Mistrzostwa Polski w piłce nożnej mężczyzn
Mistrzostwa Polski w piłce nożnej mężczyzn (oficjalny skrót MP) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie - corocznie lub cosezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) - mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Polsce.
Spis treści
Historia[edytuj | edytuj kod]
Mistrzostwa Polski w piłce nożnej rozgrywane są od 1920 roku. Obecnie rozgrywki są organizowane na następujących poziomach ligowych: Ekstraklasa, I liga, II liga, 4-grupowa III liga, 21-grupowa IV liga. Ponadto funkcjonują szczeble okręgowe: klasa okręgowa oraz klasy A, B i C.
Pierwszy w dziejach udokumentowany mecz piłkarski rozegrany przez Polaków na ziemiach polskich odbył się 14 lipca 1894 we Lwowie między reprezentacjami Sokoła lwowskiego oraz krakowskiego (1:0). Latem 1903 roku we Lwowie powstał pierwszy polski klub piłkarski Lechia Lwów, następnie I LKPN Sława (Czarni od 1909) (w sierpniu 1903) oraz Klub Gimnastyczno-Sportowy przy IV Gimnazjum (Pogoń od 1907) (wiosną 1904). Potem w Krakowie zostały utworzone kluby: Cracovia (13 czerwca 1906), a później Wisła Kraków (wrzesień 1906).
W 1911 w Galicji powstają: najpierw Związek Footbalistów Polskich, zaś później Związek Polski Piłki Nożnej. Ten drugi działał prężnie do wybuchu I wojny światowej dwukrotnie organizując Mistrzostwa Galicji w piłce nożnej. 8 maja 1913 na własnym stadionie Cracovia pokonuje Wisłę Kraków 2:1, a mecz ten to historyczne pierwsze spotkanie polskich drużyn w oficjalnych rozgrywkach w ramach struktur FIFA.
Równolegle w zaborze pruskim w 1913 powstał piłkarski Związek Polskich Towarzystw Sportowych, który organizował mistrzostwa Wielkopolski w piłce nożnej. Pierwsza edycja tych rozgrywek rozpoczęła się 18 maja 1913 meczem Posnania – Warta Poznań. Kolejne edycje zorganizowano w latach 1914 i 1919.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości 11 listopada 1918 roku, Związek Polski Piłki Nożnej stał się zalążkiem dla Polskiego Związku Piłki Nożnej (PZPN), organizowanego 20 grudnia 1919, po czym rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych oficjalnych Mistrzostw Polski w sezonie 1920.
W latach 1920–1926 oraz 1946 i 1947 mistrza Polski wyłaniano systemem nieligowym – podczas Turnieju Finałowego Mistrzostw Polski – spośród zwycięzców rozgrywek regionalnych (Klasy A), organizowanych we wszystkich okręgach piłkarskich przez właściwe miejscowo Okręgowe Związki Piłki Nożnej. W sezonie 1951 – mistrzostwo Polski przyznano nie zwycięzcy ówczesnej I ligi, lecz zdobywcy Pucharu Polski. W pozostałych latach (tj. 1927–1938 i od 1948 do dziś) mistrzem Polski zostawał zawsze triumfator ligowych rozgrywek najwyższego szczebla. Od 1927 do 1948 najwyższa liga nazywała się Liga polska, a od 1949 I liga polska.
Rozgrywki zawodowej Ekstraklasy zainaugurowano w sezonie 2008/2009[1].
