Mielno (województwo warmińsko-mazurskie)

Mielno
	wieś
	; Neogotycki kościół w Mielnie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Grunwald
Liczba ludności (2021)	408
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	14-107
Tablice rejestracyjne	NOS
SIMC	0474904
	Położenie na mapie gminy Grunwald Mielno
	Położenie na mapie Polski Mielno
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Mielno
	Położenie na mapie powiatu ostródzkiego Mielno
	53°30′39″N 20°12′19″E/53,510833 20,205278
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mielno (dawniej niem. Mühlen^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald przy drodze wojewódzkiej nr 537. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Historia

Pierwsze wzmianki o Mielnie pochodzą z 1328 roku (założenie wsi z nadania Mikołajowi z Kowalk na części majątku o powierzchni 200 włók), przywilej ten kilkakrotnie ponawiano. Po rozparcelowaniu wielkiego majątku poza Mielnem powstały wówczas wsie Gąsiorowo, Prusy, Tymowo i Zielonowo^[5]. W czasach krzyżackich wieś podlegała pod komturię w Olsztynku, były to dobra rycerskie o powierzchni 70 włók^[6].

Okoliczne ziemie komtur dzierzgoński nadał Mikołajowi pochodzącemu z Kowalk. W roku 1333 komtur dzierzgoński Ginter von Schwarzburg odnowił przywilej lokacyjny dla Mikołaja Gobelau. Wieś otrzymała 40 włók ziemi na prawie chełmińskim. W roku 1399 był tu folwark należący do Barbary von Muhlen. W 1410 roku Mielno zostało zniszczone przez wojska litewskie i polskie. W roku 1470 właścicielem wsi był Jan Schyra. W 1519 roku na wojnę z Polską stawiło się obowiązkowo 12 chłopów do armii krzyżackiej. W czasie działań krzyżackich wieś została całkowicie spustoszona, w 1520 po wkroczeniu wojsk polskich cała okoliczna szlachta opowiedziała się po stronie króla polskiego, jedynym który był przeciwny był niejaki Nęcki. W 1540 roku gospodarowało 33 chłopów, 4 zagrodników, działał młyn zbożowy. Usługi wykonywał szewc i kołodziej. W roku 1579 wieś uprawiała 60 włók ziemi, do folwarku należało tylko 10 włók. Gospodarowało tu 18 chłopów, 7 zagrodników, działała już karczma. W roku 1629 wojska szwedzkie spustoszyły całą wieś. W 1783 roku w Mielnie wybudowano nowy młyn o napędzie wodnym. W 1807 roku wojska francuskie podczas przemarszu spowodowały wielkie zniszczenia. W 1820 roku, we wsi mieszkało 196 osób, a w roku 1939 – 363 osoby. Na miejscu kościoła średniowiecznego, w 1862 roku wybudowano nowy kościół w stylu neogotyckim z kamienia i cegły. Po roku 1945 kościół w Mielnie przeszedł we władanie katolików polskich i do dziś jest filią parafii w Stębarku

W Mielnie znajduje się zabytkowy park dworski założony i ukształtowany w swojej obecnej formie w II poł. XIX wieku na podstawie projektu wybitnego projektanta ogrodów z Bydgoszczy Johanna Larassa. Park zachowany prawie w całości w swoich historycznych granicach jest jednym z lepiej zachowanych założeń parkowych w województwie warmińsko-mazurskim, z czytelnym historycznym układem przestrzennym z grupami drzew: daglezji i klonów, i licznym wielogatunkowym starodrzewem, na który składają się między innymi: klony, buki, graby, dęby, lipy, świerki, daglezje, sosny wejmutki.

We wsi warto obejrzeć kościół neogotycki z 1862 r. Podczas II wojny światowej na kościół napadli żołnierze niemieccy i zaczęli weń strzelać. Do dziś widoczne są trzy dziury postrzałowe w obrazie ołtarza. W promieniu 3 km od wsi znajdują się źródła Drwęcy, dolina Czarci Jar oraz cmentarz z I wojny światowej w pobliskim Drwęcku.

Mielno jest jedną z piękniejszych wiosek w województwie warmińsko-mazurskim. Znajduje się tu jezioro jezioro Mielno. Jezioro jest uznawane przez turystów jako bardzo czyste. W Mielnie był kiedyś ośrodek wypoczynkowy, lecz dziś już nie prosperuje. Na jego miejscu stoją prywatne domki letniskowe, które w sezonie letnim są wynajmowane turystom. Do Mielna przyjeżdżają zawsze stali goście, amatorzy tej miejscowości.

Przez wieś przepływa rzeka Marózka, która wpada do odległego o 7 km (w kierunku północno-wschodnim) jeziora Maróz.

Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 6, Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914.
Jan Długosz „Insignia seu Cleinodia Regis et Regni Poloniae”, Wydanie: Z. Celichowski, Poznań 1885
Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 28

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 79857
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 17 września 2023 [dostęp 2022-11-17] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 786 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Jan Bałdowski "Warmia i Mazury, mały przewodnik" Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 135
↑ Cz. Baszyński: Osadnictwo komturstwa ostródzkiego do połowy XV w. Zapiski historyczne, t. 25, 1960, str.: 103-118, za Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.

Linki zewnętrzne

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 79857

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 17 września 2023 [dostęp 2022-11-17] .

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 786 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[MP-4] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[5] Jan Bałdowski "Warmia i Mazury, mały przewodnik" Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 135

[6] Cz. Baszyński: Osadnictwo komturstwa ostródzkiego do połowy XV w. Zapiski historyczne, t. 25, 1960, str.: 103-118, za Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]