Mikrusek miedziany

Mikrusek miedziany
	Microcebus mittermeieri
	Louis Jr. et al., 2006
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	lemurowe
Rodzina	lemurkowate
Rodzaj	mikrusek
Gatunek	mikrusek miedziany
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania

Mikrusek miedziany^[2] (Microcebus mittermeieri) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny lemurkowatych, opisany w XXI wieku. Jeden z najmniejszych mikrusków. Zamieszkuje lasy nizinne i górskie na północnym wschodzie Madagaskaru. Słabo poznany. Z uwagi na niszczenie siedlisk zagraża mu wyginięcie.

Budowa

Zwierzę należy do najmniejszych przedstawicieli swego rodzaju^[3], podobnie jak mikrusek karłowaty^[4], aczkolwiek przerasta mikruska malutkiego, najmniejszego z naczelnych^[5]. Schwitzer et al. podają następujące wymiary zwierzęcia: głowa i tułów mierzą około 8 cm; ogon jest dłuższy, osiągając około 12 cm; masa ciała wynosi 46 g^[3], Louis et al. długość głowy 3,3 ± 0 cm, długość ciała 8,7 ± 0,2 cm, ogona 11,3 ± 0,2, masę 44,1 ± 7,4 g^[6].

Na pysku widnieje rozciągająca się pomiędzy oczy biaława plama^[3], charakterystyczna dla mikrusków^[7]. Pod oczami leży żółty obszar, rzeczona barwa znajduje się też pod bródką i sięga do brzusznej części szyi. Na głowie i grzbiecie dominuje barwa jasnego czerwonego brązu aż do rdzawej. Brzuszna strona ciało jest białawobrązowa. Ciało wieńczy ogon, po stronie grzbietowej zabarwiony brązowo z położonym przed końcem ciemniejszym brązowym paskiem, na samym końcu czarny. U podstawy kończyn górnych i dolnych pojawia się pomarańcz^[3].

Systematyka

Nowy gatunek opisali w 2006 Louis Jr., Coles, Andriantompohavana, Sommer, Engberg, Zaonarivelo, Mayor & Brenneman^[1]. Miejsce typowe to Madagaskar, prowincja Antsiranana, rezerwat specjalny Anjaranahibe-Sus, sięgając na północny zachód do Bealalana^[3]. Jego współrzędne to 49° 28’ E i 14° 48’^[3]. Leży ono na wysokości 1056 m^[1].

Nie wyróżnia się podgatunków^[3].

Analizy z lat 2020–2021 oparte na danych genetycznych wykazały że M. mittermeieri nie różni się genetycznie od M. lehilahytsara i powinien być traktowany jako synonim tego drugiego^[8]^[9]^[10]^[1].

Tryb życia

Dane dotyczące trybu życia tego gatunku są skromne. Żyje on na drzewach. Aktywność przypada na noc. Wedle badań przeprowadzonych w lesie pierwotnym w Antambato liczącym 150 ha zagęszczenie wyniosło 2,2 osobnika na ha. Nie wiadomo również nic o rozrodzie^[3]. Długość pokolenia 5–6 lat^[1].

Rozmieszczenie geograficzne

Jak wszystkie gatunki lemurkowatych^[7], mikrusek bongolaweński jest endemitem Madagaskaru. Jego zasięg obejmuje tereny leżące na północnym wschodzie Madagaskaru, od rezerwatu specjalnego Anjaranahibe-Sus, na północny zachód sięgając aż do Bealalana. Sięga wysokości 1760 m nad poziomem morza^[3]. Obszar, na którym zwierzę występuje, obejmuje 3596 km², jednak obszar rzeczywiście zasiedlany przez gatunek jest mniejszy, ponadto silnie pofragmentowany i niszczony. Obejmuje także Park Narodowy Marojejy, COMATSA oraz skrawek lasu na północ od rzeki Mananara^[1].

Ekologia

Jak i inne mikruski^[7], mikrusek miedziany jest zwierzęciem leśnym. Zasiedla lasy deszczowe oraz mniej wilgotne, zarówno nizinne, jak i górskie^[3].

Schwitzer et al. nie mają szczegółowych informacji na temat diety mikruska miedzianego. Jak piszą, konsumuje on pewnie owoce i owady, jak i przypuszczalnie inne elementy diety pozostałych mikrusków^[3].