Mistrzowie i pozostali medaliści[edytuj | edytuj kod]
Uwagi:
- W sezonie 1920 nieligowe rozgrywki I Mistrzostw Polski nie zostały dokończone. Zaplanowaną na termin od 29 sierpnia 1920 do 31 października 1920 rundę finałową MP – ze względu na trwającą wojnę polsko-bolszewicką – odwołano. Przeprowadzono jedynie niepełną fazę eliminacyjną Klasy A – w okręgu krakowskim (od 25 kwietnia 1920) zakończono rozgrywki i wyłoniono zwycięzcę (została nim Cracovia), nie dokończono rozgrywek w okręgach lwowskim (od 6 czerwca 1920) i poznańskim (od 9 maja 1920), zaś w okręgu łódzkim oraz warszawskim zmagań tych nawet nie zainaugurowano;
- W sezonie 1924 – z powodu przygotowań piłkarskiej kadry narodowej do Igrzysk Olimpijskich w Paryżu, nie rozegrano rundy mistrzowskiej. Wyłoniono natomiast wszystkich mistrzów okręgowych;
- W sezonie 1927 – pierwszy i jedyny raz w historii, MP przeprowadzono zarówno w formie nieligowej, tj. pucharowej (oficjalnej) oraz ligowej (nieoficjalnej). Z powodu braku zgody PZPN Liga działała całkowicie nielegalnie, mimo iż oprócz Cracovii należały do niej wszystkie czołowe polskie kluby piłkarskie. Dopiero 29 grudnia 1927 – już po zakończeniu wszystkich zmagań – zjazd futbolowej centrali zdecydował post factum, że tytuł mistrza Polski otrzyma zwycięzca rozgrywek ligowych (Wisła Kraków);
- W sezonie 1939 – z powodu wybuchu II wojny światowej rozgrywek nie dokończono (przerwano je w trakcie 13. kolejki; 1. miejsce zajmował Ruch Chorzów), a na skutek prowadzenia działań militarnych w latach 1940–1945 w ogóle ich nie prowadzono;
- W sezonie 1951 – mistrzostwo Polski przyznawano nie zwycięzcy I ligi (Wisła Kraków), lecz zdobywcy Pucharu Polski (Ruch Chorzów). Podium ligowe wyglądało następująco: Wisła Kraków (1. miejsce), Górnik Radlin (2. miejsce), Legia Warszawa (3 miejsce);
- 21 czerwca 1993 – dzień po zakończeniu sezonu 1992/1993, Prezydium Zarządu PZPN stosunkiem głosów 5:4 odebrało zwycięzcy ligi – Legii Warszawa – mistrzostwo Polski (podejrzenie przekupstwa w wygranym 6:0 wyjazdowym meczu z Wisłą Kraków w ostatniej kolejce sezonu). Po ostatecznej weryfikacji – decyzją z 10 lipca 1993 – ten sam organ przyznał tytuł mistrzowski Lechowi Poznań, klasyfikując jednocześnie Legię na 2. miejscu w końcowej tabeli. Wszystkie dotychczasowe wnioski dotyczące uchylenia tej decyzji (ostatnie z grudnia 2004 i stycznia 2007) zostały rozpatrzone negatywnie.
Statystyka[edytuj | edytuj kod]
Klasyfikacja według klubów[edytuj | edytuj kod]
W dotychczasowej historii MP na podium stawało w sumie 36 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Ruch Chorzów (14 mistrzostw), wyprzedzając Górnika Zabrze większą liczbą tytułów wicemistrzowskich.
Stan na maj 2019.
Wybrane mistrzowskie zespoły |
Cracovia, 1921 |
Pogoń Lwów, 1926 |
Wisła Kraków, 1927 |
Wisła Kraków, 1928 |
Ruch Chorzów, 1938 |
Ruch Chorzów, 1968 |
Lech Poznań, 2015 |
Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
---|---|---|---|---|---|
![]() |
![]() |
![]() | |||
1. | Ruch Chorzów | 14 | 6 | 9 | 1933, 1934, 1935, 1936, 1938, 19511, 1952, 1953, 1960, 1967/68, 1973/74, 1974/75, 1978/79, 1988/89 |
