Ministerstwo Sprawiedliwości (Polska)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ministerstwo Sprawiedliwości
Logo
Ilustracja
Gmach Ministerstwa Sprawiedliwości w Alejach Ujazdowskich 11 widziany z placu Na Rozdrożu
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1917

Siedziba

Warszawa

Minister

Marcin Warchoł

Sekretarz Stanu

Sebastian Kaleta
Marcin Romanowski
Michał Woś

Adres
Al. Ujazdowskie 11
00-950 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ministerstwo Sprawiedliwości”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ministerstwo Sprawiedliwości”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ministerstwo Sprawiedliwości”
Ziemia52°13′14,578″N 21°01′26,393″E/52,220716 21,023998
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Pałac Raczyńskich, siedziba Ministerstwa Sprawiedliwości do 1939

Ministerstwo Sprawiedliwości (MS) – urząd pomocniczy Ministra Sprawiedliwości, członka Rady Ministrów stanowiącego naczelny organ administracji rządowej odpowiedzialny za dział administracji rządowej – sprawiedliwość, będącego od 29 grudnia 1989 roku jednym z członków Krajowej Rady Sądownictwa, co czyni go na mocy art. 187 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jednym z dwóch „nazwanych” ministrów (obok Ministra Obrony Narodowej)[1]. Ponadto od 31 marca 1990 r. do 30 marca 2010 r. Minister pełnił z urzędu godność Prokuratora Generalnego, a od 4 marca 2016 r. na mocy ustawy Prawo o prokuraturze pełni ją ponownie, niemniej w świetle Konstytucji są to osobne organy, obsługiwane również obecnie przez odrębne urzędy, odpowiednio przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz przez Prokuraturę Krajową, zaś wspomniana ustawa skutkuje jedynie ich unią personalną, bez zniesienia prawnej odrębności któregokolwiek z nich[2], dzięki czemu od 31 marca 2010[3] do 3 marca 2016 r. zamiast Prokuratury Krajowej mogła działać Prokuratura Generalna, usytuowana całkowicie niezależnie od Ministerstwa Sprawiedliwości i szerzej administracji rządowej, a sam Prokurator Generalny był osobą powoływaną przez Prezydenta RP na 6-letnią kadencję spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez Krajową Radę Sądownictwa i (nieistniejącą obecnie) Krajową Radę Prokuratury[4].

Kierownictwo[5][edytuj | edytuj kod]

  • Marcin Warchoł (SP) – Minister Sprawiedliwości i Prokurator Generalny od 27 listopada 2023
  • Sebastian Kaleta (SP) – sekretarz stanu od 10 czerwca 2019, przewodniczący Komisji do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich
  • Michał Woś (SP) – sekretarz stanu od 12 października 2020
  • Marcin Romanowski (SP) – sekretarz stanu od listopada 2023
  • Piotr Cieplucha (SP) – podsekretarz stanu od 6 kwietnia 2023
  • Radosław Płucisz – dyrektor generalny od 4 lutego 2016

Kompetencje Ministra Sprawiedliwości[edytuj | edytuj kod]

Rozporządzenie określa szczegółowy zakres działania Ministra Sprawiedliwości:

  1. Minister kieruje działem administracji rządowej – sprawiedliwość.
  2. Minister jest dysponentem części 15 i 37 budżetu państwa.
  3. Obsługę ministra zapewnia Ministerstwo Sprawiedliwości.

Dział sprawiedliwość obejmuje sprawy:

  1. sądownictwa,
  2. prokuratury, notariatu, adwokatury i radców prawnych, w zakresie wynikającym z przepisów odrębnych,
  3. wykonywania kar oraz środków wychowawczych i środka poprawczego orzeczonego przez sądy oraz sprawy pomocy postpenitencjarnej.

Minister właściwy do spraw sprawiedliwości zapewnia przygotowywanie projektów kodyfikacji prawa cywilnego, w tym rodzinnego, oraz prawa karnego.

Minister właściwy do spraw sprawiedliwości jest właściwy w sprawach sądownictwa w zakresie spraw niezastrzeżonych odrębnymi przepisami do kompetencji innych organów państwowych i z uwzględnieniem zasady niezawisłości sędziowskiej.

