Przejdź do zawartości

Mirachowo (wieś)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zobacz też: Mirachowo w innych znaczeniach tej nazwy.
Mirachowo
wieś
Ilustracja
Dwór
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

kartuski

Gmina

Kartuzy

Liczba ludności (2005)

913

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

83-329[2]

Tablice rejestracyjne

GKA

SIMC

0163417

Położenie na mapie gminy Kartuzy
Mapa konturowa gminy Kartuzy, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Mirachowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Mirachowo”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Mirachowo”
Położenie na mapie powiatu kartuskiego
Mapa konturowa powiatu kartuskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Mirachowo”
Ziemia54°23′42″N 18°01′40″E/54,395000 18,027778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Mirachowo (kaszub. Mirochòwò, niem. Mirchau)[3][4] – wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Kartuzy.

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Mirachowie

Wieś kaszubska, Pojezierza Kaszubskiego, granicząca z kompleksem Lasów Mirachowskich, położona na terenie Kaszubskiego Parku Krajobrazowego.
Mirachowo stanowi sołectwo, w którego skład wchodzi także miejscowość Strysza Buda (88 mieszkańców). W okolicach Mirachowa znajdują się rezerwaty przyrody Staniszewskie Zdroje, Kurze Grzędy, Jezioro Lubogoszcz, Leśne Oczko i Staniszewskie Błoto. Przebiega tędy również turystyczny szlak turystyczny czerwony Szlak Kaszubski.


W obszar wsi wchodzą także:

Nazwa miejscowości

[edytuj | edytuj kod]

Etymologia nazwy jest dość prosta. Zarówno pierwsze zapisy od XIV w. Mirochowo, jak i rodzima, kaszubska nazwa wsi Mirochòwò wskazują na pierwotnego założyciela / właściciela wsi o imieniu Miroch. Imię Miroch jest skrótem staropolskiego i starokaszubskiego imienia dwuczłonowego z pierwszym członem mir (pokój). Obecnie znane jest imię Mirosław, ale wcześniej funkcjonowały też: Mirogniew, Mirogod, Mironieg. Od jednego z nich pochodzi skrócone imię Miroch.[7]

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W 1253 r. wieś książęca księcia Świetopełka Wielkiego.[8] W 1381 r. Krzyżacy utworzyli w Mirachowie, w ramach komturii gdańskiej urząd mistrza leśnego, a w 1391 r. prokuratora.[9]

W roku 1454 Król Polski Kazimierz Jagiellończyk podczas wojny trzynastoletniej Polski z zakonem krzyżackim oddał komturstwo gdańskie, w tym i Mirachowo gdańszczanom w zastaw, by wypłacić żołd żołnierzom zaciężnym. W tym czasie pozostawała okolica pod władzą rajcy gdańskiego Otto Brambeke[10]

W latach 1473–1772 Mirachowo było siedzibą polskiego starosty, sędziego królewskiego oraz miejscem lokalnych sejmików[11]. Powstał rynek z licznymi kamieniczkami[11]. Mirachowo zostaje spalone i doszczętnie zniszczone podczas potopu szwedzkiego w latach 1655–1660.[potrzebny przypis] Na pobliskim wzgórzu („Wzgórze Świętopełka”) znajdowało się miejsce straceń.[potrzebny przypis] Od 1818 r., po przeniesieniu władz powiatowych do Kartuz, wieś straciła swoje znaczenie, jednak wbrew spotykanej w niektórych opracowaniach informacji o utracie statusu miasta[11] nie nastąpiło to, gdyż Mirachowo nigdy nie miało praw miejskich[12].

Wieś królewska w starostwie mirachowskim w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku[13].

Na koniec 1892 r. Mirachowo łącznie ze Stryszą Budą miało 510 mieszkańców, 366 Kaszubów (341 katolików i 25 ewangelików), 138 Niemców (7 katolików i 131 ewangelików) oraz 6 Żydów.[14]

Do 1945 r. obecna ulica Partyzantów w Gdańsku-Wrzeszczu, prowadząca przez Banino i Miszewo dalej do Mirachowa, nosiła nazwę Mirachowskiej Drogi (Mirchauer Weg)[15]

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mirachowo, po jej zniesieniu w gromadzie Sianowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego[16].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisane są[17]:

  • kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. św. Jana Chrzciciela z 1862[18], posiada niewielką wieżę i neogotyckie elewacje[19].
  • barokowa kaplica pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy z 1740 z kryptą[20],
  • dwór murowano-drewniany z końca XVIII w., stanowiący siedzibę byłego powiatu mirachowskiego[21].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 80957
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 786 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ "Polsko-Kaszubski Słownik Nazw Miejscowych i Fizjograficznych" pod. redakcją Andrzeja Chludzińskiego, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Gdańsk 2006 ISBN 978-83-87258-86-3
  4. ↑ wg dr F. Lorentza "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  7. ↑ Breza Edward. Nazwy miejscowości powiatu kartuskiego. Kartuzy 2017. s.67
  8. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl, s. 488 [dostęp 2025-04-19].
  9. ↑ KOMTURSTWO GDAŃSKIE – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 2025-04-19].
  10. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2025-04-19].
  11. ↑ a b c Czesław Skonka, Śladami Józefa Wybickiego na Pomorzu, Gdańsk: Wydawn. Pomorskie, 1990, ISBN 83-85035-07-9, OCLC 255561552 [dostęp 2019-10-20].
  12. ↑ Tomasz Larczyński, Błota strzegły Pomorzan, Izabela Dachtera-Walędziak (red.), „Rowertour” (4), 2016, s. 25.
  13. ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 94.
  14. ↑ Stefan Ramułt, Statystyka ludności kaszubskiej, Akademia Umiejȩtności, 1899, s. 88 [dostęp 2025-04-19].
  15. ↑ Dawny Gdańsk :: Zobacz temat - Partyzantów / Mirchauer Weg (Mirachowska Droga) [online], forum.dawnygdansk.pl [dostęp 2025-04-19].
  16. ↑ PPWK, Polska Rzeczpospolita Ludowa – mapa administracyjna.
  17. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 43 [dostęp 2017-02-04].
  18. ↑ nr rej.: A-1882 z 12.01.2012
  19. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 317, ISBN 978-83-7495-133-3.
  20. ↑ nr rej.: 357 z 20.02.1971
  21. ↑ nr rej.: 359 z 20.02.1971

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Kartuzy

Siedziba gminy: Kartuzy

Miasto
Wsie
Kolonia
Osady
Osady leśne
Część miasta
Części wsi
Kolonia wsi
Osada leśna wsi
Część kolonii

Herb gminy Kartuzy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mirachowo_(wieś)&oldid=76505953”