2. | Górnik Zabrze | 14 | 4 | 7 | 1957, 1959, 1961, 1962/63, 1963/64, 1964/65, 1965/66, 1966/67, 1970/71, 1971/72, 1984/85, 1985/86, 1986/87, 1987/88 |
3. | Legia Warszawa | 13 | 13 | 12 | 1955, 1956, 1968/69, 1969/70, 1993/94, 1994/95, 2001/02, 2005/06, 2012/13, 2013/14, 2015/16, 2016/17, 2017/18 |
4. | Wisła Kraków | 13 | 13 | 10 | 1927, 1928, 1949, 1950, 1977/78, 1998/99, 2000/01, 2002/03, 2003/04, 2004/05, 2007/08, 2008/09, 2010/11 |
5. | Lech Poznań | 7 | 2 | 6 | 1982/83, 1983/84, 1989/90, 1991/92, 1992/932, 2009/10, 2014/15 |
6. | Cracovia | 5 | 2 | 2 | 1921, 1930, 1932, 1937, 1948 |
7. | Widzew Łódź | 4 | 7 | 3 | 1980/81, 1981/82, 1995/96, 1996/97 |
8. | Pogoń Lwów | 4 | 3 | 0 | 1922, 1923, 1925, 1926 |
9. | Warta Poznań | 2 | 5 | 7 | 1929, 1947 |
10. | Polonia Bytom | 2 | 4 | 2 | 1954, 1962 |
11. | Śląsk Wrocław | 2 | 3 | 3 | 1976/77, 2011/12 |
12. | Polonia Warszawa | 2 | 3 | 2 | 1946, 1999/2000 |
13. | ŁKS Łódź | 2 | 1 | 3 | 1958, 1997/98 |
Stal Mielec | 2 | 1 | 3 | 1972/73, 1975/76 | |
15. | Zagłębie Lubin | 2 | 1 | 2 | 1990/91, 2006/07 |
16. | Szombierki Bytom | 1 | 1 | 1 | 1979/80 |
17. | Garbarnia Kraków | 1 | 1 | 0 | 1931 |
Piast Gliwice | 1 | 1 | 0 | 2018/19 | |
19. | GKS Katowice | 0 | 4 | 4 | |
20. | Zagłębie Sosnowiec | 0 | 4 | 3 | |
21. | Dyskobolia Grodzisk Wlkp. | 0 | 2 | 1 | |
Jagiellonia Białystok | 0 | 2 | 1 | ||
Pogoń Szczecin | 0 | 2 | 1 | ||
24. | AKS Chorzów | 0 | 1 | 3 | |
25. | Gwardia Warszawa | 0 | 1 | 2 | |
26. | 1. FC Katowice | 0 | 1 | 0 | |
GKS Bełchatów | 0 | 1 | 0 | ||
GKS Tychy | 0 | 1 | 0 | ||
Wawel Kraków | 0 | 1 | 0 | ||
30. | Amica Wronki | 0 | 0 | 2 | |
Lechia Gdańsk | 0 | 0 | 2 | ||
32. | Hutnik Kraków | 0 | 0 | 1 | |
Odra Opole | 0 | 0 | 1 | ||
Odra Wodzisław Śląski | 0 | 0 | 1 | ||
Zagłębie Wałbrzych | 0 | 0 | 1 |
1 jako zdobywca Pucharu Polski, a nie zwycięzcy I ligi (Wisła Kraków).
2 pierwsze miejsce odebrano zwycięzcy ligi – Legii Warszawa
- Źródło:[3]
Klasyfikacja według miast[edytuj | edytuj kod]
Tabela obejmuje wyłącznie pierwszą piętnastkę klasyfikacji. Stan na koniec sezonu 2018/2019.
Lp. | Miasto | Miejsca na podium | Drużyny mistrzowskie | |||
---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
![]() |
![]() |
Suma | |||
1. | Kraków | 19 | 17 | 13 | 49 | Cracovia, Garbarnia Kraków, Wisła Kraków |
2. | Warszawa | 15 | 17 | 16 | 48 | Legia Warszawa, Polonia Warszawa |
3. | Chorzów | 14 | 7 | 12 | 33 | Ruch Chorzów |
4. | Zabrze | 14 | 4 | 7 | 25 | Górnik Zabrze |
5. | Poznań | 9 | 7 | 13 | 29 | Lech Poznań, Warta Poznań |
6. | Łódź | 6 | 8 | 6 | 20 | ŁKS Łódź, Widzew Łódź |
7. | Lwów | 4 | 3 | – | 7 | Pogoń Lwów |
8. | Bytom | 3 | 5 | 3 | 11 | Polonia Bytom, Szombierki Bytom |
9. | Wrocław | 2 | 3 | 3 | 8 | Śląsk Wrocław |
10. | Mielec | 2 | 1 | 3 | 6 | Stal Mielec |
11. | Lubin | 2 | 1 | 2 | 5 | Zagłębie Lubin |
12. | Gliwice | 1 | 1 | – | 2 | Piast Gliwice |
13. | Katowice | – | 5 | 4 | 9 | – |
14. | Sosnowiec | – | 4 | 3 | 7 | |
15. | Grodzisk Wielkopolski | – | 2 | 1 | 3 | |
Szczecin | – | 2 | 1 | 3 | ||
Białystok | – | 2 | 1 | 3 |
|Gdańsk||–||-||2||2 |}
Uhonorowane kluby[edytuj | edytuj kod]
Po zdobyciu 10 tytułów mistrza Polski zezwala się na umieszczanie na koszulce złotej gwiazdki symbolizującej liczbę wywalczonych tytułów mistrzowskich.