Ministrowi właściwemu do spraw sprawiedliwości podlega Służba Więzienna.

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Urzędnicy Ministerstwa Sprawiedliwości (III Rzeczpospolita).

W skład Ministerstwa Sprawiedliwości wchodzą następujące jednostki organizacyjne[6][7] [8]:

  • Gabinet Polityczny Ministra
  • Departament Budżetu i Efektywności Finansowej
  • Departament Funduszu Sprawiedliwości
  • Departament Informatyzacji i Rejestrów Sądowych
  • Departament Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych
  • Departament Legislacyjny Prawa Cywilnego
  • Departament Legislacyjny Prawa Karnego
  • Departament Legislacyjny Ustroju Sądów
  • Departament Nadzoru Administracyjnego
  • Departament Prawa Administracyjnego
  • Departament Prawa Europejskiego
  • Departament Prawa Gospodarczego
  • Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich
  • Departament Strategii i Funduszy Europejskich
  • Departament Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka
  • Departament Wykonania Orzeczeń i Probacji
  • Departament Zawodów Prawniczych
  • Biuro Administracyjne
  • Biuro Cyberbezpieczeństwa
  • Biuro Dyrektora Generalnego
  • Biuro Finansów
  • Biuro Komunikacji i Promocji
  • Biuro Ministra
  • Biuro Bezpieczeństwa
  • Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego

Jednostki organizacyjne podległe ministrowi[9][10]:

Jednostki organizacyjne nadzorowane przez ministra[9]:

Lista ministrów sprawiedliwości i prokuratorów generalnych[edytuj | edytuj kod]

Ministrowie sprawiedliwości (1917–1919)

Ministrowie sprawiedliwości – naczelni prokuratorzy (1919–1939)

Ministrowie sprawiedliwości – naczelni prokuratorzy Rządu RP na uchodźstwie (1944-1990)

Ministrowie sprawiedliwości w Polsce Ludowej (1944–1989)

Ministrowie sprawiedliwości – członkowie Krajowej Rady Sądownictwa (od 1989)[13] – prokuratorzy generalni[14](1990 do 2010)

Ministrowie sprawiedliwości – członkowie Krajowej Rady Sądownictwa (od 2010 do 2016)[16] (po odłączeniu urzędu prokuratora generalnego)

Ministrowie sprawiedliwości – członkowie Krajowej Rady Sądownictwa – prokuratorzy generalni (od 2016)

Urzędnicy[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związane są kategorie: Urzędnicy Ministerstwa Sprawiedliwości II Rzeczypospolitej, Urzędnicy Ministerstwa Sprawiedliwości (Polska Ludowa), Urzędnicy Ministerstwa Sprawiedliwości (III Rzeczpospolita).

Siedziba[edytuj | edytuj kod]

W latach 1919–1939 siedzibą Ministerstwa Sprawiedliwości był pałac Raczyńskich przy ul. Długiej 7[18]. Po wojnie siedzibą ministerstwa był gmach Sądów Grodzkich na Lesznie[19].

Obecnie Ministerstwo Sprawiedliwości mieści się w dawnej kamienicy dochodowej Bohdanowicza (pierwotny adres Aleje Ujazdowskie 9), wzniesionej w latach 1929–1930 według projektu Adolfa Inatowicza-Łubiańskiego, połączonej z budynkami przy ul. Koszykowej 6 i 6A[20]. W czasie okupacji niemieckiej znajdowała się tam siedziba Kriminalpolizei (Kripo), a po 1945 – Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. W latach 1994–1996 gmach powiększono poprzez nadbudowę narożnej wystawki na dachu[20].

Inne informacje[edytuj | edytuj kod]

W 2018 Minister Sprawiedliwości utworzył uczelnię zawodową służb państwowych pod nazwą Wyższa Szkoła Kryminologii i Penitencjarystyki w Warszawie[21] oraz Instytut Ekspertyz Ekonomicznych i Finansowych w Łodzi[22].

