53°20′38″N 16°05′14″E/53,343889 16,087222Mirosławiec
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Centrum miasta | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie |
1303 | ||||
| Burmistrz |
Piotr Pawlik (2010) | ||||
| Powierzchnia |
2,17 km² | ||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 67 | ||||
| Kod pocztowy |
78-650 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
ZWA | ||||
Położenie na mapie gminy Mirosławiec  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu wałeckiego  | |||||
| 53°20′38″N 16°05′14″E/53,343889 16,087222
| |||||
| TERC (TERYT) |
3217034 | ||||
| SIMC |
0967038 | ||||
Urząd miejski ul. Wolności 3778-650 Mirosławiec | |||||
| Strona internetowa | |||||
Mirosławiec[2] (dawniej Frydląd Marchijski, niem. Märkisch Friedland[3]) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mirosławiec[4]. Położone na Pojezierzu Południowopomorskim, na północ od Jeziora Kosiakowo i na wschód od rzeki Korytnicy.
Siedziba nadleśnictwa. Tutejszy kościół parafialny jest siedzibą dekanatu.
Według danych z 31 grudnia 2013 r. miasto miało 3037 mieszkańców[5].
Prywatne miasto szlacheckie Frydląd lokowane w 1314 roku położone było w XVI wieku w województwie poznańskim[6].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Mirosławiec jest położony we wschodniej części Pojezierza Wałeckiego[7], będącym mezoregionem Pojezierza Południowopomorskiego.
Miasto znajduje się w południowo-wschodniej części woj. zachodniopomorskiego, w zachodniej części powiatu wałeckiego.
Mirosławiec leży w północnej Wielkopolsce, na historycznej ziemi wałeckiej[8][9].
Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia miasta wynosi 2,17 km²[10].
W latach 1946–50 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego, w latach 1950–75 do woj. koszalińskiego, a w latach 1975–1998 do woj. pilskiego.
Warunki naturalne[edytuj | edytuj kod]
We wschodniej części miasta przy stacji kolejowej znajduje się małe Jezioro Stacyjne. W odległości ok. 0,7 km na zachód od miasta płynie z północy na południe rzeka Korytnica, która dalej przepływa przez pobliskie Jezioro Korytnickie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na miejscu dzisiejszego miasta istniała stara osada słowiańska. W 1303 bądź 1314 roku margrabia brandenburski Waldemar lokował tu miasto wzmiankowane jako Nova Vredeland, w którym osiedlili się głównie niemieckojęzyczni koloniści z Meklemburgii. W 1314 roku była to własność szlachecka, której posiadaczami byli Henryk i Jan Wedlowie[11]. Miasto rozwijało się jako ośrodek handlowy na szlaku Berlin – Królewiec. W 1368 r. weszło w skład Królestwa Polskiego, w 1409 r. wójt Nowej Marchii zniszczył miasto i przekazał tutejsze ziemie we władanie Krzyżakom[12]. Po pokoju toruńskim w 1466 r. ponownie włączono je do Korony Polskiej, w której granicach pozostało aż do I rozbioru Polski w 1772 r. Granica Rzeczypospolitej została ustalona w ten sposób, że otaczała miasto w odległości zaledwie kilku kilometrów od trzech stron – południa, zachodu i północy. Faktycznie Frydląd pozostawał jednak od początków swojego istnienia pod władzą regionalnych panów feudalnych, rodu Wedlów (von Wedell), którzy posiadali tu zamek i w ramach liberalnej Rzeczypospolitej korzystali z daleko idącej niezależności. W 1508 r. miejscowa gałąź Wedlów przeszła na protestantyzm i przyjęła nazwisko Frydlandzki[potrzebny przypis]. W 1593 właścicielem miasta stała się jednak katolicka rodzina von Blankenburg, w której rękach pozostało ono aż do 1836 r. W latach 30. XVIII w. Blankenburgowie na miejscu zamku wznieśli barokowy pałac.