Ustanowiono 3 rodzaje gwiazdek:
biała gwiazdka – symbolizująca wywalczenie od 1 do 4 tytułów mistrza Polski
srebrna gwiazdka – symbolizująca wywalczenie od 5 do 9 tytułów mistrza Polski
złota gwiazdka – symbolizująca wywalczenie 10 i więcej tytułów mistrza Polski
Obecnie (stan na maj 2019) mistrzowskie gwiazdki mają:
- złota gwiazdka:
- srebrna gwiazdka:
- biała gwiazdka:
Widzew Łódź
Pogoń Lwów
Warta Poznań
Polonia Bytom
Śląsk Wrocław
Polonia Warszawa
ŁKS Łódź
Stal Mielec
Zagłębie Lubin
Szombierki Bytom
Garbarnia Kraków
Piast Gliwice[4]
Uczestnicy[edytuj | edytuj kod]
Jest 86 zespołów, które wzięły udział w 84 ligowych Mistrzostwach Polski, które były prowadzone od 1927 do 1939 i od 1948 do sezonu 2018/19 łącznie. Żadna z drużyna nie była zawsze obecna w każdej edycji. Nieligowe Mistrzostwa Polski odbyły się 7-krotnie (w latach 1921-1926 i 1946-1947). Wzięło w nich 37 klubów, z czego dwa były obecne w każdej edycji.
Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2019/20.
Sez. łącz. | Lig. MP | Nielig. MP | Zespoły | do 1939 | od 1946 |
---|---|---|---|---|---|
83 | 79 | 4 | Wisła Kraków ![]() |
15 | 68 |
82 | 82 | Legia Warszawa ![]() |
10 | 72 | |
79 | 77 | 2 | Ruch Chorzów ![]() |
15 | 64 |
71 | 65 | 6 | ŁKS Łódź ![]() |
16 | 55 |
61 | 61 | Górnik Zabrze ![]() |
61 | ||
59 | 58 | 1 | Lech Poznań ![]() |
59 | |
46 | 46 | Pogoń Szczecin | 46 | ||
44 | 40 | 4 | Cracovia ![]() |
15 | 29 |
40 | 40 | Śląsk Wrocław ![]() |
40 | ||
38 | 31 | 7 | Polonia Warszawa ![]() |
15 | 23 |
38 | 36 | 2 | Zagłębie Sosnowiec | 38 | |
36 | 35 | 1 | Polonia Bytom ![]() |
36 | |
35 | 35 | Widzew Łódź ![]() |
35 | ||
30 | 30 | GKS Katowice, Zagłębie Lubin ![]() |
30 | ||
27 | 27 | Lechia Gdańsk | 27 | ||
26 | 25 | 1 | Szombierki Bytom ![]() |
26 | |
25 | 25 | Stal Mielec ![]() |
25 | ||
25 | 18 | 7 | Warta Poznań ![]() |
18 | 7 |
23 | 23 | Gwardia Warszawa | 23 | ||
22 | 22 | Odra Opole | 22 | ||
18 | 13 | 5 | Pogoń Lwów ![]() |
18 | |
17 | 16 | 1 | Jagiellonia Białystok | 17 | |
16 | 15 | 1 | Garbarnia Kraków ![]() |
10 | 6 |
15 | 15 | Arka Gdynia | 15 | ||
14 | 14 | Odra Wodzisław Śląski, Zawisza Bydgoszcz | 14 | ||
13 | 13 | Warszawianka | 13 | ||
13 | 13 | Korona Kielce | 13 | ||
13 | 10 | 3 | AKS Chorzów | 4 | 9 |
12 | 12 | GKS Bełchatów, Wisła Płock | 12 | ||
11 | 11 | Amica Wronki, Stal Rzeszów | 11 | ||
10 | 10 | Dyskobolia Grodzisk Wielkopolski | 10 | ||
9 | 9 | Piast Gliwice ![]() |
9 | ||
8 | 8 | Stomil Olsztyn, Górnik Radlin, Olimpia Poznań | 8 | ||
7 | 7 | Czarni Lwów | 7 | ||
7 | 7 | Hutnik Kraków, Górnik Łęczna, Bałtyk Gdynia, ROW Rybnik, Polonia Bydgoszcz | 7 | ||
6 | 6 | Górnik Wałbrzych, Zagłębie Wałbrzych | 6 | ||
6 | 6 | KS Lublinianka | 4 | 2 | |
5 | 5 | Podbeskidzie Bielsko-Biała | 5 | ||
4 | 4 | Raków Częstochowa, Stal Stalowa Wola, Arkonia Szczecin | 4 | ||
4 | 3 | 1 | Klub Turystów Łódź | 4 | |
4 | 2 | 2 | TKS Toruń | 4 | |
3 | 3 | GKS Tychy, KSZO Ostrowiec Świętokrzyski, Ruch Radzionków, Siarka Tarnobrzeg, Bruk-Bet Termalica Nieciecza | 3 | ||