W rezerwacie Anjaranahibe-Sus występuje sympatrycznie z mikruskiem skrytym^[3].

Zagrożenia i ochrona

Gatunek objęto w I Załączniku CITES^[3]. W 2008 IUCN uznała, że brakuje wystarczających danych, by miarodajnie klasyfikować gatunek pod względem zagrożenia (DD)^[1]. IUCN/SSN Lemur Red-Listing Workshop w 2012 uznał gatunek za zagrożony wyginięciem, powołując się na ograniczony zasięg występowania i spadek liczebności^[3]. IUCN poszła za tym, w 2014 uznając gatunek za zagrożony^[1].

Całkowita liczebność gatunku spada, co wiąże się z degradacją jego siedlisk, w szczególności wylesianiem Madagaskaru. Zagrażają mu też rozwój rolnictwa i polowania^[1].

Mikrusek miedziany zamieszkuje wedle starszych danych pojedynczy obszar objęty ochroną, tereny rezerwatu specjalnego Anjaranahibe-Sus^[3]. Nowsze podają też Park Narodowy Marojejy i COMATSA. Gatunek hoduje Zoo Tsimbazaza w Antananarywie, które w 2009 trzymało 4 osobniki^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Blanco, M., Dolch, R., Ganzhorn, J., Greene, L.K., Le Pors, B., Lewis, R., Louis, E.E., Radespiel, U., Rafalinirina, H.A., Raharivololona, B., Ralison, J., Randriahaingo, H.N.T., Rasoloarison, R.M., Razafindrasolo, M., Sgarlata, G.M., Wright, P. & Zaonarivelo, J. 2020, Microcebus mittermeieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2022-12-18] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 29. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o 19. Mittermeier's Mouse Lemur w: Ch.Ch. Schwitzer Ch.Ch. i inni, Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs), [w:] R.A.R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E.A.B.R.& D.E. Wilson, Handbook of the Mammals of the World, t. 3. Primates, Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 57, ISBN 978-84-96553-89-7 (ang.).
↑ 4. Peters's Mouse Lemur w: Ch.Ch. Schwitzer Ch.Ch. i inni, Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs), [w:] R.A.R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E.A.B.R.& D.E. Wilson, Handbook of the Mammals of the World, t. 3. Primates, Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 52, ISBN 978-84-96553-89-7 (ang.).
↑ 3. Madame Bethe's Mouse Lemur w: Ch.Ch. Schwitzer Ch.Ch. i inni, Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs), [w:] R.A.R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E.A.B.R.& D.E. Wilson, Handbook of the Mammals of the World, t. 3. Primates, Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 52, ISBN 978-84-96553-89-7 (ang.).
↑ Edward E.E.E. Louis Edward E.E.E., jr. i inni, Revision of the mouse lemurs (Microcebus) of eastern Madagascar, „International Journal of Primatology”, 27, Springer, 2006, s. 347-389 [dostęp 2023-05-25] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ch.Ch. Schwitzer Ch.Ch. i inni, Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs), [w:] R.A.R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E.A.B.R.& D.E. Wilson, Handbook of the Mammals of the World, t. 3. Primates, Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 28-49, ISBN 978-84-96553-89-7 (ang.).
↑ D. Schüßler, M.B. Blanco, J. Salmona, J. Poelstra, J.B. Andriambeloson, A. Miller, B. Randrianambinina, D.W. Rasolofoson, J. Mantilla-Contreras, L. Chikhi, E.E. Louis Jr., A.D. Yoder & U. Radespiel. Ecology and morphology of mouse lemurs (Microcebus spp.) in a hotspot of microendemism in northeastern Madagascar, with the description of a new species. „American Journal of Primatology”. 82 (9), s. e23180, 2020. DOI: 10.1002/ajp.23180. (ang.).
↑ J.W. Poelstra, J. Salmona, G.P. Tiley, D. Schüßler, M.B. Blanco, J.B. Andriambeloson, O. Bouchez, C.R. Campbell, P.D. Etter, P.A. Hohenlohe, K.E. Hunnicutt, A. Iribar, E.A. Johnson, P.M. Kappeler, P.A. Larsen, S. Manzi, J.M. Ralison, B. Randrianambinina, R.M. Rasoloarison, D.W. Rasolofoson, A.R. Stahlke, D.W. Weisrock, R.C. Williams, L. Chikhi, E.E. Louis, Jr., U. Radespiel & A.D. Yoder. Cryptic Patterns of Speciation in Cryptic Primates: Microendemic Mouse Lemurs and the Multispecies Coalescent. „Systematic Biology”. 70 (2), s. 203–218, 2021. DOI: 10.1093/sysbio/syaa053. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Microcebus lehilahytsara Roos & Kappeler in Kappeler, 2005. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).