Mimo zmian politycznych ośrodek zachował niemiecki charakter etniczny, choć od końca XVI w. systematycznie rósł tu udział ludności żydowskiej. Na przełomie XVIII i XIX w. Żydzi stanowili już ponad 50% ludności miasta i była to największa gmina żydowska na Pomorzu Zachodnim. Specjalnością ówczesnego Märkisch Friedland była produkcja i handel gęsimi piórami do pisania, opanowane właśnie przez ludność żydowską. Wiek XIX przyniósł exodus ludności żydowskiej z przyczyn ekonomicznych (głównie do Berlina) i upadek handlowego znaczenia miasta wskutek utraty nadgranicznego położenia. Wraz z bezpotomną śmiercią ostatniego dziedzica rodu von Blankenburg w 1836 r., Frydląd stracił ostatecznie status miasta prywatnego i przeszedł pod bezpośredni nadzór państwa pruskiego.
Od 1871 w granicach Niemiec. Ponowne ożywienie gospodarcze nastąpiło wraz z szybkim rozwojem gospodarczym Niemiec w końcu XIX w. W 1900 r. Friedland otrzymał połączenie kolejowe z Kaliszem Pomorskim na zachodzie oraz Złocieńcem na północy. W 1902 r. wzniesiono budynek sądu grodzkiego, w 1914 r. nową szkołę, a w 1918 r. nastąpiła elektryfikacja miasta. Traktat wersalski nie przywrócił jednak miasta Polsce – w 1912 r. w powiecie wałeckim Polacy stanowili zaledwie 0,6% mieszkańców. W latach 20. XX w. nastąpił przyrost ludności, związany z imigracją Niemców z terenów przekazanych przez traktat wersalski Polsce. Powstała wówczas dzielnica między centrum miasta a dworcem kolejowym (Bahnhofviertel). Dojście nazistów do władzy w Niemczech w 1933 r. przyniosło ostateczną zagładę żydowskich tradycji miasta. W czasie II wojny światowej Friedland stał się miejscem zaciętych walk o przełamanie Wału Pomorskiego, co spowodowało poważne zniszczenia zabytkowej zabudowy śródmieścia (20%).
Miasto zostało zdobyte przez 1 Armię Wojska Polskiego 10 lutego 1945 roku. Wkrótce władzę przejęła polska administracja cywilna, która wysiedliła dotychczasową ludność miasta i zastąpiła ją polskimi przesiedleńcami. Nową nazwę miasta ustalono na Mirosławiec. W czasach PRL funkcjonowały tu: betoniarnia, ośrodek maszynowy produkujący przyczepy traktorowe do zbierania siana po kombajnach, przetwórnia runa leśnego i wędzarnia ryb[13]. Urządzono tu też Muzeum Walk o Wał Pomorski, a na jednej z kamienic przy Placu Wolności umieszczono duży mural z mapą Wału[14].
.JPG)
23 stycznia 2008 roku w pobliżu lotniska w Mirosławcu doszło do katastrofy wojskowego samolotu CASA, w której zginęło 20 osób.
1 stycznia 2018 obszar Mirosławca zwiększył się o 9,04 ha[15] przez włączenie do dotychczasowego obszaru miasta części obszaru obrębu ewidencyjnego Mirosławiec 34 z gminy Mirosławiec[16].
Demografia[edytuj | edytuj kod]
- Piramida wieku mieszkańców Mirosławca w 2014 roku [1].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Cały obszar starego miasta Mirosławca został wpisany do rejestru zabytków[17]. Zabytki chronione prawem w mieście:
- Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny – budowla zbudowana przez von Blankenburgów w 1721 r. z neogotycką wieżą dobudowaną w latach 1883-1885. W jednonawowym kościele z dwiema kaplicami znajdują się XVIII-wieczna chrzcielnica i chór muzyczny.
- spichlerz (ul. Wolności 32)
- cmentarz rodowy na Górze Piaskowej z XIX w.
- cmentarz żydowski z XVII i XVIII w., nazywany także domem grobów, zajmuje powierzchnię 2,2 ha.