3 | 3 | 1. FC Katowice, Śląsk Świętochłowice, WKS 22 pp Siedlce | 3 | ||
3 | 1 | 2 | Radomiak Radom | 3 | |
2 | 2 | Igloopol Dębica, Sokół Pniewy, Sokół Tychy, Unia Racibórz, OWKS Kraków | 2 | ||
2 | 2 | Dąb Katowice, Hasmonea Lwów, Podgórze Kraków | 2 | ||
2 | 2 | Wilia Wilno | 2 | ||
2 | 2 | Czuwaj Przemyśl, Gedania Gdańsk, KKS Olsztyn, Ognisko Siedlce, Orzeł Gorlice, Pocztowy KS Szczecin, Pomorzanin Toruń, Skra Częstochowa, Tęcza Kielce | 2 | ||
2 | 1 | 1 | Rymer Niedobczyce | 2 | |
1 | 1 | Lechia Lwów, ŁTSG Łódź, Śmigły Wilno, Jutrzenka Kraków, Union-Touring Łódź | 1 | ||
1 | 1 | Lechia/Olimpia Gdańsk, Miedź Legnica, Szczakowianka Jaworzno, RKS Radomsko, Górnik Polkowice, Tarnovia Tarnów, Świt Nowy Dwór Mazowiecki, GKS Jastrzębie, Sandecja Nowy Sącz | 1 | ||
1 | 1 | Iskra Siemianowice, Pogoń Wilno, WKS 1 ppLeg Wilno | 1 | ||
1 | 1 | Burza Wrocław, Grochów Warszawa, Polonia Świdnica, WMKS Katowice, ZZK Łódź | 1 |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Polskie nieligowe rozgrywki w piłce nożnej
- Ekstraklasa w piłce nożnej
- Tabela wszech czasów Ekstraklasy w piłce nożnej
- Piłka nożna w Polsce
- Mistrzostwa Galicji w piłce nożnej
- Mistrzowie Wielkopolski w piłce nożnej
- Puchar Polski w piłce nożnej
- Król strzelców w piłce nożnej
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Z powodu trwającej wojny polsko-bolszewickiej.
- ↑ Z powodu przygotowań reprezentacji Polski do udziału w turnieju piłkarskim Letnich Igrzysk Olimpijskich 1924.
- ↑ Z powodu wybuchu II wojny światowej.
- ↑ a b c d e f Z powodu trwającej II wojny światowej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Poland 2008/09 - RSSSF
- ↑ Piętnasta seria II rundy I ligi. „Piłka Nożna”. 25 (381), s. 2, 17 czerwca 1980. Warszawa.
- ↑ Mistrzostwa Polski 1920 - 2013. 90minut.pl.
- ↑ Piłkarska Prawda , Co oznaczają gwiazdki na koszulkach w Ekstraklasie?, http://pilkarskaprawda.pl/co-oznaczaja-gwiazdki-na-koszulkach-w-ekstraklasie/, 5 września 2017 .
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gowarzewski A. i inni: Liga Polska (Encyklopedia piłkarska Fuji, tom 25). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2000, s. 1-216. ISBN 83-88232-02-9.
- Gowarzewski A. i inni: 75 lat PZPN Księga jubileuszowa (Encyklopedia piłkarska Fuji, tom 12). Katowice: Wydawnictwo GiA, 1994, s. 1-199. ISBN 83-902751-1-2.
- Gowarzewski A. i inni: Album 80 lat PZPN (Encyklopedia piłkarska Fuji). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2000.
- Gowarzewski A. i inni: Album 90 lat PZPN (Encyklopedia piłkarska Fuji). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2010.
- Hałys J.: Polska Piłka Nożna. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, s. 1-995. ISBN 83-03-00804-8.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona Ekstraklasy
- Mecze i tabele ligowe w bazie Soccerway
- Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
- Oficjalna strona PZPN
- Polska w statystyce w bazie 90minut.pl
- Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)
|
|
|
|