Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2024 (niem.Fußbal-Europameisterschaft 2024, oficjalnie UEFA Euro 2024) – siedemnasty turniej o mistrzostwo Europy w piłce nożnej mężczyzn. Gospodarzem turnieju, po raz trzeci w historii[a], będą Niemcy – w przeszłości, mistrzostwa w 1988 roku rozgrywały się na terenie Niemiec Zachodnich oraz cztery mecze Euro 2020 były rozgrywane w Monachium. Turniej odbędzie się na 10 stadionach w 10 różnych miastach w tym, po raz pierwszy, w Lipsku.
Oficjalną maskotką turnieju będzie pluszowy miś Albärt[1].
8 marca 2017 roku UEFA poinformowała o złożeniu dwóch kandydatur – Niemiec i Turcji – na gospodarza turnieju[2]. 27 września 2018 roku, w wyniku głosowania, na gospodarza turnieju wybrano Niemcy[3].
Eliminacje do Euro 2024 będą odbywały się od marca 2023 roku do marca 2024. Udział w mistrzostwach wezmą 53 reprezentacje, które będą walczyć o 20 miejsc w turnieju. Zapewnione miejsce w turnieju otrzymał jego gospodarz, czyli Niemcy, a 3 miejsca zostaną przydzielone najlepszym niezakwalifikowanym drużynom z każdej dywizji Ligi Narodów UEFA. Losowanie grup eliminacji odbyło się 9 października 2022 roku we Frankfurcie nad Menem[4]. Lista grup eliminacyjnych:
W pierwszej fazie eliminacji, która będzie rozgrywana od marca 2023 roku, 53 reprezentacji podzielonych zostało na 10 grup (7 pięciozespołowych i 3 sześciozespołowych). Rozstawienie drużyn przed losowaniem zostało przydzielone na podstawie wyników uzyskanych w trakcie rozgrywek Ligi Narodów, które odbyły się na przełomie 2022 i 2023 roku. Finaliści Ligi Narodów 2022/2023 (czterej zwycięzcy grup w lidze A) zostaną przydzieleni do grup pięciozespołowych, ze względu na konieczność rozegrania przez nie dodatkowych meczów w ramach turnieju finałowego Ligi Narodów 2022/2023 w marcu 2023 roku. Bezpośredni awans do Mistrzostw Europy uzyskają po dwie najlepsze drużyny z każdej z grup. To daje jednak tylko 20 reprezentacji spośród 23, które pojadą na turniej finałowy. Pozostałe trzy reprezentacje zostaną wyznaczone na podstawie wyników w fazie play-off, do której będzie można zakwalifikować się poprzez rozgrywki Ligi Narodów 2022/23.
W fazie play-off uprawnieni do występu będą zwycięzcy każdej z czterech grup w każdej z lig A, B, C. Jeżeli zwycięzca danej grupy w którejkolwiek z lig zakwalifikuje się do Mistrzostw Europy podczas tradycyjnych eliminacji, prawo do udziału w fazie play-off przechodzi na kolejną drużynę w danej lidze wg rankingu Ligi Narodów. Założenie UEFA jest takie, aby o trzy wolne miejsca rozegrać trzy turnieje eliminacyjne, które rozgrywane będą metodą pucharową: mecz półfinałowy oraz mecz finałowy. Tylko zwycięzca każdego z turniejów awansuje do Mistrzostw Europy 2024. Założono również, że w każdym z turniejów rywalizowałyby ze sobą drużyny z tej samej ligi, jednak jeżeli zdarzy się tak, że z którejś ligi mniej niż 4 zespoły będą uprawnione do udziału w fazie play-off (czyli gdy co najmniej 9 drużyn awansuje bezpośrednio do finałów ME), to turniej uzupełnią zespoły z najwyższym rankingiem Ligi Narodów UEFA, które nie wywalczyły awansu bezpośrednio z eliminacji, z zastrzeżeniem, że zwycięzcy grup w swoich ligach nie mogą mierzyć się w turnieju z zespołami z wyższej ligi[5].
Jedno miejsce w finałach Mistrzostw Europy 2024 zostało automatycznie przydzielone reprezentacji gospodarzy. Pozostałych 23 finalistów zostanie/zostało wyłonionych w eliminacjach rozgrywanych w 2023 roku.
21 reprezentacji zakwalifikowanych do Euro 2024 po fazie grupowej eliminacji, a także 3 nieznane w dniu losowania drużyny (zwycięzcy barażów rozgrywanych w marcu) zostało podzielonych na 4 koszyki, w każdym po 6 drużyn. Niemcy jako gospodarz turnieju jest od razu przypisany do Grupy A jako pierwsza drużyna (A1), pozostałe drużyny z koszyka pierwszego zostały rozlosowane do pozostałych grup w kolejności od grupy B do F i podobnie jak Niemcy zajęły w nich pierwszą pozycję (B1, C1 itd.). Reszta zespołów z pozostałych trzech koszyków trafiła do grup w kolejności alfabetycznej (od A do F) z tym, że ich pozycja w danej grupie została również wybrana na drodze losowania. Podobnie zostaną dołączeni przyszli zwycięzcy barażów, w których wystąpią. Pozostałe drużyny wyłoni losowanie.
Za zwycięstwo przyznawane są trzy punkty, za remis jeden, o kolejności w grupie będzie decydować suma zdobytych punktów. Do 1/8 finału awansują wszyscy zwycięzcy grup, wszystkie drużyny z drugich miejsc i cztery najlepsze drużyny z trzecich miejsc. Gdy dwie lub więcej drużyn uzyskają tę samą liczbę punktów (po rozegraniu wszystkich meczów w grupie), o kolejności decydują kryteria określone przez UEFA[8], kolejno:
Większa liczba punktów zdobytych w meczach pomiędzy tymi drużynami;
Lepszy bilans zdobytych i straconych bramek w meczach pomiędzy tymi drużynami;
Większa liczba bramek zdobytych pomiędzy tymi drużynami;
Jeżeli po zastosowaniu kryteriów 1-3 pozostają drużyny, dla których nie rozstrzygnięto kolejności, kryteria 1-3 powtarza się z udziałem tylko tych drużyn, jeżeli kolejność jest nierozstrzygnięta, stosuje się dalsze punkty;
Lepszy bilans zdobytych i straconych bramek w meczach w grupie;
Większa liczba bramek zdobytych we wszystkich meczach w grupie;
Większa liczba wygranych meczów we wszystkich meczach w grupie;
Jeśli w ostatniej kolejce fazy grupowej, dwie drużyny zmierzą się ze sobą i każda z nich ma taką samą liczbę punktów, jak również taką samą liczbę zdobytych i straconych bramek, a wynik zakończy się remisem w meczu pomiędzy tymi drużynami, ustala się ich miejsce grupowe przez serię rzutów karnych. (Kryterium to nie jest stosowane, jeśli więcej niż dwie drużyny mają taką samą liczbę punktów.);
Jeżeli dwie drużyny uzyskały tą samą liczbę punktów oraz tą samą liczbę bramek i grają ostatni grupowy mecz ze sobą i remisują na koniec tego meczu, to kolejność tych drużyn rozstrzygają rzuty karne (bezpośrednio po tym meczu) – pod warunkiem, że żadne inne drużyny nie uzyskały tej samej liczby punktów po zakończeniu meczów grupowych. Wcześniej wymienione kryteria stosuje się jeżeli więcej, niż dwie drużyny uzyskają tę samą liczbę punktów.