- dom (ul. Kościelna 6)
- dom (ul. Wałecka 24)
- majdan zamkowy z ok. 1375 r. otoczony mokrą fosą z reliktami średniowiecznego zamku i barokowego zespołu pałacowo-parkowego
Kultura i sport[edytuj | edytuj kod]
W tutejszym Ośrodku Kultury mieści się Muzeum Walk o Wał Pomorski.
Największym klubem sportowym jest Ludowy Klub Sportowy „Mirstal” liczący 5 sekcji piłki nożnej w tym: 3 sekcje młodzieżowe (90 zawodników), 1 sekcja seniorów (zawodników), 1 sekcja oldbojów(zawodników) oraz Klub Sportowy „Lotnik Mirstal” zrzeszony w Pomorskiej Lidze Oldbojów (piłka nożna), który jest organizatorem Mirosławieckiej Halowej Ligi Piłki Nożnej.
Administracja[edytuj | edytuj kod]
Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Mirosławca wybierają do swojej rady miejskiej 7 radnych (7 z 15). Pozostałych 8 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Mirosławiec. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest budynek przy ul. Wolności.
Burmistrzowie Mirosławca:
- Józef Śliwiński (1990-1994 r.)
- Edward Ząbek (1994–2002 r.)
- Elżbieta Beata Rębecka-Sabak (2002–2010 r.)
- Piotr Pawlik (od 2010 r.)
Mieszkańcy Mirosławca wybierają posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 40 (siedziba Koszalin), senatora z okręgu nr 99 (siedziba Koszalin), a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.
Współpraca międzynarodowa[edytuj | edytuj kod]
Władze miasta prowadzą współpracę samorządową z dwiema zagranicznymi gminami:
- Friedland in Brandenburg (Niemcy)
- Friedland in Mecklenburg-Vorpommern (Niemcy)
- Friedland in Niedersachsen (Niemcy)
- Frydlant (Czechy)
- Frydlant nad Ostravici (Czechy)
- Prawdinsk (Rosja)
Wojsko/Lotnictwo[edytuj | edytuj kod]
Około 5 km na północ od Mirosławca zlokalizowana jest wojskowa 12 Baza Lotnicza dysponująca czynnym lotniskiem.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Mirosławiec w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ W 1314 r. miasto jest wzmiankowane jako Nuve Vredeland. Późniejsze dokumenty używają różnych nazw, np. Fredland w roku 1509. W czasie II wojny światowej w 1944 r. władze hitlerowskie nadały miastu nazwę niem. Märkisch Friedland. Zobacz Frydland, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014..
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-09-20].
- ↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2013 r. (Stan w dniu 31 XII 2013 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-06-05. ISSN 1734-6118.
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 175.
- ↑ Jerzy Kondracki, A. Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
- ↑ Tadeusz Białecki: Herby miast Pomorza Zachodniego. Szczecin: Wydawnictwo Polskie Pismo i Książka, 1991, s. 88. ISBN 83-85360-01-8. (pol.).
- ↑ Bernadeta Piecuch: Rys historyczny. archbip.miroslawiec.pl. [dostęp 2023-02-04]. (pol.).
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
- ↑ Frydland, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa, 1980, s. 188-189, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Jacek Wałkowski, Wał Pomorski, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1987, s. 66, ISBN 83-210-0703-1, OCLC 830208407.
- ↑ (lad), Dwa w jednym, Głos Wielkopolski, 6.02.1991.
- ↑ Działki ewidencyjne nr 21/5, 21/8, 21/9, 21/11, 21/27–21/41, 23, 558/1, 558/2, 558/4, 558/5, 558/8–558/32, 559, 560, 561/2, 694/1–694/12, 694/15–694/21, 694/23, 694/24, 694/27–694/29 i 696
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2017 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedzib władz niektórych gmin (Dz.U. z 2017 r. poz. 1427)
- ↑ Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie, nr rej. 27.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Frydląd Marchijski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 418.
- Serwis Ośrodka Kultury w Mirosławcu
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
- Siedziba gminy: Mirosławiec