15 czerwca 2019 r. Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiedziało, że pozwie naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego za wystawienie przez nich krytycznej opinii na temat kontrowersyjnych, lecz przegłosowanych przez ówczesną partię rządzącą zmian w kodeksie karnym[23][24]. Wywołało to falę krytyki nie tylko w środowisku naukowym, ale też w ogólnopolskich środkach masowego przekazu. Krakowski Instytut Prawa Karnego nazwał zapowiedzi Ministerstwa atakiem na wolność nauki, ingerencję w autonomię badań naukowych oraz próbę ograniczenia udziału społeczeństwa obywatelskiego w opiniowaniu projektów przyszłego prawa[25]. Po nagłośnieniu medialnym minister Ziobro ostatecznie wycofał się z tych zapowiedzi. Jednak według niektórych doniesień medialnych na zmianę jego decyzji wpłynęła dopiero interwencja Jarosława Kaczyńskiego, a nie fakt nagłośnienia sprawy[26].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Art 134 ust. 2 i 5 oraz art. 187 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
  2. ↑ Art. 187 ust. 1 oraz art. 191 ust.1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
  3. ↑ Na mocy ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r. nr 178, poz. 1375, ze zm.).
  4. ↑ Krajowa Rada Prokuratury powstała 31 marca 2010 r. na mocy ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw.
  5. ↑ Kierownictwo Ministerstwa Sprawiedliwości / Ministerstwo / Ministerstwo Sprawiedliwości
  6. ↑ M.P. z 2018 r. poz. 524
  7. ↑ M.P. z 2020 r. poz. 524
  8. ↑ M.P. z 2022 r. poz. 396
  9. ↑ a b M.P. z 2022 r. poz. 693
  10. ↑ M.P. z 2022 r. poz. 829
  11. ↑ a b p.o. kierownik resortu sprawiedliwości w prowizorium rządowym
  12. ↑ p.o. kierownik resortu sprawiedliwości w PKWN
  13. ↑ Od 29 XII 1989 do 30 III 2010
  14. ↑ Od 31 III 1990 do 30 III 2010.
  15. ↑ a b c d e Według ustawy o Radzie Ministrów z 8 VIII 1996.
  16. ↑ Od 30 III 2010.
  17. ↑ Nastąpiło wówczas ponowne powiązanie urzędów i przekształcenie Prokuratury Generalnej w Prokuraturę Krajową. Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2016 r. poz. 178).
  18. ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łodź: Księży Młyn, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61253-51-8.
  19. ↑ Karol Małcużyński, Wacław Wojnacki: Zwiedzamy nową Warszawę. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1950, s. 76.
  20. ↑ a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 99. ISBN 83-908950-8-0.
  21. ↑ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 lipca 2018 r. w sprawie utworzenia Wyższej Szkoły Kryminologii i Penitencjarystyki w Warszawie (Dz.U. z 2018 r. poz. 1461)
  22. ↑ Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie utworzenia Instytutu Ekspertyz Ekonomicznych i Finansowych w Łodzi. „Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości 2018 poz. 206”, 12 lipca 2018. 
  23. ↑ Ziobro zablokował pozew przeciw profesorom UJ. RMF FM: Kaczyński bał się kompromitacji. wprost.pl, 2019-06-17. [dostęp 2019-06-20].
  24. ↑ Ministerstwo Sprawiedliwości pozwie profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zarzuca im kłamstwo. rp.pl, 2019-06-25. [dostęp 2019-06-20].
  25. ↑ Łukasz Woźnicki: Ziobro nie pozwie naukowców z UJ. Teraz to naukowcy chcą pozwać Ziobrę. gazeta.pl, 2019-06-17. [dostęp 2019-06-20].
  26. ↑ RMF: To Kaczyński zablokował pozew resortu sprawiedliwości przeciw prawnikom z UJ. wiadomosci.dziennik.pl, 2019-06-17. [dostęp 2019-06-20].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Ministrowie sprawiedliwości III Rzeczypospolitej

Godło Polski

Ministerstwa w III Rzeczypospolitej
Obecne
Byłe

Godło Polski

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ministerstwo_Sprawiedliwości_(Polska)&oldid=71961677”