak-Trans-Rem 10 – – 10
Mercedes-Benz City 75 2019 PA102 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  obsługuje usługę Tele-Bus – 1 – 1
Mercedes-Benz O530 2011 DO211 – DO218 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  – – 8 8
Mercedes-Benz Conecto 2018 DO200 – DO201 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  – – 2 2
Mercedes-Benz O530 C2 2018 BO270 – BO299
DO244 – DO269
PO206 – PO243 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  pojazdy z zajezdni Wola Duchacka posiadają napęd hybrydowy 30 30 26 86
Mercedes-Benz O530G 2008 DC701 – DC703
DC705 – DC710
DC712 – DC713
DC715 – DC731 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  – – 28 28
Mercedes-Benz Conecto G 2018 DC700
DC732 – DC734 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  – – 4 4
Solaris Urbino 8,9 LE electric 2016 DE602 – DE605 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  – – 4 4
Solaris Urbino 12 III 2008 BU851 – BU865
BU867 – BU884
BU891 – BU926
BU977
PU927 – PU976 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  70 50 – 120
Solaris Urbino 12 IV 2016 BU336 – BU340
BU992 – BU997
DU301 – DU333
PU334 – PU335
PU337 – PU338
PU978 – PU991
KU341 – KU349 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  9 pojazdów z zajezdni Wola Duchacka należy do Krak-Trans-Rem 9 18 42 69
Solaris Urbino 12 electric 2016 DE601
DE606 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  – – 2 2
Solaris Urbino 12 IV electric 2017 DE607 – DE623 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  – – 17 17
Solaris Urbino 12,9 Hybrid 2018 BH400 – BH403
DH404 – DH408 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  4 – 5 9
Solaris Urbino 18 III 2005 BR737 – BR738
BR741
DR742 – DR745
PR746 – PR777 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  3 24 4 31
Solaris Urbino 18 Metrostyle 2014 PR769 – PR776 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe  – 8 – 8
Solaris Urbino 18 Hybrid 2014 BH071 – BH083 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  13 – – 13
Solaris Urbino 18 IV 2017 BR501 – BR510
BR557 – BR579
DR511 – DR556
DR580 – DR595
PR778 – PR797
KR596 – KR598 		przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  3 pojazdy z zajezdni Wola Duchacka należą do Krak-Trans-Rem 33 20 65 118
Solaris Urbino 18 IV Electric 2017 DN005 – DN006 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  – – 2 2
Volvo 7900 Hybrid 2022 BH409 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  1 – – 1
Volvo 7900A Hybrid 2018 BH084 – BH095 przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe ładowarki USB  12 – – 12
Wszystkie pojazdy (stan na 6.01.2023r.) 202 156 281 639
Udział autobusów niskopodłogowych we flocie 100%
Udział autobusów klimatyzowanych we flocie 100%

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Solaris Urbino 18 III

    Solaris Urbino 18 III

  • Volvo 7900A hybrid

    Volvo 7900A hybrid

  • Autosan M09LE SanCity

    Autosan M09LE SanCity

  • Solaris Urbino 12 IV

    Solaris Urbino 12 IV

  • Solaris Urbino 18 III electric

    Solaris Urbino 18 III electric

  • Mercedes O530 Citaro G

    Mercedes O530 Citaro G

Zabytkowe[edytuj | edytuj kod]

MPK Kraków posiada następujące autobusy jako pojazdy historyczne[22][23]:
(w nawiasie podano numer taborowy)

Wycofane z eksploatacji[edytuj | edytuj kod]

Poniższe pojazdy zostały wycofane z liniowej eksploatacji w MPK Kraków[24]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Ze względu na kasacje pojazdów ciągłość numeracji nie jest zachowana.
  2. ↑ Tylko niektóre pojazdy
  3. ↑ a b c d e Data wejścia do eksploatacji w Krakowie, wagony sprowadzone.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Władze spółki. Biuletyn Informacji Publicznej MPK SA w Krakowie. [dostęp 2009-11-08]. (pol.).
  2. ↑ a b Statut spółki MPK SA w Krakowie. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. 2008-03-06. [dostęp 2009-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-10)]. (pol.).
  3. ↑ a b c Status prawny MPK SA w Krakowie. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. 2008-03-27. [dostęp 2009-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-10)]. (pol.).
  4. ↑ / Organizacja / Zatrudnienie, www.mpk.krakow.pl [dostęp 2017-11-25].
  5. ↑ / Organizacja / Dane rejestrowe, www.mpk.krakow.pl [dostęp 2017-11-25].
  6. ↑ MPK SA w Krakowie: MPK SA w Krakowie po raz 16. przedsiębiorstwem Fair Play. 2016-11-28. [dostęp 2016-12-09].
  7. ↑ Historia MPK S.A. w Krakowie, www.mpk.krakow.pl [dostęp 2021-05-28].
  8. ↑ a b Zakres działania. MPK SA w Krakowie. [dostęp 2009-11-08]. (pol.).
  9. ↑ Strona główna Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie- Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa – BIP MK, www.bip.krakow.pl [dostęp 2021-04-21].
  10. ↑ Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego. [w:] Projekty unijne [on-line]. MPK SA w Krakowie. [dostęp 2009-11-08]. (pol.).
  11. ↑ ilostan taboru autobusowaego. KMK. [dostęp 2021-12-28].
  12. ↑ Rewaloryzacja zajezdni tramwajowej. Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie. [dostęp 2009-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 stycznia 2010)]. (pol.).
  13. ↑ a b / Tabor / Tramwaje, MPK Kraków [dostęp 2022-12-09].
  14. ↑ / Aktualności / Dwa Lajkoniki wyjechały na regularne linie, mpk.krakow.pl [dostęp 2020-11-21].
  15. ↑ Kraków korzysta z opcji. Będzie komplet – 110 Lajkoników. Transport Publiczny, 2020-11-04. [dostęp 2021-12-27]. (pol.).
  16. ↑ baza taboru tramwajowego. KMK. [dostęp 2022-12-11].
  17. ↑ Zestawienie taboru Komunikacji Miejskiej w Krakowie. PSMKMS. [dostęp 2022-12-09].
  18. ↑ Düwag GT8S, Düwag/MPK GT8C, GT8N. KMK. [dostęp 2021-12-27]. (pol.).
  19. ↑ Histroyczne tramwaje. MPK Kraków. [dostęp 2022-12-11].
  20. ↑ Tramwaje historyczne. KMK. [dostęp 2022-12-11].
  21. ↑ Zestawienie taboru Komunikacji Miejskiej w Krakowie. PSMKMS. [dostęp 2023-01-10]. (pol.).
  22. ↑ Historyczne autobusy. MPK Kraków. [dostęp 2022-12-11].
  23. ↑ Autobusy historyczne. KMK. [dostęp 2022-12-11].
  24. ↑ Autobusy wycofane z ruchu. KMK. [dostęp 2022-12-11].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Transport zbiorowy w Krakowie
Środki transportu
Istniejące
Planowane
Zlikwidowane
Infrastruktura
Zajezdnie autobusowe
Zajezdnie tramwajowe
Inne
Organizator
 
Przewoźnicy
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Miejskie_Przedsiębiorstwo_Komunikacyjne_w_Krakowie&oldid=69302180”