Miereja
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 67 km |
| Powierzchnia zlewni |
662 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | wieś Łohawina, Białoruś |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Dniepr |
| Miejsce |
wieś Klimenti, Rosja |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Miereja, Mereja[1] (ros. Мере́я, Mierieja, białorus. Мярэ́я, Miareja) – rzeka na Białorusi (obwód mohylewski i witebski) oraz w Rosji (obwód smoleński), lewy dopływ Dniepru. Na długości 36 km rzeka wyznacza granicę białorusko-rosyjską.
Rzeka należy do dorzecza Dniepru i zlewiska Morza Czarnego. Jej długość wynosi około 67 kilometrów, a powierzchnia zlewni sięga 662 km². Prawe dopływy Mierei to Łuna i Swinaja (pol. Świnia)[2].
Nad Miereją na terenie Białorusi położone są agromiasteczka Lenino i Lady.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miereja była rzeką graniczną między Wielkim Księstwem Litewskim (później Rzeczpospolitą) a Wielkim Księstwem Moskiewskim (później Rosją) w latach od 1522 do 1771, z wyjątkiem lat 1611–1654, gdy oddzielała województwa mścisławskie i smoleńskie Rzeczypospolitej.
Na tzw. „mapie radziwiłłowskiej” (1613 r.) znajduje się wzmianka o moście na granicznej Mierei dzielonym pomiędzy Litwinów i Moskwę: „Połowę tego mostu reperują i utrzymują nasi, połowę zaś Moskale”[3].
Nad rzeką leżały pograniczne miasteczka Romanowo (dziś Lenino), posiadłość książąt Ostrogskich i później Radziwiłłów oraz Bajewo (dziś wieś), posiadłość książąt Lubomirskich[4]. W XVII wieku na ważne miasteczko na trakcie smoleńskim z Warszawy do Moskwy wyrosły Lady należące do rodu Hlebowiczów (stąd ich ówczesna nazwa Hlebowo), później należące do Sapiehów[5].
W Ladach znajdowała się tzw. „zerowa wiorsta” starej drogi smoleńskiej. 14 sierpnia (2 sierpnia starego stylu) 1812 roku wojska napoleońskie przekroczyły na Mierei granicę „starej Rosji” w czasie marszu na Moskwę (co upamiętnia obelisk z 1912 roku w Ladach)[6]. Polski korpus księcia Poniatowskiego zatrzymał się wówczas w Romanowie[7]. Podczas odwrotu wojsk francuskich, nad rzeczką Swinają, dopływem Mierei, rozegrała się bitwa pod Krasnym (15 do 18 listopada 1812).
W dniach 12–13 października 1943 roku nad Miereją miała miejsce bitwa pod Lenino, stanowiąca początek szlaku bojowego 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki[8].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Przejście graniczne na moście na Mierei w Ladach, w tle widok na Rosję -
Obelisk w Ladach upamiętniający wkroczenie wojsk napoleońskich na terytorium „starej Rosji” 2 sierpnia 1812 r. -
Fragment mapy radziwiłłowskiej z 1613 roku ze wzmianką o moście na Mierei -
Miereja jako rzeka graniczna Rzeczypospolitej i Rosji. Fragment mapy Tobiasa Lottera z 1780 -
Szkic bitwy pod Lenino 12-13 października 1943 roku
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom VI, s. 259
- ↑ Мерея/Энциклопедия Смоленской области [online], websprav.admin-smolensk.ru [dostęp 2021-08-29].
- ↑ Łac. „Huius pontis mediam partem nostri mediam vero Moschi confi ciunt ac reparant”, zob. Jarosław Łuczyński Przestrzeń Wielkiego Księstwa Litewskiego na mapie radziwiłłowskiej Tomasza Makowskiego z 1613 roku w świetle treści kartograficznej i opisowej, Zapiski historyczne, tom LXXVIII, rok 2013, str. 87.
- ↑ Napoleon Rouba Przewodnik po Litwie i Białejrusi, Wilno 1900
- ↑ Ляды, Дубровенский район | Деревни Беларуси [online], derevni.by [dostęp 2021-09-04] (ros.).
- ↑ Aaron Shustin, Катынь [online] [dostęp 2021-08-30] (ang.).
- ↑ Andrzej Dusiewicz, Smoleńsk 1812, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2007, s. 49-50, 90
- ↑ Kazimierz Kaczmarek: Polskie Wojsko na Wschodzie 1943-1945. Od Mierei do Łaby i Wełtawy. Lublin: Przedsiębiorstwo Poligraficzne Sp. z o.o., 2003. ISBN 83-916512-7-4.