[iucn-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Blanco, M., Dolch, R., Ganzhorn, J., Greene, L.K., Le Pors, B., Lewis, R., Louis, E.E., Radespiel, U., Rafalinirina, H.A., Raharivololona, B., Ralison, J., Randriahaingo, H.N.T., Rasoloarison, R.M., Razafindrasolo, M., Sgarlata, G.M., Wright, P. & Zaonarivelo, J. 2020, Microcebus mittermeieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2022-12-18] (ang.).

[Cichocki&-2] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 29. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[HMW-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o 19. Mittermeier's Mouse Lemur w: Ch.Ch. Schwitzer Ch.Ch. i inni, Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs), [w:] R.A.R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E.A.B.R.& D.E. Wilson, Handbook of the Mammals of the World, t. 3. Primates, Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 57, ISBN 978-84-96553-89-7 (ang.).

[HMW.4-4] 4. Peters's Mouse Lemur w: Ch.Ch. Schwitzer Ch.Ch. i inni, Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs), [w:] R.A.R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E.A.B.R.& D.E. Wilson, Handbook of the Mammals of the World, t. 3. Primates, Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 52, ISBN 978-84-96553-89-7 (ang.).

[HMW.3-5] 3. Madame Bethe's Mouse Lemur w: Ch.Ch. Schwitzer Ch.Ch. i inni, Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs), [w:] R.A.R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E.A.B.R.& D.E. Wilson, Handbook of the Mammals of the World, t. 3. Primates, Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 52, ISBN 978-84-96553-89-7 (ang.).

[Louis&06-6] Edward E.E.E. Louis Edward E.E.E., jr. i inni, Revision of the mouse lemurs (Microcebus) of eastern Madagascar, „International Journal of Primatology”, 27, Springer, 2006, s. 347-389 [dostęp 2023-05-25] (ang.).

[HMWf-7] Ch.Ch. Schwitzer Ch.Ch. i inni, Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs), [w:] R.A.R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E.A.B.R.& D.E. Wilson, Handbook of the Mammals of the World, t. 3. Primates, Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 28-49, ISBN 978-84-96553-89-7 (ang.).

[sch&inni-8] D. Schüßler, M.B. Blanco, J. Salmona, J. Poelstra, J.B. Andriambeloson, A. Miller, B. Randrianambinina, D.W. Rasolofoson, J. Mantilla-Contreras, L. Chikhi, E.E. Louis Jr., A.D. Yoder & U. Radespiel. Ecology and morphology of mouse lemurs (Microcebus spp.) in a hotspot of microendemism in northeastern Madagascar, with the description of a new species. „American Journal of Primatology”. 82 (9), s. e23180, 2020. DOI: 10.1002/ajp.23180. (ang.).

[poe&inni-9] J.W. Poelstra, J. Salmona, G.P. Tiley, D. Schüßler, M.B. Blanco, J.B. Andriambeloson, O. Bouchez, C.R. Campbell, P.D. Etter, P.A. Hohenlohe, K.E. Hunnicutt, A. Iribar, E.A. Johnson, P.M. Kappeler, P.A. Larsen, S. Manzi, J.M. Ralison, B. Randrianambinina, R.M. Rasoloarison, D.W. Rasolofoson, A.R. Stahlke, D.W. Weisrock, R.C. Williams, L. Chikhi, E.E. Louis, Jr., U. Radespiel & A.D. Yoder. Cryptic Patterns of Speciation in Cryptic Primates: Microendemic Mouse Lemurs and the Multispecies Coalescent. „Systematic Biology”. 70 (2), s. 203–218, 2021. DOI: 10.1093/sysbio/syaa053. (ang.).

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Microcebus lehilahytsara Roos & Kappeler in Kappeler, 2005. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]